تحلیل نقش مدیریت دانش بر بالندگی مشارکت شهروندی در تحقق دولت الکترونیک از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی

یاری زنگنه, مرضیه

doi:10.30484/nastinfo.2024.3625.2284

تحلیل نقش مدیریت دانش بر بالندگی مشارکت شهروندی در تحقق دولت الکترونیک از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مرضیه یاری زنگنه

استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد مرودشت،دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت. ایران

10.30484/nastinfo.2024.3625.2284

چکیده

هدف: امـروزه شـهروندان از دولـت انتظار دارند تا در جهت بهبـود خدمـات، کاهـش اتلاف وقـت ارباب‌رجوع جهـت دریافـت خدمـات، بهبود دسترسـی شـهروندان بـه اطلاعات و پاسـخ بـه نیازهـای در حال تغییـر آن‌ها اقـدام کنـد. مشارکت و نظارت شهروندی، به‌طورمعمول به اثربخشی سیاست‌ها و برنامه‌های بخش عمومی منجر می‌شود؛ ازاین‌رو مطالعه حاضر در راستای تعیین ارتباط بین عناصر مدیریت دانش و توسعۀ مشارکت شهروندان در تحقق برنامه‌های دولت الکترونیک از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی صورت‌گرفته است.
روش: این پژوهش ازلحاظ ماهیت و روش توصیفی - همبستگی و ازنظر شیوه گردآوری داده‌ها از نوع پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی بود. جامعۀ آماری این پژوهش ۴۲ نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی شاغل در حوزۀ مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی استان فارس بودند که به‌صورت سرشماری در سال ۱۴۰۰ انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات برای سنجش عناصر مدیریت دانش پرسشنامۀ مدیریت دانش و جهت مشارکت شهروندان در ارزیابی اجرای موفق دولت الکترونیک از پرسشنامۀ استاندارد در ابعاد توسعۀ الکترونیک، موانع اصلی توسعۀ دولت الکترونیک، اولویت‌های اصلی در ایجاد مزیت برای شهروندان، مزایای اصلی برای مدیریت، مزایای اصلی برای دولت و نگرانی از اجرای دولت الکترونیک در بین شهروندان و مدیران بر اساس طیف ۵ درجه‌ای لیکرت استفاده‌شده است. روایی پرسشنامه از طریق روایی صوری و با ارائه به اساتید صاحب‌نظر موردبررسی قرار گرفت. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ، بررسی و نتایج حاصل (مدیریت دانش، 0/86 و اجرای موفق دولت الکترونیک، 0/78) حاکی از آن است که پایایی ابزار از سطح قابل‌قبولی برخوردار است. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست‌آمده و تعیین رابطه همبستگی بین متغیرها و بررسی فرضیه‌های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون با نرم‌افزار اس.پی.اس.اس. استفاده شد.
یافته‌ها: در بررسی رابطه بین مدیریت دانش و اجرای موفق دولت الکترونیک سطح معنی‌داری آزمون پیرسون (P=0/001) کمتر از 0/05 را نشان داد که بیانگر رابطه معنی‌داری بین متغیرهای موردبررسی از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. همچنین یافته‌های پژوهش در بررسی همبستگی بین خلق و انتقال دانش (متغیر پیش‌بین) و مشارکت شهروندان در اجرای موفق مؤلفه‌های دولت الکترونیک (متغیر ملاک) سطح معنی‌داری (P≤0/05) در همه موارد را نشان می‌دهد که حاکی از تأیید همه فرضیه‌های پژوهش مبنی بر وجود همبستگی بین عناصر مدیریت دانش و توسعۀ مشارکت شهروندان در اجرای موفق مؤلفه‌های دولت الکترونیک از دیدگاه جامعه موردبررسی است؛ بنابراین می‌توان گفت عناصر مدیریت دانش قادر به پیش‌بینی مشارکت شهروندان در اجرای موفق مؤلفه‌های دولت الکترونیک است.
نتیجه‌گیری: با توجه به تأیید همه فرضیه‌های پژوهش مبنی بر ارتباط و همبستگی بین عناصر مدیریت دانش و مؤلفه‌های مشارکت شهروندان در اجرای موفق دولت الکترونیک مشخص شد عناصر مدیریت دانش (خلق و انتقال دانش) و مشارکت شهروندی در اجرای موفق برنامه‌های دولت الکترونیک از دیدگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی بسیار بااهمیت است؛ بنابراین مدیریت دانش و مشارکت شهروندی به‌عنوان یک مزیت و عامل اساسی در موفقیت اجرای طرح دولت الکترونیک با هدف ارتقای سطح عملکرد توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

نقشه دانش

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Role of Knowledge Management on the Development of Citizen Participation in the Success of Electronic Government from the View of Experts in Knowledge and Information Science

نویسنده [English]

marzieh yarizanganeh

Department of Knowledge and Information Science, Marvdasht branch. Islamic Azad University , Marvdasht , Iran.

