نگاشت عناصر داده‌ای منابع جغرافیایی در مارک ایران با موجودیت‌ها، ویژگی‌ها و روابط در مدل مرجع کتابخانه‌ای ایفلا (ال‌.آر.ام.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ،علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی ، مشهد، ایران.

10.30484/nastinfo.2024.3622.2281

چکیده

هدف: سازمان‌دهی منابع جغرافیایی به‌عنوان یکی از انواع منابع غیرکتابی مورداستفاده کاربران کتابخانه‌ها، از‌آن‌روی که اطلاعات دقیق و راهبردی در مورد هر نقطه از جهان ارائه می‌دهند، بسیار مهم تلقی می‌شود. در بسیاری از کتابخانه‌های کشور سازمان‌دهی منابع جغرافیایی به شیوۀ کتاب و با قالب ‌مارک ایران انجام می‌شود، درنتیجه به دلیل عدم برقراری ارتباط میان رکوردهای کتابشناختی، کاربران در جستجو و بازیابی منابع جغرافیایی با چالش مواجه می‌شوند. ازآنجایی‌که برقراری ارتباط معنایی میان رکوردهای کتابشناختی در کتابخانه‌های کشور مستلزم پیاده‌سازی نظام‌های فهرست‌نویسی کتابخانه‌‌ای مبتنی بر مدل‌های مفهومی است که جدیدترین آن‌ها، مدل مرجع کتابخانه‌ای ایفلا (ال.آر.ام.) است، نگاشت رکوردهای کتابشناختی مارک ایران با مدل ال‌.آر.ام. امری ضروری است. بدین منظور، این پژوهش با هدف تطبیق عناصر داده‌ای منابع جغرافیایی در قالب مارک ایران با موجودیت‌ها، ویژگی‏‌ها و روابط در مدل مرجع کتابخانه‌ای ایفلا ال.آر.ام. انجام شده است.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی بود که به روش تحلیل محتوای کیفی و با استفاده از ابزار سیاهۀ وارسی مربوط به گزارش نهایی ایفلا ویرایش اوت سال 2017 انجام شده است. در این سیاهۀ وارسی، ساختار مربوط به 11 موجودیت (در سه سطح) ‌، 37 ویژگی‌ و 36 رابطه بین آن‌ها به‌طور جامع و واضح در قالب جداول جداگانه ارائه شده است.
یافته‌ها: در مطالعه حاضر تمامی عناصر داده‌ای منابع جغرافیایی در قالب مارک ایران با موجودیت‌ها، ویژگی‌ها و روابط میان آن‌ها در مدل ال.آر.ام. در یک جدول نگاشت شده است. بدین‌صورت که ستون‌های این جدول متشکل از فیلدهای اصلی و فرعی بلوک‌های مارک ایران مربوط به رکوردهای منابع جغرافیایی برگرفته از نرم‌افزار رسا و نیز ستون‌های موجودیت‏‌ها، ویژگی‌ها و روابط منابع جغرافیایی در مدل مرجع کتابخانه‌ای ایفلا ال.آر.ام. است. با توجه به ساز و کار گسترش‌پذیری مدل ال.آر.ام.، پنج رابطه جدید (شخص بخشی دارد شخص، اثر خلق‌شده توسط شخص، شخص معادل است با شخص، اثر خلق‌شده توسط عامل جمعی و عامل جمعی معادل است با عامل جمعی) توسط پژوهشگران در مدل ال.آر.ام. پیشنهاد و افزوده شده است.
نتیجه‌گیری: چنانچه همه موجودیت‌ها، ویژگی‌ها و روابط میان آن‌ها نظام‌مند توصیف شود، نگاشت فیلدهای مربوط به منابع جغرافیایی در رکوردهای مارک ایران به مدل ال.آر.ام. موفقیت‌آمیز خواهد بود. نتایج حاکی از آن است که تمامی عناصر داده‌ای منابع جغرافیایی در قالب مارک ایران با موجودیت‌ها، ویژگی‌ها و روابط میان آن‌ها در مدل ال.آر.ام. قابلیت انطباق دارند. همچنین نتایج این مطالعه نشانگر بازنمون روابط جدیدی میان موجودیت‌های مدل ال.آر.ام. است. ازآنجایی‌که مدل ال.آر.ام. یک مدل مرجع است و قواعد آر.دی.ای. نیز از این مدل به‌عنوان راهنما بهره می‌برد، انتقال از قالب یونی‌مارک به مدل مفهومی ال.آر.ام. می‏‌تواند راه‌حل مناسبی برای سازمان‌دهی منابع جغرافیایی با استفاده از استانداردهای نوین باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Mapping the Data Elements of Geographical Resources in Iran MARC with Entities, Attributes, and Relationships in the IFLA Library Reference Model (LRM)

نویسندگان [English]

  • Mahboubeh rabiei 1
  • Zoya Abam 2
  • Sholeh Arastoopoor 3
1 Ph.D. Candidate, Knowledge and Information Science,, Faculty of Education and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran
3 Assistant professor, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Purpose: The organization of geographical resources is considered important as one of the types of non-book resources used by library users because they provide detailed and strategic information about any place in the world. In many libraries the organization of geographical resources is done in the book standards and with the Iran MARC format, as a result, due to the lack of relationship between bibliographic records, users face challenges in searching and retrieving geographical resources. Since establishing a semantic relationship between bibliographic records in the libraries requires the implementation of library cataloging systems based on conceptual models, the newest of which is the IFLA Library Reference Model (LRM), it is essential to map bibliographic records of Iran Marc with the LRM model. For this purpose, this research was carried out to map the data elements of geographical resources in the Iran MARC format with the entities, attributes, and relationships in the IFLA Library Reference Model (LRM).
Method: The current research was conducted using the qualitative content analysis method and the checklist tool related to the IFLA final report, the August 2017 edition. In this checklist, the structure of 11 entities in three levels, 37 attributes, and 36 relationships between them are comprehensively and clearly presented in the form of separate tables.
Findings: In this study, all the data elements of geographical resources are mapped in the table including data elements of Iran MARC format with entities, attributes, and relationships between them in the LRM model. In this way, the columns of this table consist of the main fields and sub-fields of Iran MARC format related to geographical resource records taken from RASA software, as well as the columns of entities, attributes, and relationships of geographic resources in the LRM model. Also, Due to the extensibility mechanism of the LRM model, five new relationships (person has part person, work was created by a person, a person is equivalent to a person, and the collective agent is equivalent to a collective agent) have been added to the LRM model by the researchers.
Conclusion: If all the entities, attributes, and relationships are systematically described, the mapping of the fields related to Iran MARC records to the LRM model will be successful. The results indicate the data elements of geographical resources in the UNIMARC format are compatible with the entities, attributes, and relationships in the IFLA LRM model. Also, the results of this study indicate the representation of new relationships between the entities of the LRM model. Since the LRM model is a reference model and the RDA rules use this model as a guide, transferring from the UNIMARC format to the LRM conceptual model can be a suitable solution for organizing geographical Resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geographic resources
  • IFLA Library Reference Model (LRM)
  • Data elements
  • Iran Marc format
  • entities

مراجع

ارسطوپور، شعله (1389). بررسی میزان انطباق ساختار مارک ایران بر الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.) و نگاه کاربران فهرست‌های رایانه‌ای به موجودیت‌های مطرح در این الگو. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه فردوسی،  مشهد.
امیری، ناهید (1399). تحلیل موجودیت‏ها و ویژگی‏های الگوی مرجع کتابخانه‌ای ایفلا برای منابع موسیقی سنتی ایران. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه خوارزمی، تهران.
زندی، مهدی (1400). بررسی میزان کارکردپذیری پیشینه‌های فراداده‌ای کتابشناسی ملی ایران بر مبنای مدل مفهومی ال.آر.ام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
عمرانی، سید ابراهیم، موسوی زاده، زهرا و امیری، ناهید. (1392). بررسی میزان انطباق عناصر داده‌ای مارک ایران با موجودیت‌ها و ویژگی‌های الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.): (نمونه موردی پیشینه‌های مارک رباعیات خیام موجود در نرم‌افزار کتابخانه ملی).  پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 28(3): 761-786.
نیک‌نیا، معصومه (1389). تطبیق عناصر داده‌ای مارک ایران با وظایف کاربری الگوی مفهومی اف.آر. بی.آر. بر مبنای توانمندی‌های کاربران .پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
References
Aalberg, T., Haugen, F. B., & Husby, O. (2006). A Tool for Converting from MARC to FRBR. In Research and Advanced Technology for Digital Libraries: 10th European Conference, ECDL 2006, Alicante, Spain, September 17-22, 2006. Proceedings 10 (pp. 453-456). Springer Berlin Heidelberg.
Aalberg, T., & Žumer, M. (2013). The value of MARC data, or, challenges of frbrisation. Journal of Documentation, 69(6): 851-872.
Amiri, N. (2020). Analysis of IFLA Library Reference Model’s Entities and Attributes For Iranian Traditional Music Resources [Doctoral dissertation, Kharazmi University].[In Persian]
Arastoopoor, Sh. (2010). Mapping the Iranian MARC to the functional requirements for bibliographic records (FRBR) model and a study of the views of the OPAC users towards the model’s entities. Doctoral dissertation, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad. [In Prsian]
Aslanidi, M., Papadakis, I., & Stefanidakis, M. (2018). Name and Title Authorities in the Music Domain: Alignment of UNIMARC Authorities Format with RDA. Cataloging & Classification Quarterly, 56(4): 354-373.
Aslanidi, M., & Stefanidakis, M. (2019). Library Reference Model and MARC 21 Format for Authority Data: A case study on the [musical] Work entity,  available at https://www.researchgate.net/publication/333023849_Library_Reference_Model_and_MARC_21_Format_for_Authority_Data_A_case_study_on_the_musical_Work_entity/citations
Chen, Y. N. (2018, July). An FRBR-based approach for transforming MARC records into linked data. In Challenges and Opportunities for Knowledge Organization in the Digital Age (pp. 565-570). Ergon-Verlag.
Dunsire, G. (2019). The LRM and its impact on RDA and related standards, Presented at RDA Toolkit Redesign Workshop, 25 Jan 2019, available at http://www.gordondunsire.com/presentations.htm. 
Emrani, S.E., Mousavizadeh, Z., & Amiri, N. (2014). Study of mapping Iran Machine Readable Cataloging (Iran MARC) data elements to Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) entities and attributes(A case study on records of Khayyam’s poems in the National libraray of Iran software). Journal of Information Processing and Management, 28(3): 761-786. [In Persian]
Jett, J., & Dubin, D. (2019). When conceptual models collide: aggregates in IFLA's Library Reference Model. Conceptual Models in Digital Libraries, Archives, and Museums.
McGee, M., Durante, K., & Weimer, K. H. (2017). Toward a linked data model for describing cartographic resources. Journal of Map & Geography Libraries, 13(1): 133-144.
MacLennan, A., & Walicka, A. (2020). An investigation into cataloguers’ experiences with RDA. Journal of librarianship and information science, 52(2): 464-475.
Niknia, M. (2014). Mapping and Valuation Iran MARC (Machine Readable Cataloging) Data Elements with FRBR Entities and User Tasks. Master thesis, Tarbiat Modarres University, Tehran. [In Persian]
Oliveira, R. H. A. D., Gil, L. C. d. C., Arakaki, A. C. S., & Castro, F. F. d. (2023). Analysis and correspondence between the entities of the Europeana data model, IFLA LRM, and BIBFRAME conceptual models. Encontros Bibli, 28, e92822.
Oliver, C. (2018). IFLA Library Reference Model: What and Why? Paper presented at the ALA Annual Meeting in New Orleans, Louisiana.
Padron, M. F., Cruz, F. W., & Silva, J. R. D. F. (2020). Extending the IFLA Library Reference Model for a Brazilian popular music digital library. International Journal on Digital Libraries, 21(3): 289-306.
Pauman Budanović, M., & Žumer, M. (2021). Prototype Cataloging Interface Based on the IFLA Library Reference Model (LRM). Part 2: Usability Evaluation. Cataloging & Classification Quarterly, 59(7): 644-668.
Peponakis, M., Sfakakis, M., & Kapidakis, S. (2011). FRBRization: using UNIMARC link fields to identify Works.
Pisanski, J., Žumer, M., & Aalberg, T. (2009, August). Frbrisation: towards a bright new future for national bibliographies. In World Library and Information Congress: 75th IFLA General Conference and Council, 23-27 August 2009, Milan, Italy.
Riva, P. (2013). Mapping MARC 21 linking entry fields to FRBR and Tillett’s taxonomy of bibliographic relationships. Library resources & technical services, 48(2): 130-143.
Riva, P., Le Bœuf, P., & Žumer, M. (2017). IFLA Library Reference Model. A Conceptual Model for Bibliographic Information. Hg. v. IFLA International Federation of Library Associations and institutions. Online verfügbar unter https://www. ifla. org/files/assets/cataloguing/frbr-lrm/ifla-lrm-august-2017_rev201712. pdf.
Texeira, M. V., Shintaku, M., Schiessl, I. T., Murakami, T. R. M., & Macedo, D. J. (2020). Practical analysis of the Resource Description and Access and Library Reference Model in Koha in the cataloging process. Informação & Sociedade: Estudos, 30(3): 1-14.
Valentina, A., Bruni, F., Agnese, G., Giuliano, G., Massimo, G.-T., Guerrini, M., Federico, M., Lucia,S., Antonella, T., Simona, T. (2020). IFLA Library Reference Model (LRM): Un modello concettuale per le informazioni bibliografiche. ICCU Istituto Centrale per il Catalogo Unico. available in https://repository.ifla.org/bitstream/123456789/44/5/ifla-lrm-august-2017_rev201712-it.pdf
Zandi, M. (2021). Investigating the functionality of the metadata records of national bibliography of Iran, based on the Library Reference Model(L.R.M.). Master thesis, Allameh Tabatabaii University, Tehran. [In Persian]
ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 تیر 1403
  • تاریخ بازنگری: 22 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 01 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار