نقش مدیریت دانش در برنامه‌ریزی راهبردی کتابخانه‌های دانشگاهی

تاج‌الدینی, اورانوس; سادات ‌موسوی, علی

نقش مدیریت دانش در برنامه‌ریزی راهبردی کتابخانه‌های دانشگاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

² کارشناس معاونت تحقیقات و فن‌آوری دانشگاه علوم پزشکی کرمان

چکیده

هدف: بررسی و تبیین نقش مدیریت دانش در برنامه‌ریزی راهبردی از دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی است.
روش پژوهش: با استفاده از ابزار پرسشنامه، نظر 38 مدیر (رؤسا و معاونان) و 151 کتابدار شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران، به‌تفکیک، درباره نقش مدیریت دانش در برنامه‌ریزی راهبردی پیمایش شده است.
یافته‌ها: بیش از نیمی از افراد بر تعریف سه مرحله‌ای کوینتاس و همکاران (1997) از مدیریت دانش اتفاق نظر دارند؛ مدیران و کتابداران بر کاربردی بودن مدیریت دانش در برنامه‌ریزی کتابخانه توافق دارند و بهترین راه برای بهبود آینده‌نگری در کتابخانه را به‌کارگیری مدیریت دانش در برنامه‌ریزی دانسته‌اند؛ آنان مدیریت دانش را به‌ترتیب در ابعاد سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی خدمات اطلاعاتی، تولید مدل و تفکر در حیطة برنامه‌ریزی راهبردی سازمان خود کاربردی معرفی کرده‌اند.
یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان داد که 14.57 درصد از مدیران و کتابداران،مدیریت دانش را در نظارت همه‌جانبة‌ بر برنامه‌ریزی راهبردی دخیل می‌دانستند. همچنین67.57 درصد از ایشانمدیریتدانشرا در همة زمینه‌های تعریف‌شده دربرنامه‌ریزیراهبردی کتابخانةخود کاربردی تعریف نمودند. یافته‌های این پژوهش مدیریت دانش را به‌ترتیب در سیاستگذاری و تصمیمگیری (51.18 درصد)، برنامهریزی خدمات اطلاعاتی (81.14 درصد)، تولید مدل (76.4 درصد)، تفکر(23.4 درصد) در حیطة برنامه‌ریزی راهبردی دانشگاه خود کاربردی معرفی کردند.
نتیجه‌گیری: در این پژوهش با بهره‌گیری از نظرات جامعة مورد پژوهش تعاریف متعدد مدیریت دانش و برنامهریزی راهبردی در کتابخانههای دانشگاهی مورد تبیین قرارگرفت.تفاوت استنباط نتایج حاصله از بررسی موضوعات اساسیِ پیرامون مدیریت دانش در برنامهریزی راهبردی حاکی از آن است که مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهیافراد مختلف در جامعة مورد پژوهش، معانی ضمنی متنوعی را از مفهوم مدیریت دانش در برنامه‌ریزی راهبردی کتابخانه‌ها دریافت می‌کنند، اگرچه این تفاوت‌ها از نظر آماری معنیدار نبوده است اما این آشفتگی قابل درک است، زیرا اصطلاحات و حوزه‌های جدید معمولاً تردید‌هایی منطقی ایجاد می‌کنند. به هرحال، این تفاوت‌ها از نظر آماری نیز معنادار نبوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Knowledge Management in Strategic Planning of University Libraries

نویسندگان [English]

O. Tajeddini ¹
A. Sadat Mousavi ²

چکیده [English]

Purpose: To identify and explain the role of knowledge management in strategic planning from the viewpoints of managers and librarians of university libraries.
Methodology: 38 managers and 151 librarians working in central libraries of Tehran public universities were surveyed using a questionnaire.
Results: More than half of the people have agreed on Quintas et al. (1997) definition of knowledge management. Both managers and librarians were in agreement about the application of knowledge management in strategic planning and believed that the best way to promote future in libraries is to employ knowledge management in planning. They regarded the application of knowledge management in strategic planning of their organization in respectively policy and decision making, information services planning, model production and thinking.
Conclusion: The difference between the viewpoints of managers and librarians of university libraries about the knowledge management concept in strategic planning is understandable. Any new term or study area causes logical doubts. However, the differences were not statistically significant.

