نظریه‌پردازی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی با استفاده از روش‌شناسی عمومی لینهام

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول)

2 استاد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف: تبیین نظریه‌پردازی در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی با بهره‌گیری از روش‌شناسی عمومی لینهام.
روش‌شناسی: با استفاده از روش کتابخانه‌ای و به‌صورت تحلیلی، نظریه‌پردازی با روش‌شناسی عمومی لینهام مورد مداقه قرار گرفت.
یافته‌ها: لینهام در روش‌شناسی خود، دو جنبه دانش و تجربه در حوزه تخصصی را بسیار مهم و کانون تمرکز نظریه می‌داند. به‌زعم وی، نظریه‌پردازی یک نظام چرخه‌ای و پویاست که در پنج مرحله شکل‌دهی مفهومی؛ عملیاتی کردن؛ تأیید یا رد؛ کاربرد؛ و پالایش و توسعه مداوم قابل صورت‌بندی است. رشته‌های کاربردی همچون علم اطلاعات و دانش‌شناسی که بیشتر پژوهش‌های آنها از نوع کاربردی است، فاقد نظریه و نظری‌پردازی است. ابتکار روش‌شناسی لینهام در پیوند ابعاد عملی و نظری در این حوزه علمی است.
نتیجه‌گیری: با توجه به موضوعات مطرح در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی و نیز قابلیت‌های روش‌شناسی عمومی لینهام چنین به‌نظر می‌رسد که با این روش‌شناسی بسیاری از الگوهای طرح‌شده در این حوزه قابلیت تبدیل شدن به نظریه را داشته باشند و بتوان از این روش‌شناسی و مراحل پنج‌گانه آن در جهت تقویت نظریه‌پردازی در این حوزه بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theorization in Knowldege and Information Science by Lynham General Methodology

نویسندگان [English]

  • M. Mohammadi Ostani 1
  • A. Shabani 2
1 University of Isfahan
2 University of Isfahan
چکیده [English]

Purpose: Explain the theorization in Knowledge and Information Science by utiliezes of Lynham general methodology.
Method/ Approach: Theorization by Lynham general methodology examined by library research method and analytical kind.
Results: Lynham in my methodology are belives two aspect knowldege and experience in special field very important and focus theory. He belived that theorization is a cycle and dynamic system which is formulated in five stages of the conceptual development, operationalization, application, confimation or disconfirmation, and continious refinement and development. Functional disciplines, such as Knowldege and Information Science which most of their reaearch is an applied, no theory and theorizing. Initiative Lynham general methodology linked theoretical and practical aspects in this field.
Conclusion: According to issues in Knowldege and Information Science and also the ability of the Lynham general methodology, it seems that many of the patterns outlined in these fied to convert to the theory with this methodology and by use of five stages this methodology utilises in order to strengthen theorization in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theory
  • Theory building
  • Knowledge and information science
  • Lynham General Method

مراجع

باب‌الحوائجی، فهیمه؛ زارعی، عاطفه؛ نشاط، نرگس؛ و حریری، نجلا (1393). نقشه دانش علم اطلاعات و دانش‌شناسی براساس مقوله‌بندی موضوعی اصلی و فرعی. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 6 (1) ، 1-24.
باکلند، مایکل (1382). خدمات کتابخانه در نظر و عمل (مرتضی کوکبی، ترجمه). تهران: چاپار.
حری، عباس (1382). مروری بر مفاهیم و نظریه‌ها در قلمرو اطلاع‌شناسی. اطلاع‌شناسی، 1 (1)، 9-34.
حیدری، غلامرضا (1392). آشفتگی واژه‌شناختی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 5 (2)، 1-24.
دانایی‌فرد، حسن (1392). استراتژی‌های نظریه‌پردازی. تهران: سمت، چاپ دوم.
دانایی‌فرد، حسن (1389). نظریه‌پردازی: مبانی و روش‌شناسی‌ها. تهران: سمت.
ریسمانباف، امیر (1385). کتابداری حرفه‌ای مبتلا به فقر نظری: پیامدها و پیشنهادهایی برای بهبود. اطلاع­شناسی، 4 (1و2)، 5-32.
سوانسون، ریچارد؛ چرماک، توماس (1393). نظریه‌پردازی در رشته‌های کاربردی (حسن دانائی‌فرد، بهنام شهائی، مترجمان). تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
عیوضی، محمدرحیم (1385). مقدمه‌ای بر بایستگی‌های نظریه‌پردازی در علوم انسانی. تهران: دبیرخانه هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره.
کیس، دونالد (1392). جست‌وجوی اطلاعات: بررسی تحقیقات درباره اطلاع‌یابی، نیازهای اطلاعاتی، و رفتار اطلاعاتی (زاهد بیگدلی و دیگران، مترجمان). اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.
موحدیان، قاسم؛ چشمه­سهرابی، مظفر (1395). رویکردهای نظری در تطور نظام­های رده­بندی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 27 (4)، 7-27.
نشاط، نرگس (1388). پارادایم‌های نظری و نظریه‌پردازی در علم اطلاعات. اطلاع‌شناسی، 6 (23)، 3-22.
ویکری، برایان (1381). فرانظریه و علم اطلاع‌رسانی. ترجمه ویدا بزرگ‌چمی. در مبانی، تاریخچه و فلسفه علم اطلاع‌رسانی، (ص449-474). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
یورلند، بیرگر (1381). نظریه و فرانظریه در علم اطلاع‌رسانی: تفسیری جدید. ترجمه مهدی داودی. در مبانی، تاریخچه و فلسفه علم اطلاع‌رسانی، (ص425-448). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
Carlile, P. R., & Christensen, C. M. (2005). The cycles of theory building in management research. Retrieved June 5, 2016, from http://www.innosight.com/documents/Theory%20Building.pdf.
Dubin, R. (1978). Theory building (Rev. ed.). New York: Free Press.
Lynham, S. A. (2002). The general method of theory-building research in applied disciplines. Advances in Developing Human Resource, 4 (3), 221-241. Retrieved June 8, 2016, from http://adh.sagepub.com/cgi/content/abstract/4/3/221
Lynham, S. A. (2000). The development of a theory of responsible leadership for performance. Minnesota: University of Minnesota, HumanResourceDevelopmentResearchCenter.
Udo-Akang, D. (2012). Theoretical constructs, concepts, and applications. American International Journal of Contemporary Research, 2 (9), 89-97.
Van de Ven, A.H. (2007). Engaged scholarship: a guide for organizational and social research. London: Oxford University.
ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 خرداد 1395
  • تاریخ بازنگری: 13 مرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 28 تیر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار