دستگاه جاینمای کتاب، نمونه‌ای از نوآوری و خلاقیت در مخزن کتابخانه‌ها: یک پژوهش کاربردی

احمدی زمانی, رضا; میرحسینی, زهره

doi:10.30484/nastinfo.2024.3468.2235

دستگاه جاینمای کتاب، نمونه‌ای از نوآوری و خلاقیت در مخزن کتابخانه‌ها: یک پژوهش کاربردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

² دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

10.30484/nastinfo.2024.3468.2235

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به نوآوری و بهینه‌سازی ارائۀ خدمات در مخزن کتابخانه، جهت سهولت در بازگرداندن و چیدن دقیق کتاب، همراه با حفاظت و نگهداری منابع می‌پردازد. در این راستا، ارزیابی از ابزار ابداعی جاینمای‌ کتاب در کتابخانه‌ها انجام شده است.
روش: برای نیل به هدف، از روش تجربی و از نوع پژوهش‌های کاربردی استفاده شده است. با توزیع دو نوع پرسشنامه «پیش‌آزمون» و «پس‌آزمون» در دو مرحله و به فاصلۀ زمانی دو ماه، بین 50 نفر از کارکنان شاغل در مخزن کتابخانه‌های هدف، در بازه زمانی آذر 1399 تا بهمن 1400 اجرا و گردآوری اطلاعات انجام شد. جامعۀ هدف شامل 10 نمونه از کتابخانه‌های مطرح سطح شهر تهران است که دارای بخش‌های مشابه و هم‌ردیف هستند و به‌صورت هدفمند انتخاب شده‌اند. بر همین اساس تعداد پنجاه عدد از «دستگاه جاینمای کتاب» تولید و به مدت 60 روز کاربرد آن‌ها آزمون شد. مؤلفه‌های اصلی پژوهش حاضر در ارتباط با میزان اثربخشی استفاده از دستگاه جاینما نسبت به حل مسائل و مشکلات مخزن کتاب جهت: کاهش صرف وقت، کاهش میزان به‌هم‌ریختگی منابع، مقدار استهلاک منابع، کاهش میزان محو شدن جای کتاب و مواد آرشیوی و میزان افزایش دقت در چیدمان دقیق منابع است. داده‌های پرسشنامه با استفاده از طرح گروه گواه و آزمون طیف لیکرت انجام گرفت. پایایی پژوهش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 تائید شده است. سپس پاسخ‌ها با استفاده از اکسل و نرم‌افزار اس. ‌پی. اس. اس. انجام و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان دادند که بیش از 71% از جمعیت آماری پژوهش نسبت به تأثیر کاربرد دستگاه جاینما بر کاهش استهلاک کتاب در مخزن کتابخانه را مؤثر می‌دانند. همچنین، استفاده از دستگاه جاینما باعث برطرف شدن 98% از مشکلات جابجایی و اشتباه چیده شدن کتاب در مخزن شده است. افراد با آزمون دستگاه جاینما اظهار کردند که 87% از آن‌ها معتقدند که صحیح و دقیق چیدن کتاب بر روی قفسه، باعث صرفه‌جویی در زمان و افزایش سرعت کار خواهد شد. همچنین، 96% از افراد حجم نمونه معتقدند در هنگام بازگرداندن کتاب با مشاهده چراغ چشمک‌زن دستگاه جاینمای کتاب، سرعت کار افزایش یافته و توجه کتابداران به آن جلب می‌شود.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که هیچ‌یک از کتابخانه‌های موردمطالعه از هیچ نوع ابزاری به‌عنوان جاینما بهره‌مند نیستند و چیدن کتاب‌ها هم‌اکنون توسط کتابداران انجام می‌شود. 90% از افراد نمونه، استفاده از دستگاه جاینمای‌ کتاب را کاربردی ارزیابی کرده‌اند که نشان از کارآمدی این دستگاه در محیط کتابخانه‌ها بوده است. به‌طورکلی، دستگاه جاینما نمونه‌ای از نوآوری و خلاقیت است که در مخازن کتابخانه‌ها می‌تواند کاربرد داشته باشد و به بهبود کارایی و کارآمدی مدیریت منابع در کتابخانه‌ها کمک کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فضا و تجهیزات کتابخانه

عنوان مقاله [English]

The Book Locator Device is an Example of Innovation and Creativity in Library Stacks: An Applied Research Study

نویسندگان [English]

Reza Ahmadi Zamani ¹
Zohreh Mirhosseini ²

¹ Ph.D. Candidate in Knowledge and Information Science, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

² Associate Professor of Knowledge and Information Science Group, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Purpose: This research deals with the problem of innovation and optimization of providing services related to the library stack to facilitate the restoration and accurate arrangement of books and the protection and maintenance of resources. In this regard, the innovative book locator device tool has been evaluated in libraries.
Method: To achieve the goal of this research, an experimental method has been used. The type of this research is also applied. Data collection was done through the distribution of two types of questionnaires "pre-test" and "post-test" in two stages with a time interval of two months. To collect this information, 50 employees working in the stack of target libraries participated in the period of December 2020 to February 2022. The target community of this research included 10 important libraries in Tehran which had similar sections and the same row. Therefore 50 book locator devices were produced and their use was tested for 60 days. The main components of this research on the effectiveness of using the book locator device to solve book stack problems are: reducing waste of time, reducing the amount of disorganized resources, reducing depreciation of resources, reducing empty places of books and archival items, and increasing accuracy in the exact arrangement of resources. Questionnaire data was collected using a control group and a Likert scale test. The reliability of the research was confirmed using Cronbach's alpha coefficient higher than 0.7. Finally, the answers were analyzed using Excel and SPSS software.
Findings: The results of this research showed that more than 71 percent of the statistical population of the research consider the use of the book locator device to reduce the depreciation of books in the library stack to be effective. Also, the use of the book locator device has solved 98 percent of the problems related to displacement and mistakes in the arrangement of books in the library stack. After testing the book locator device, 87 percent of users mentioned that the correct and accurate arrangement of books on the shelf saves time and increases work speed. Additionally, 96 percent of sample individuals reported that, during book returns, the flashing light of the book locator device increases work speed and attracts librarian attention.
Conclusion: The results of this research showed that none of the studied libraries have a book locator device and the arrangement of books is done by librarians. 90 percent of people participating in the research evaluated the book locator device as a useful tool which indicates the efficiency of this device in the library environment. In general, the use of the book locator device is an example of innovation and creativity in the stack of libraries and can have general and practical aspects and help to increase the efficiency in the management of library resources.

کلیدواژه‌ها [English]

Book Stack
Library Equipment Design
Book Locator Device
Conservation
Innovation

مراجع

احمدی زمانی، رضا (1388). تأثیر کاربرد دستکش مطالعه، ابزاری برای تورّق نسخه‌های خطی، کتاب‌ها، نشریه‌ها و دیگر مواد کاغذی، جهت حفاظت مواد از رطوبت و فرسودگی و افزایش سرعت کار. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران.

اسلامی، مرجان (1394). بررسی دیدگاه کاربران در خصوص خدمات مبتنی بر هزینه در آرشیوهای مستقر شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران.

پاول، رونالد، آر. (1379). روشهای اساسی پژوهش برای کتابداران. ترجمه نجلا حریری. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز انتشارات علمی

پدرسون، آن. (1987). نگهداری اسناد. ترجمه رضا مهاجر(1380). تهران: سازمان اسناد ملی ایران، پژوهشکده اسناد.

جِسی، اچ.(1952). مخزن کتابخانه. ترجمه مجتبی اسدی انجیله (1363). تهران: جهاد دانشگاهی.

خسروی، فریبرز(1385).مخزن کتابخانه. در دایره المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، (ج 2، ص.1690). تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی.

درج آگهی ثبت اختراع دستگاه جاینمای کتاب (2 شهریور، 1402). قوه قضائیه، روزنامه رسمی کشور- تهران، شماره روزنامه22843، ص.68. https://www.rrk.ir/News/ShowNews.aspx?Code=17266724

دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا (ج.5، ص.7462). تهران: موسسه دهخدا.

رشیدینژاد، علی (1395). طراحی و ساخت دستگاه مغزکن برقی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان، رفسنجان.

طهماسبیلیمونی، صفیه (1401). تحلیل عاملی قابلیتهای نوآوری فناورانه بر پایه مدیریت دانش فردی. فصلنامه مدیریت منابع و خدمات اطلاعاتی، 9 (2) (پیاپی 34): 1-16. . https://doi.org/10.30473/mrs.2022.65723.1539

کلته، سمیه و اعرابی، طاهره (1401). رابطه مهارتهای مدیریت دانش کتابداران با نوآوری خدمات (مطالعه موردی: کتابخانه‌های عمومی استان سمنان. فصلنامه دانششناسی، 15(58): 91-101. . https://qje.ntb.iau.ir/article_698540.html

کلیولند، دونالد (2001). درآمدی بر نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی. ترجمه مهدی حسینی (1385). تهران: چاپار.

محمدی، مهدی و ذوالقدر، سعید (1401). بررسی موانع و مشکلات پایاننامه نویسی دانشجویان تحصیلات تکمیلی، موردپژوهش: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه زنجان. مدیریت منابع و خدمات اطلاعاتی، 9 (1): 53-70.

https://lib.journals.pnu.ac.ir/article_9155_9b34ed64935558761aa7cb78b399b82c.pdf?lang=en

مرادی، نوراله (1380). مدیریت آرشیوهای دیداری – شنیداری. تهران: کتابدار.

معین، محمد (1347). طراحی. در فرهنگ فارسی ( ج.2، ص.2216). تهران: امیرکبیر.

معین، محمد (1347). نما. در فرهنگ فارسی ( ج.4، ص.4809). تهران: امیرکبیر.

منصوریان، یزدان (1393). روش تحقیق در علم اطلاعات و دانش شناسی. تهران: سمت.

