واکاوی اصطلاح "تعلیق" در نسخه‌شناسی براساس انجامه‌های نسخ خطی سفینه تبریز و چند نسخه دیگر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف: بررسی کارکرد و معنای تکنیکی اصطلاح "تعلیق" به‌عنوان نوعی خاص اما ناشناخته از کتابت در نزد کاتبان مسلمان ایرانی با ‌اتکا به مستندات درون‌متنی و برون­‌متنی است. 
روش/ رویکرد پژوهش: نخست اصطلاح "تعلیق" در متون کهن فارسی و سپس در انجامه‌های نسخه خطی سفینه تبریز و چند نسخه خطی دیگر بررسی شد.
یافته‌ها: واژه "تعلیق" را کاتبان نسخه‌های خطی در استنساخ اولیه آثارِ نیازمند مقابله و تصحیحِ دوباره در انجامه به‌کار می‌برده‌اند.
نتیجه‌گیری: مصححان باید در تصحیح متون، از نسخی که در انجامه آنها اصطلاح "تعلیق" به‌­کار رفته است با احتیاط استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Function and the Meaning of the Term Ta'leegh ((تعلیق the Colophons of Safineh-yeh Tabriz and a Number of Other Persian Manuscripts

نویسندگان [English]

  • M. Mojarrad 1
  • M. J. Yahaghi 2
1 PhD Student, Persian Literature and Language, Ferdowsi University
2 Professor, Persian Literature and Language, Ferdowsi University
چکیده [English]

Purpose: The function and the technical meaning of the term Ta'leegh (تعلیق) are explored as a specific way of transcribing manuscript by Iranian Muslims transcribers based using textual and extra-textual evidence.
Methodology/Research Design: The term Ta'leegh (تعلیق) was examined in the Persian classic texts, then in the colophons of manuscripts ofSafineh-yeh Tabriz as well as in the colophons of a number of other Persian manuscripts.
Findings: Transcribers stipulated the term Ta'leegh (تعلیق) in colophon in the initial stages for works needed checking against the original text and reediting.
Results: Those who embark at editing work should exercise caution in using manuscript the term Ta'leegh (تعلیق) is written colophons.

کلیدواژه‌ها [English]

  • manuscripts
  • Safineh-yeh Tabriz
  • Colophons
  • Ta'leegh (تعلیق)
  • Textual criticism

مراجع

افشار، ایرج (1386-1387). انجامه‌های سفینه تبریز.  نامه بهارستان، 8 و 9 (13و14): 285- 330.
بیهقی، ابوالفضل محمدبن حسین (1388). تاریخ بیهقی (محمدجعفر یاحقی و مهدی سیّدی، مقدمه‌نویسان، مصححان و تعلیق‌‌نویسان) (2 ج). تهران: سخن.
تبریزی، ابوالمجد محمدبن مسعود (1381). سفینه تبریز: چاپ عکسی از روی نسخه مجلس شورای اسلامی (نصرالله پورجوادی و عبدالحسین حائری، مقدمه‌‌نویسان). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جوهری، اسماعیل‌‌بن حماد (1410). تاج اللغة و صحاح العربیه (احمد عبدالغفور عطار، مصحح) (6 ج). بیروت: دارالعلم للملایین.
کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی (بی‌تا). فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی حضرت آیت­الله العظمی نجفی مرعشی (احمد حسینی، نگارنده). قم : بی‌‌نا.
حسینی قزوینی، شرف‌‌الدین فضل­الله (1383). المعجم فی آثار ملوک العجم (احمد فتوحی‌‌نسب، به‌‌کوشش). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
دهخدا، علی‌‌اکبر(1377). لغت­نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1374). حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة (محمدتقی مدرس رضوی، مصحح و توشیحگر). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1388). الهی‌نامه (محمدرضا شفیعی کدکنی، مقدمه‌نویس، مصحح و تعلیق‌نویس). تهران: سخن.
----------- (1388)، مصیبت­نامه (محمدرضا شفیعی کدکنی، مقدمه‌نویس، مصحح و تعلیق‌نویس). تهران: سخن.
فراهیدی، خلیل­بن احمد (1410). کتاب العین (مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، محققان) (8 ج). قم: نشر هجرت.
قاشانی، ابوالقاسم­بن محمد (1384). تاریخ اولجایتو (مهین همبلی، به‌‌کوشش). تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
مستوفی، حمدالله (1377)، ظفرنامه به انضمام شاهنامه (حمدالله مستوفی، مصحح؛ نصرالله پورجوادی و نصرت­الله رستگار، زیر نظر) (2 ج). تهران: مرکز نشر دانشگاهی؛ وین: آکادمی علوم اتریش.
منشی، ابوالمعالی نصرالله (1384). ترجمه کلیله و دمنه (مجتبی مینوی طهرانی، مصحح  توضیحگر). تهران: امیرکبیر.
منور، محمدبن منورمیهنی (1386). اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید (2 ج.) (محمدرضا شفیعی کدکنی، مقدمه نویس، مصحح و تعلیق‌نویس). تهران: آگه.
مولوی، جلال­الدین محمد (1385). مثنوی معنوی بر اساس نسخه نیکلسن (سعید حمیدیان، به‌‌کوشش). تهران: قطره.
ناصرخسرو قبادیانی مروزی (1381). سفرنامه (محمد دبیرسیاقی، به‌‌کوشش). تهران: زوار.
مایل هروی، نجیب (1380). تاریخ نسخه­پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
نظامی گنجوی، الیاس­بن یوسف (1388). خمسه نظامی: بر اساس نسخه سعدلو (سامیه بصیرمژدهی، مقدمه نویس و مصحح). تهران: دوستان.
ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
دوره 25، شماره 4 - شماره پیاپی 4
پیاپی 100
اسفند 1393
صفحه 75-87

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 آذر 1391
  • تاریخ بازنگری: 14 اسفند 1393
  • تاریخ پذیرش: 19 شهریور 1392

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار