جایگاه ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگ مطالعه در درسنامه‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه قم

2 دانشجوی دکترای مطالعات برنامه درسی، دانشگاه علامه طباطبایی

3 کارشناس ارشد مطالعات برنامه درسی، دانشگاه شاهد

چکیده

هدف: تحلیل جایگاه ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگ مطالعه در درسنامه‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران.
روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش به‌روش تحلیل محتوا و از نوع کاربردی است. جامعه آماری، درسنامه‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران است.
یافته‌ها: کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی 264 مرتبه به مؤلفه‌های فرهنگ مطالعه توجه کرده‌اند و میزان آن در پایه‌های سوم، چهارم، پنجم، و ششم به‌ترتیب 40، 54، 49، و 121 مرتبه است. در بین ابعاد مورد بررسی، بُعد آگاهی از راهبردهای صحیح مطالعه با میزان بار اطلاعاتی 999/0 و ضریب اهمیت 225/0 بیشترین توجه را به‌خود اختصاص داده‌، در حالی که بُعد انگیزش به مطالعه با میزان بار اطلاعاتی 773/0 و ضریب اهمیت 175/0 کمتر مورد توجه واقع شده‌ است.
نتیجه‌گیری: توجه به فرهنگ مطالعه در درسنامه‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در ایرانضمن نامتناسب بودن با ویژگی‌های روان‌شناختی و زیست‌شناختی دانش‌آموزان در حد پایینی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Place of Reading Culture in Elementary School Social Science Textbooks

نویسندگان [English]

  • R. Jafari Harandi 1
  • H. Najafi 2
  • R. Vafaei 3
1
2
3
چکیده [English]

Purpose: To analyze reading culture components in social science textbooks of Iranian Elemantary School.
Methodology: An applied research using content analysis. The population includes social science textbooks of Iranian Elemtary School.
Results: Reading culture components are mentioned 264 times in first grade social science textbooks and 40, 54, 49 and 121 times in third, fourth, fifth and sixth grades respectively. "Awareness about proper reading strategies" is highly considered while "incentives toward reading" is less noted.
Conclusion: Reading culture in textbooks is not really significant and not even compliant with psychological situation of students. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elementary school
  • Social Science textbooks
  • Reading culture
  • Content Analysis
آذر، عادل (1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوا. فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، 11 (37 – 38)، 1–11.
اسکات، ویلیام (1391). تئوری حسابداری مالی. (علی پارسائیان، مترجم). تهران: ترمه (نشر اثر اصلی 2009).
اشرفی‌ریزی، حسن (1387). چگونه فرزندم را به مطالعه آماده ‌کنم؟. نشریه کتاب ماه، 11 (128)، 58–63.
باب‌الحوائجی، فهیمه؛ یزدیان‌راد، مهرزاد (1389). تحلیل محتوای مقالات مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع‌رسانی درباره ترویج کتابخوانی و کتابخانه‌های کودکان از سال 1378 تا 1387. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 16 (63)، 31–53.
جوان‌بخت، میثم؛ وزیری، اسماعیل؛ و یقطین، مریم (1390). بررسی میزان انعکاس موضوعات کتابداری واطلاع‌رسانی در کتابهای درسی دوره متوسطه و پیش دانشگاهی (شاخه نظری) در سال تحصیلی 90-1389. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 4 (1)، 297–318.
ذوالقدری، لیلا (1388). تحلیل محتوای رمان‌های چاپ اول سال 1386 از نظر مفاهیم کتاب، کتابخوانی، کتابخانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران.
رحمانی، بتول؛ نوشین‌فرد، فاطمه (1391). تحلیل محتوای روزنامه‌های کثیرالانتشار در دوره هشتم ریاست جمهوری اسلامی ایران از نظر مطالب مرتبط با کتاب و کتابخوانی. فصلنامه پژوهش اجتماعی، 5 (17)، 57– 73.
 زارع‌فراشبندی، فیروزه؛ کاوه‌باغبادرانی، فریبا؛ امرایی، مرتضی؛ و امیدی‌نیا، مریم (1388). تحلیل محتوای کتابهای درسی دبستان از نظر مفاهیم مربوط به کتاب و کتابخوانی. در همایش ملی کتابخانه‌های آموزشگاهی پویاسازی نظام آموزشی و مشارکت در فرایند یاددهی-یادگیری، سوم و چهارم اردیبهشت ماه 1388، 9-1. مشهد: انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه فردوسی.
زارعی، عیسی (1392). رسانه ملی و کتابخوانی. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
سبحانی‌نژاد، مهدی؛ جعفری‌هرندی، رضا؛ و نجفی، حسن (1394). تحلیل محتوای کتاب‌های دین و زندگی دوره متوسطه از لحاظ میزان توجه به مباحث سبک زندگی اسلامی مبتنی بر سوره مبارکه حجرات. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 11 (41)، 79–101.
شهیدی، سارا (1390). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی (بخوانیم و بنویسم) دوره تحصیلی ابتدایی از نظر میزان توجه به مؤلفه‌های فرهنگ عمومی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، تهران.     
فتحی واجارگاه، کورش (1388). اصول و مفاهیم برنامه‌ریزی درسی. تهران: بال.
قائدی، یحیی (1385). تربیت شهروند آینده. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 5 (17)، 183–210.
گارثون، آلوارو (1377). سیاست ملی کتاب: راهنمای ملی توسعه کتاب و کتابخوانی. (محمد جعفر پوینده، مترجم). تهران: کارنامه (نشر اثر اصلی 1997).
محسنیان، سرور (1383). ب‍ررس‍ی‌ن‍ق‍ش‌ک‍ت‍اب‍ه‍ای‌درس‍ی‌در دوره‌ه‍ای‌اب‍ت‍دای‍ی‌و راه‍ن‍م‍ای‍ی‌ت‍ح‍ص‍ی‍ل‍ی ‌در ت‍رغ‍ی‍ب ‌دانش‌آموزان ‌ب‍ه ‌م‍طال‍ع‍ه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دان‍ش‍گ‍اه‌آزاد اس‍لام‍ی‌، واح‍د روده‍ن، رودهن.
ملکی، حسن (1389). برنامه‌ریزی درسی(راهنمای عمل). مشهد: پیام اندیشه.
نوروزی، نرگس (1382). بررسیمیزانونحوهانعکاساخبارومطالبمربوطبهکتابدر روزنامه‌هایکثیرالانتشارسال 1380.پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران.
نوریان، محمد (1389). تحلیل برنامه درسی دوره تحصیلی ابتدایی ایران. تهران: گویش نو.
یوسفی نیا، راضیه (1382). بررسی وضعیت آگهی‌های فرهنگی در روزنامه‌های عصر قاجار با تأکید بر آگهی کتاب. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 14 (55)، 11– 26.
Marsh, C. (2003). Key concepts for understanding curriculum. London: Falmer press.
CAPTCHA Image