چالش‌های تحلیل موضوعی کتاب از نظر متخصصان مستندسازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

هدف: بررسی فرایند تحلیل موضوعی کتاب‌ها در کتابخانه ملی، شناسایی، و تحلیل عوامل مؤثر بر این فرایند با استفاده از دیدگاه‌های متخصصان و پیشکسوتان حوزه مستندسازی موضوعی.
روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، به‌لحاظ هدف کیفی و از نوع کاربردی است. داده‌ها با انجام مصاحبه‌های باز و عمیق با ۹ نفر از متخصصان و پیشکسوتان مستند موضوعی که با روش هدفمند و نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شده‌اند گردآوری شده است. برای تحلیل داده‌ها با استفاده از نظریه زمینه‌ای در سه مرحله مباحث طرح‌شده توسط مصاحبه‌شوندگان رمزگذاری و مقوله‌بندی شده است.
یافته‌ها: توانایی‌ها و ویژگی‌های شخصی کارشناسان تحلیل موضوعی اهمیت زیادی دارد. رعایت قواعد و اصول مهمی چون اختصاص وقت کافی در بررسی و تحلیل، مشاوره با پدیدآوران و صاحب‌نظران مطلع از موضوع کتاب، مراجعه به منبع اصلی اثر و غیره باید همواره مد نظر تحلیلگر موضوعی قرار گیرد. فشار کاری، شرایط فیزیکی محل کار، تعامل همکاران در تصمیم‌گیری‌های موضوعی، و مدیریت بهینه دورکاری نیز تأثیر شایانی در تحلیل موضوعی دارد. بازآموزی و افزایش توانایی‌های کارشناسان در کنار بهبود شرایط کاری، نظارت دقیق بر فرایند فهرست‌نویسی و مستندسازی مورد تأکید متخصصان بوده است.
نتیجه‌گیری: ویژگی‌ها و قابلیت‌های شخصی کارشناسان، مدیریت گروه‌های مستندسازی و فهرست‌نویسی، شرایط کاری و مدون‌سازی قواعد و اصول تحلیل موضوع منابع در دسترس تأثیر به‌سزایی بر کیفیت فرایند تحلیل موضوعی دارد و سبب تضمین اعتبار و صحت کتابشناسی ملی و بانک مستند سرعنوان‌های موضوعی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The chalanges of Subject analysis book from the perspective of authorizing experts

نویسندگان [English]

  • M. Ghorbani 1
  • F. Babolhavaeji 2
1
2
چکیده [English]

Purpose: To explore the process of subject analysis of books in National Library of Iran (NLI) and identify the effective factors based on viewpoints of catalogers and authority contol experts.
Methodology: The research approach is qualitative. Nine experts were selected using snowball sampling and interviewed. Grounded theory used for data analysis in three stages coding.
Results: Personal ability and qualification of experts is a major significance. Some important guidelines must be considered such as spending a reasonable amount of time for analysis, consulting authors or experts familiar with the subject and referring to the original source. Some effective factors in subject analysis are workload, the physical situation of work place, interaction between colleagues and the satisfactory management of teleworking. Experts emphasized on retraining and promoting experts' abilities, improving work situation and careful supervision on catalogers and authority control experts.
Conclusion: Some of the factors that influence subject analysis quality and promote the national catalog and subject heading validity are individual qualifications, the management of cataloging and authority control teams, work situation and writing down guidelines and rules for subject analysis of accessible documents. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subject Analysis
  • Cataloging
  • Subject authority control
  • Subject headings
  • National library of Iran

مراجع

پوراحمد، علی‌اکبر؛ حسنی، محمدرضا (۱۳۸۶). فهرست‌نویسیموضوعی؛اصولوروشها. تهران: نشر کتابدار.
دانایی‌فرد، حسن؛ امامی، سید‌مجتبی (1386). استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. اندیشهمدیریت راهبردی، 2 (4)، 69-98.
رهادوست، فاطمه (1370). تدوین سرعنوان‌های موضوعی پزشکی فارسی: گامی در جهت یکدست‌سازی واژگان پزشکی فارسی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 2 (1-4)، 50-75.
عزیزیان، نرگس‌خاتون (1386). همگونی عناصر اطلاعاتی در فهرست‌نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی بین سال‌های 77- 80 . نامه انجمن، 7 (26 )، 137-156.
فتاحی، رحمت‌الله (1380). چالش‌های سازماندهی منابع دانش در آغاز قرن بیست و یکم با نگاهی بر دانش فهرست‌نویسی در ایران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 48 (4)، 59-83‌.
فتاحی، رحمت‌الله؛ ارسطوپور، شعله (۱۳۸۶). بررسی میزان همخوانی سرعنوان‌های موضوعی فارسی با کلیدواژه‌های عنوان و فهرست مندرجات کتابهای فارسی در حوزه‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم کاربردی و علوم محض. کتابداری و اطلاع رسانی، 3 (۱۰)،52-67.
محفوظی، مصطفی؛ شعبانی، احمد؛ سعادت، رسول (1389). بررسی کیفیت فهرست‌نویسی تحلیلی و رده‌بندی کتاب‌های عربی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های 1380-1386. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 16 (60)، 45-62.
منصوریان، یزدان (۱۳۹۱). هفتاد نکته کاربردی در طراحی و اجرای پژوهش کیفی. کلیات کتاب ماه، 15 (8) ، ۶۸- ۷۵.
نشاط، نرگس (1373). بررسی وضعیت موضوع‌دهی به کتاب‌های فارسی در کتابشناسی ملی ایران. پیام کتابخانه، 4 (1و2)، 65-75.
نشاط، نرگس (1383الف). میزان همگونی فهرست‌نویسی در کتابخانه‌های دانشگاهی و مراکز پژوهشی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های دانشگاهی، 25 (41)، 43-70.
نشاط، نرگس (1383ب). هر کسی از ظن خود ...، اطلاع‌شناسی، 4 (2)، 19-38.
نشاط، نرگس (1390). در جست و جوی معنا. تهران: نشر کتابدار.
Chu, C. & O'Brien, A. (1993). Subject analysis: the critical first stage in indexing. Journal of InformationScience, 19 (6), 439-54.
Cabonero, D. A. & Dolendo, R. B. (2013). Cataloging and classification skills of library and information science practitioners in their workplaces: a case analysis. Library Philosophy and Practice (e-journal). Retrieved june 20,2016  , from http://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/960
Christ, J. (1972). Concepts and subject headings: Their relation in information retrieval and library science. Metuchen: Scarecrow Press.
Fernandez,W. D. (2004). Using the glaserian approach in grounded studies of emerging business practices. Electronic journal of BUSINESS Research Methods, 2 (2), 83-94.
Šauper, A. (2005). Subject cataloging process of Slovenian and American catalogers. Journal of Documentation, 61 (6), 713 – 734.
Oddey, P. (1996). Future libraries; future catalogues. London: Library Association.
ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 اردیبهشت 1393
  • تاریخ بازنگری: 28 فروردین 1395
  • تاریخ پذیرش: 15 اسفند 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار