مطالعه تعاملات میان‌رشته‌ای حوزه سیبرنتیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س)

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

هدف: بررسی تعاملات میان‌رشته‌ای حوزه سیبرنتیک در پایگاه وب علوم در سال‌های 1986-2015 و ترسیم و تحلیل نقشه علمی آن.
روش‌شناسی: با استفاده ازفنون علم‌سنجی کلیدواژه سیبرنتیک در دو فیلد عنوان یا موضوع در وب علوم جستجو شد. شناسایی حوزه‌های موضوعی دخیل در تولیدات علمی سیبرنتیک با ترسیم نقشه علمی به‌شیوه "نگاشت لایه‌ای علم" با نرم‌افزار پاژک و بررسی شبکه‌های استنادی حوزه‌های موضوعی استنادکننده با ترسیم شبکه هم‌رخدادی واژگان با استفاده از نرم‌افزار وی.او.اس.ویوئر انجام شد.
یافته‌ها: حوزه سیبرنتیک از سه خوشه اصلی شامل هشت حوزه علوم رایانه، مدیریت، مهندسی، مهندسی برق، علوم عصبی، علوم اجتماعی، فیزیک، فناوری زیستی تشکیل شده است. علوم رایانه با 7 گروه نقش مرکزی دارد و دارای قوی‌ترین و بیشترین تأثیر در میان حوزه‌هاست. سه حوزه مدیریت، علوم رایانه و هوش مصنوعی،  مهندسی برق و الکترونیک بیشترین حوزه‌های موضوعی استنادکننده هستند. دو واژه "سیستم" و "رویکرد" از پر کاربردترین واژگان این حوزه به‌شمار می‌روند.
نتیجه‌گیری: ساختار فکری حوزه سیبرنتیک با 8 حوزه اصلی و 49 گره وابسته حاکی از غنی بودن شبکه اطلاعاتی و گستردگی روابط میان‌رشته‌ای آن است. این نکته در سیاست‌گذاری‌های علمی و شناسایی روندهای جدید پژوهشی مفید خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Interdisciplinary Interactions in Cybernetics

نویسندگان [English]

  • E. Hosseini 1
  • R. Baradar 2
1
2
چکیده [English]

Purpose: Surveying the interdisciplinary interactions in cybernetics through investigating papers in WOS dates between 1986 and 2015 and visualizing and analysis of the scientific mapping.
Methodology: Using scientometrics approach, “Cybernetic*” keyword is searched as title or subject in WOS.Additionally, Pajak software is used to identify related subjects to cybernetics through designing scientific map using science overlay mapping. Also, mapping word co-occurrence of citation network of superior citing categories is done using V.O.S. Viewer.
Results:  Cybernetics includes of 3 main clusters and 8 subject fields of computer science, management, engineering, electronic engineering, neuroscience, social sciences, physics, biology technology. Computer science is a core field having 7 groups and the strongest with highest impact among other disciplines. Management, computer science and artificial intelligence as well as electronic and electrical engineering are the most citing subjective categories. Two words of “system” and “approach” are the most used words in cybernetic literature.
Conclusion: The Cybernetics structure of 8 fields and 49 nodes reflects the fruitfulness of its network and wide area of interdisciplinary relationships. That is important for science policymakers to recognize new research trends.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cybernetic
  • Science overlay mapping
  • Co-occurrence network
  • Interdisciplinary interactions
  • Scientific mapping

مراجع

ابراهیمی، سعیده؛ فرج‌پهلو، عبدالحسین (1389). رویکردی سایبرنتیکی به سیستم داوری مقالات در مجلات علمی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، ۲۱ (۲)، 186-199.
الهی، شعبان؛ نقی­زاده، رضا؛ قاضی نوری، سپهر؛ و منطقی، منوچهر (1391). شناسایی جریان­های غالب در حوزه توسعه نوآوری در مناطق با استفاده از روش تحلیل هم‌رخدادی کلمات. بهبود مدیریت، 17 (3)، 136-158.
بذرافشان، مجتبی؛ صباغیان، زهرا؛ آراسته، حمیدرضا؛ و شعبانی‌ورکی، بختیار (1386). جایگاه الگوی سایبرنتیک در اداره دانشگاه‌ها (مورد: دانشگاه فردوسی مشهد). مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی، ۸ (۱)، 5-32.
جمالی مهمویی، حمیدرضا؛ اسدی، سعید (1384). سایبرنتیک چیست؟. تدبیر، ۱۶ (۱۵۵)، 49-53.
خانیکی،هادی (1381). امکان و ضرورت گفتگو در عصر ارتباطات و در جامعه شبکه ای. رسانه، 13 (3)، 26-31.
سالمی، نجمه؛ کوشا، کیوان (1392). مقایسه تحلیل هم­استنادی و تحلیل هم­واژگانی در ترسیم نقشه کتابشناختی. مطالعه موردی: دانشگاه تهران. پردازش و مدیریت اطلاعات، 29 (1)، 253-266.
صدیقی، مهری (1393). بررسی کاربرد روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان در ترسیم ساختار حوزه‌های علمی. مطالعه موردی (حوزه اطلاع سنجی). پردازش و مدیریت اطلاعات، 30 (2)، 396-373.
غلامزاده ، احمد (1377). سیبرنتیک و نقش آن در ایجاد سیستم‌های اطلاعاتی: مبانی نظری سیستم مدیریت اطلاعات پایه لجستیک. تهران: دانشگاه امام حسین.
معتمدنژاد، کاظم (1386). وسایل ارتباط جمعی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 41-42.
هاشم‌بیک، نسرین؛ سیادت، سیدعلی؛ و هویدا، رضا (1۳91). بررسی میزان کاربست مؤلفه‌های الگوی سیبرنتیک در مدیریت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 1388-1389. مدیریت سلامت، 15 (49)، 47-57.
Braun, T., & Schubert, A. (2003).  A  quantitative  view  on  the  coming  of  age  of  Interdisciplinarity  in  the sciences, 1980-1999. Scientometrics, 58 (1), 183-189.
Hellsten, I., & Leydesdorff, L. (2015). The construction of interdisciplinarity: The development of the knowledge base and programmatic focus of the journal Climatic Change, 1977–2013. Journal of the Association for Information Science and Technology, 67 (9), 1-33.
Heylighen, F., & Joslyn, C. (2001). Cybernetics and second order cybernetics. In R. A. Meyers (Ed.), Encyclopedia of Physical Science & Technology (3rd ed., pp. 155-170). New York: Academic Press.
Kalz, M., & Specht, M. (2014). Assessing the crossdisciplinarity of technology‐enhanced learning with science overlay maps and diversity measures. British Journal of Educational Technology, 45(3), 415-427.
Leydesdorff, L., & Goldstone, R. L. (2014). Interdisciplinarity at the journal and specialty level: the changing knowledge bases of the journal Cognitive Science. Journal of the Association for Information Science and Technology, 65(1), 164-177.
Liu, Z., & Wang, C. (2005). Mapping interdisciplinarity in demography: a journal network analysis. Journal of Information Science, 31(4), 308-316.
Porter, A. L., Rafols, I. (2009). Is science becoming more interdisciplinary? measuring and mapping six research fields over time, Scientometrics, 81(3), 719-45.
Rafols, I., Porter, A. L., & Leydesdorff, L. (2010). Science overlay maps: a new tool for research policy and library management. Journal of the American Society for information Science and Technology, 61(9), 1871-1887.
Sarnovsky, J. (2006). Communication modern rationality: a cybernetic view. Kybernetes, 35 (10), 1745- 1755.
Schwaninger, M. (2015). Model‐based management: a cybernetic concept. Systems Research and Behavioral Science, 32 (6), 564-578.
Scott, B. (2001). Cybernetics and the social sciences. Systems Research and Behavioral Science, 18 (5), 411-420.
Selen, E. (2015). Cybernetic narrative: Modes of circularity, feedback and perception in new media artworks. Kybernetes, 44 (8/9), 1380-1387.
ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 23 شهریور 1395
  • تاریخ پذیرش: 23 شهریور 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار