تحلیل پیوند علم و فناوری با مطالعه استنادی پروانه‌های ثبت اختراع ایرانی در طول سال‌های 2009-2013

بیگدلی, زاهد; صراطی شیرازی, منصوره

تحلیل پیوند علم و فناوری با مطالعه استنادی پروانه‌های ثبت اختراع ایرانی در طول سال‌های 2009-2013

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

² دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز؛ عضو هیأت علمی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

چکیده

هدف: تحلیل جریان دانش از طریق بررسی استنادهای پروانه‌های ثبت اختراع ایران است.
روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش علم‌سنجی و مطالعه استنادی انجام گرفته است. ابتدا پروانه‌های ثبت اختراع ایران، از پایگاه پروانه‌های ثبت اختراع و علائم تجاری امریکا (USPTO) استخراج شد و موضوعات بر اساس "طبقه‌بندی بین‌المللی پروانه ثبت اختراع" تعیین و استنادهای موجود در آنها به‌تفکیک پروانه‌های ثبت اختراع و دیگر منابع علمی تحلیل گردید.
یافتهها: فقط 43 درصد از پروانه‌های ثبت اختراع به منابعی غیر از پروانه‌های ثبت اختراع استناد کردهاند و از کل استنادهای صورت گرفته، در حدود 6/77 درصد استنادها به دیگر پروانه‌های ثبت اختراع و فقط 4/22 درصد استنادها به منابع غیر از پروانه‌های ثبت اختراع بوده است. آزمون‌ها معنا‌دار بودن اختلاف در تعداد استناد به پروانه‌های ثبت اختراع ایران به‌صورت کلی و نیز در میان حوزه‌های موضوعی را نشان می‌دهد.
نتیجه‌گیری: پروانه‌های ثبت اختراع ایران، بیشتر فناوری- بنیان هستند تا علم- بنیان

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Link between Science and Technology through Citation Analysis of Iranian Patent during 2009-2013

نویسندگان [English]

Z. Bigdeli ¹
M. Serati ²

¹ Professor, Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University

² PhD Candidate, Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University

چکیده [English]

Purpose: Analysis of knowledge flow through investigation of Iranian patents.
Methodology: Scientometric method and citation analysis has been employed. The Iranian patents were collected from United States Patent and Trademark Office (USPTO) database and the subjects were selected based on International Patent Classification (IPC). The patents' citations were analyzed by the references to patents or other scientific resources.
Results: Only 43% of patents cited non-patent resources. Regarding all the citations, about 77.6% of them referred other patents and only 22.4% cited other resources. Also, the statistical tests' results show a significant difference between the number of citations to patents and to other resources, as well as a significant difference between selected subject fields.
Conclusion: Iranian patents are science-based rather than technology-based.

کلیدواژه‌ها [English]

Iranian patents
Patents
United States Patent and Trademark Office (USPTO)
Citation
Science and technology

مراجع

عبدخدا، محمدهیوا؛ نوروزی، علیرضا؛ و راوند، سامان. 1391. تحلیل موضوعی پروانه‌های ثبت اختراع مخترعان ایرانی در پایگاه‌های بین‌المللی ثبت اختراع در فاصله سال‌های 2011-1976. دو ماهنامه علمی- پژوهشی پیاورد سلامت۵ (۵)، ۴۲-۵۱.

کرمانی، آناهیتا؛ نشاط، نرگس.1391. ارزیابی زوج‌های کتابشناختی در خوشه‌بندی پروانه‌های ثبت اختراع. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات 23 (3)، 22-37.

مجیدی، موسی؛ دهقانی، مژده. 1389. تحلیل استنادی تطبیقی پروانه‌های ثبت اختراع مخترعان ایرانی و ترکیه‌ای در پایگاه‌های بین‌المللی ثبت اختراع از سال 1988 تا 2008. دانش‌شناسی 3 (9)، 77-88 .

منصوری، علی؛ عصاره، فریده. 1393. بررسی ارزش منابع دانش بر اساس عامل اهمیت (نگاه به گذشته و نگاه به آینده: مطالعه موردی پروانه‌های ثبت اختراع). پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات 29 (3)، 657-684.

Bigdeli, Z., Kokabi, M., Rajabi, GH. & Gazni, A. (2013). Patterns of authors’ information scattering: towards a causal explanation of information scattering from a scholarly information-seeking behavior perspective. Scientometrics 96 (1), 103-131.

Callaert, J., Looy, B. V., Verbeek, A., Debackere, K., & Thijs, B. (2006). Traces of prior art: an analysis of non-patent references found in patent documents. Scientometrics 69 (1), 3-20.

Collins, P., & Wyatt. S. (1988). Citations in patents to the basic research literature. Research Policy 17 (2), 65-74.

Haeussler, C. (2011). Information-sharing in academia and the industry: a comparative study. Research Policy 40 (1), 105-122.‏

Iversen, E. J. (1999). A patent share and citation analysis of knowledge bases and interactions in the Norwegian innovation system. STEP Working Paper.

Liu, Y., & Rousseau, R. (2010). Knowledge diffusion through publications and citations: A case study using ESI-fields as unit of diffusion. Journal of the American Society for Information Science and Technology 61 (2), 340–351.

Meyer, M. (2000). Does science push technology? Patents citing scientific literature. Research Policy 29 (3), 409–434

Meyer, M. (2001). Patent citation analysis in a novel field of technology: an exploration of nano-science and nano-technology. Scientometrics 51 (1), 163–183.

Meyer-Krahmer, F., & Schmoch, U. (1998). Science-based technologies: University-industry interactions in four fields. Research Policy 27 (8), 835 – 851.

Narin, F., & Olivastro, D. (1992). Status Report: Linkage between technology and science. Research Policy 21 (3), 237-330.

Verbeek, A., Debackere, K., Luwel, M., Andries, P., Zimmermann, E., & Deleus, F. (2002). Linking science to technology: Using bibliographic references in patents to build linkage schemes. Scientometrics, 54 (3), 399-420.