منصوریان، یزدان، علیپور، امید و قربانیبوساری، رقیه (1392). نگرش دانشجویان و دانش‌آموختگان دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی درباره چشم‌انداز فرصتهای شغلی این رشته. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 24 (1): 150-165.https://ensani.ir/fa/article/319393

ناصریمالوانی، علیرضا (1385). امکان‌سنجی و حفاظت و نگهداری نسخ خطی در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه تهران، ملی، ملک، مرعشی نجفی، مرکزی آستان قدس رضوی با طرح دیجیتالی کردن این نسخ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران.

نجفقلینژاد، اعظم (1401). کاربردپذیری کتابخانة دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران بر اساس تجربه کاربر. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 33 (2): 67-87 .

References

Ahmadi Zamani, R. (2010). An Investigation on the impact of the application of study gloves as a useful tool for dealing with printed materials. Master’s thesis, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran. [In Persian]

Dehkhoda, A. A. (1998). Location in Dictionary of Dehkhoda. ) vol.5, P.7462.(Tehran: Dehkhoda Institute [In Persian]

Insertion of the patent announcement of the Book Locator Device, The official newspaper of the country, Tehran.Iran (22843), August,24,2023.P.68. https://www.rrk.ir/News/ShowNews.aspx?Code=17266724 [In Persian]

Islami, M. (2014). Examining the opinion of the employees regarding the cost-based services in the archives located in Tehran. Master’s thesis, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran. [In Persian]

Jesse, H. (1952). Library repository. Translated by Asadi Anjileh, M. (1984). Tehran: Academic Jihad. [In Persian]

Kalteh, S. & Araaby, T. (2022). The Relationship between Librarians' Knowledge-Management Skills and Service Innovation (Case Study: Public Libraries of Semnan Province). Journal of Knowledge Studies, 15(58), 91-101. https://qje.ntb.iau.ir/article_698540.html[In Persian]

Kern, C. (2004). Radio frequency identification for security and media circulation in libraries. Journal of the Electronic Library, 22 (4): 317-324. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/02640470410552947/full/html

Khosravi, F. (2018). Book Stack in Librarians' Information Literacy and Its Conformity with ACRL Standard in National Library of Iran (vol. 2, P. 1690). Tehran: National studies on librarianship and information organization [In Persian]

Kolivland, D. (2001). An introduction to indexing and abstract writing. Translated by Hosseini, M. (2006). Tehran: Chapar. [In Persian]

Mansourian, Y., Alipour, O. & Ghorbani Bousari, R. (2012). The attitude of students and graduates of Ph.D. in librarianship and informing about the prospects of job opportunities in this field. Journal of the National studies of librarianship and information organization, 24 (1): 150-165. https://ensani.ir/fa/article/319393[In Persian]

Mansourian, Y. (2013). Research method in information science and knowledge. Tehran: Samt. [In Persian]

Moein, M. (1968). Design in Persian culture (vol. 2, P. 3216). Tehran: Amir Kabir. [In Persian]

Moein, M. (1968). Finder in Persian culture (vol.4, P.4809). Tehran: Amir Kabir. [In Persian]

Mohammadi, M. & Zolqadr, S. (2022). Survey on the Obstacles of Thesis Writing for the Postgraduate Students, Case Study: Postgraduate Students of Zanjan University. Management of Information Resources & Services, 9(1): 53-70 .https://lib.journals.pnu.ac.ir/article_9155_9b34ed64935558761aa7cb78b399b82c.pdf?lang=en [In Persian].

Moradi, N. (2001). Management of audiovisual archives. Tehran: Librarian. [In Persian]

Najafqolinejad, A. (2022). Usability of the National Library and Archives of Iran (NLAI) Digital Library based on User Journal of The. Experience Library and Information Organization Studies, 33(2): 67-87. http://nastinfo.nlai.ir/article_2772.html[In Persian]

Naseri Malvani, A. R. (2006). Feasibility assessment and protection and preservation of manuscripts in the central libraries of Tehran University, Melli, Malik, Marashi Najafi, Astan Quds Razavi Central Libraries with the plan of digitizing these manuscripts. Master's Thesis of Librarianship, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran. [In Persian]

Overveld, V. & Cornelius, W.A.M. (2003). Application of a perspective cursor as a 3D locator device, Journal of Computer-Aided Design, 21(10): 619-628. [Available online]. https://doi.org/10.1016/0010-4485(89)90160-7

Pederson, A.(1987). Document storage. Translated by Mohajer, R. (2001). Tehran: National Records Organization of Iran, Records Research Institute. [In Persian]

Powell, R. (No date). Translated by Hariri, N. (2018). Basic research methods for librarians. Tehran: Islamic Azad University, Center for Scientific Publications. [In Persian]

Rashidinejad, A. (2015). Design and manufacture of electric all nutcracker machine. Master’s thesis, Faculty of Engineering, ValiAsr University of Rafsanjan, Rafsanjan. [In Persian]

Tahmasebi Limooni, S. (2022). Factor Analysis of Technological Innovation Capabilities Based on Individual Knowledge Management. Journal of Management of Information Resources & Services, 9 (2) (Series 34): 1-16. https://doi.org/10.30473/mrs.2022.65723.1539 [In Persian]