کلیدواژه‌ها [English]

Strategic Planning
knowledge management
Opinion poll
University libraries

مراجع

حاکی، محمدکاظم (1384). ارائه مدلی برای سنجش آمادگی سازمانی در انجام موفقیت‌آمیز برنامه‌ریزی راهبردی سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

درودی، فریبرز (1387). کاربرد مدیریت در کتابخانه. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 19 (2)، 77-94.

شیخ شعاعی، فاطمه (1385). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران کتابخانه‌های دانشکده‌های فنی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران: قابلیت کاربرد مدل پذیرش فناوری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

علیدوستی، سیروس (1384). طراحی و تبیین مدل عوامل کلیدی مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در اداره‌های کل سازمان‌های دولتی استان‌های صنعتی ایران (مطالعه موردی: استان فارس). رساله دکتری، دانشگاه تهران، تهران.

فتاحی، رحمت‌الله (۱۳۸3). تحلیل و بازآفرینی نقش کتابداران و اطلاع‌رسانان در عصر تحول، ارائه‌شده در مجموعه مقالات هفتمین همایش کتابداران سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (رشت، 19-21 اسفند). تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، معاونت امور پشتیبانی، مرکز مدارک علمی و انتشارات.

Al-Hawamdeh, S. (2002). Knowledge management: re-thinking information management and facing the challenge of managing tacit knowledge. Information Research, 8 (1(, 1-21.

Dueck, G. (2001). View of knowledge are human views. Knowledge Management, IBM Systems Journal, 40 (4), 885-8.

Heide, H. T. (1992), Knowledge management in strategic planning: the case of the Dutch fourt report. Knowledge & Policy, 5 (2), 29-44.

Hobohm, H. C. (2004). Knowledge Management-Libraries And Librarians Taking Up the Challenge An Overview. IFLA PUBLICATIONS, 108, 7-10.

Kakabadse, N. K., Kakabadse, A., & Kouzmin, A. (2003). Reviewing the knowledge management literature: towards a taxonomy. Journal of knowledge management, 7 (4), 75-91.

Kidwell, J. J., Vander Linde, K., & Johnson, S. L. (2000). Applying Corporate Knowledge Management Practices in Higher Education. Educause quarterly, 23 (4), 28-33.

Kuhlen, R. (2004). Change of paradigm in knowledge management framework for the collaborative production and exchange of knowledge. IFLA publications, 108, 21-38.

Matthews, J. R. (2005). Strategic planning and management for library managers. Westport: Libraries Unlimited.

McNicol, S. (2005). The challenges of strategic planning in academic libraries. New Library World, 106 (11/12), 496-509.

Metzger, K. A. (2005). A qualitative study of information technology strategic planning techniques used in times of rapid technological change in technical and community colleges. Unpublished Doctoral Dissertation, Cardinal Stritch University,Milwaukee.

Ncube, Z. (2007). Information technology infrastructure development in the Southern Africa Development Community: A survey analysis.Unpublished Doctoral Dissertation, Capella University, Minneapolis.

Parnell, S. (2001, April). Ripple on the pond: libraries and change in distance education. Paper presented at the 20th ICDE Conference, Dusseldorf, Germany.

Quintas, P., Lefrere, P., & Jones, G. (1997). Knowledge management: a strategic agenda. Long range planning, 30 (3), 385-391.

Rubin, R. (2004). Information Science: A Service Perspective. In Rubin, R. E., Foundations of Library and Information Science (pp.31-78). New York: Neal-Schuman Publishers, Inc.

Stueart, R. D., & Moran, B. B. (2002). Planning information services. Library and Information Center Management, 62-90.

Titthasiri, W. (2000). Information technology strategic planning process for institutions of higher education in Thailand. Unpublished Doctoral Dissertation, Pittsburgh University, Pittsburgh.