چکیده [English]

Purpose: Nowadays, citizens expect the government to act in the direction of improving services, reducing the time wasted in returning to receive services, improving citizens' access to information, and responding to their changing needs, Therefore The present study was conducted to determine the relationship between the elements of knowledge management and the development of citizens' participation in the success of e-government programs from the view of experts in knowledge and information science
Method: This research was descriptive-correlational in terms of its nature and method, and in terms of the data collection process, it was a survey type and in terms of its purpose, it was practical. The statistical population of this research was 42 experts working in the field of management of libraries and information centers of Fars province who were selected by the census in 2021. Information gathering tool to measure the creation and transfer of knowledge, knowledge management questionnaire (Asgari 2006)And for the participation of citizens in evaluating the successful implementation of electronic government from the standard questionnaire (Lagzian, Mortazavi and Rajab Zadeh, 2012)in dimensions (electronic development, the main obstacles to the development of electronic government, the main priorities in creating benefits for citizens, the main benefits for management, the main benefits for the government, Worry about the implementation of e-government among citizens and managers) based on a 5-point Likert scale. The validity of the questionnaire was checked through the validity of the content and by presenting it to expert professors, the questionnaire reliability was checked through Cronbach's alpha test, and the results (knowledge management, 0.86 and successful implementation of e-government, 0.78) indicated that the reliability of the tool had an acceptable level. In this research, to analyze the data obtained from the questionnaires, descriptive statistics indicators (mean, percentage, frequency) and to determine the correlation between the variables and to check the research hypotheses, the Kolmogorov Smirnov default test was used to test the normality of the data and Pearson correlation. It was used with SPSS software.
Findings: The research findings examining the relationship between knowledge management and the successful implementation of e-government showed the significance level of the Pearson test (P=0.001) less than 0.05, which indicates a significant relationship between the investigated variables from the point of view of information science experts and science. Also, the findings of the research examining the correlation between the creation and transfer of knowledge (predictor variable) and citizens' participation in the successful implementation of electronic government components (criterion variable) show a significant level (P≤0.05) in all cases, which indicates approval All research hypotheses based on the existence of a correlation between the elements of knowledge management and the development of citizens' participation in the successful implementation of electronic government components are investigated from the society's point of view. Therefore, it can be said that knowledge management elements can predict citizens' participation in the successful implementation of electronic government components.
Conclusion: Knowledge management and citizen participation are recommended as an advantage and essential factor in the success of the implementation of the e-government project with the aim of raising the level of performance.

کلیدواژه‌ها [English]

Elements of Knowledge Management
Creation and Transfer of Knowledge
Citizens' Participation
E-government
Specialists in Information Science and Knowledge
E-governance

مراجع

احمدی، قادر، گلشاهی، مرتضی و باقری، علی (1396). ارزیابی شاخص‌های شهروند الکترونیک از منظر شهروندان (نمونه موردی: کلان‌شهر شیراز). آمایش فضا و ژئوماتیک، ۲۱ (۳)، ۱-۲۶. http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-4484-fa.html

ایزدی، صمد و عزیزی شمامی، مصطفی (1388). ضرورت برخورداری دانشجویان از دانش شهروندی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی در فرایند جهانی‌شدن. مطالعات برنامه درسی، 4(15)، 60-82. SID. https://sid.ir/paper/451047/fa

بهبودی، محمدرضا، احمدی کهنعلی، رضا و قاسمی، آرزو (1398). شناسایی موانع موفقیت کامل برنامۀ توسعۀ دولت الکترونیک از دید مسئولان و شهروندان و ارائۀ راهکارهایی برای موفقیت در آن (مطالعه‌ای کیفی در استان هرمزگان). سیاست‌نامه علم و فناوری، 09(1)، 45-58.

حسن‌زاده، محمد. (1400). دستورالعمل مدیریت دانش در دستگاه‌های اجرایی: چون‌وچرای یک راه دراز. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 7(2)، 7-20. DOI: 10.22091/stim.2021.1886

حقیقی نسب، منیژه، عابدین، بهاره و جانفشان، شیفته (1389). شهروندگرایی در دولت: بررسی موفقیت دولت در اجرای طرح ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان در ایران. آینده‌پژوهی مدیریت (پژوهش‌های مدیریت)، 21(87)، 25-38.

خورشیدی، سارا و صفرزاده، حسین (1398). بررسی تأثیر مدیریت دانش مشتریان بر رفتار شهروندی مشتریان. هجدهمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در علوم و فناوری، تهران، https://civilica.com/doc/1010505

دانایی‌فرد، حسن، خائف الهی، احمد و حسینی، سیدمجتبی (1400). رابطه بین تسهیم دانش و رفتار شهروندی سازمانی با خلاقیت سازمانی در مؤسسات آموزش عالی (موردمطالعه: کارکنان دانشگاه قم). فصلنامه بازیابی دانش و نظام‌های معنایی، 8(28)، 21-47.

رجبی فرجاد، حاجیه و دانش فرد، کرم اله (1393). طراحی مدل مشارکت شهروندان در نظارت عمومی (با تأکید بر نقش مشارکت شهروندان در کاهش جرائم). پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 7(3 (پیاپی 27))، 1-28. SID. https://sid.ir/paper/188803/fa

عزیز، احسان و طبرسا، غلامعلی (1395). دانش و نقش آن در تحقق دولت الکترونیک. دومین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت، تهران،https://civilica.com/doc/504471

عسگری، ناصر (1385). بررسی رابطه عوامل سازمانی (ساختار، فرهنگ، فناوری)، وزارت کار و امور اجتماعی با استراتژی مدیریت دانش ،پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

علی‌خانی، وژیار (1400). ضرورت ایجاد دولت الکترونیک و چالش‌ها و موانع اجرای آن. اولین کنفرانس بین‌المللی آزمایشگاه مدیریت و رویکردهای نوآورانه در مدیریت و اقتصاد، تهران، https://civilica.com/doc/1347909

قاسم‌زاده، فریدون و صفری، حسین (1380). به‌سوی دولت الکترونیک: برنامه‌ای برای ایران. فصلنامه دانش، 55(1411)، 278-252.

گرایی، احسان (1401). موانع استقرار مدیریت دانش در دستگاه‌های اجرایی استان لرستان. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 8(3)، 81-120. DOI: 10.22091/stim.2021.7483.1675

لگزیان، محمد، مرتضوی، سعید و رجب‌زاده، محسن (۱۳۹۰) تأثیر عوامل مؤثر بر پذیرش خدمات دولت الکترونیک از سوی کاربران با استفاده از الگوی UTAUT. فرایند مدیریت و توسعه، ۲4(۴)، ۳-۲۰.

مرتضوی امامی زواره، علی و مؤذنی، محسن (۱۳۹۶) بررسی نقش مدیریت دانش از دیدگاه قرآن بر کارایی دولت الکترونیک. حقوق ملل، 28، 681-702.

میرجلیلی، حسین (۱۳۸۵) سواد اطلاعاتی نگاهی به تحول مفهوم سواد در عصر اطلاعات. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 65(14)، 109-122.

نجفقلی نژاد، اعظم و صادقزاده وایقان، علی (1389). فناوری اطلاعات و بهینه‌سازی مدیریت دانش: ابزارها و چالش‌ها. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 13(2)، 59-95.

References

Abu-Shanab, E., & Shehabat, I. (2018). The influence of knowledge management practices on e-government success: A proposed framework tested. Transforming Government: People, Process and Policy, 12 (3/‌4), 286-308. https:/‌/‌doi.org/‌10.1108/‌TG-02-2018-0016

Ahmadi, G., Golshahi, M., & Bagheri, A. (2017). Evaluating Electronic Citizen Indicators from Citizens viewpoint) Case Study: Shiraz Metropolis. MJSP, 21 (3), 1-6. URL: http:/‌/‌ conference of the laboratory of management and innovative approaches in management hsmsp.modares.ac.ir/‌article-21-4484-fa.html. [In Persian]

Ali Khani, V. (2022). The necessity of creating electronic government and the challenges and obstacles of its implementation.The first international conference of management laboratory and innovative approaches in management and economics, Tehran, https:/‌/‌civilica.com/‌doc/‌1347909. [In Persian]

Alshehri, M., & Drew, S.J. (2011). E-government principles: implementation, advantages and challenges. International Journal of Electronic Business, 9(3), 255-270. DOI: https:/‌/‌doi.org/‌10.1504/‌IJEB.2011.042545Al-Sudairy, M. A. T., & Vasista, T.G.K. (2012). Fostering Knowledge Management and Citizen Participation via E-Governance for Achieving Sustainable Balanced Development. The IUP Journal of Knowledge Management, 10(1), 52-64.

Asgari, N. (2006). Investigating the relationship between organizational factors (structure, culture, technology), Ministry of Labor and Affairs Social with knowledge management strategy, master's thesis, University of Tehran, Tehran. [In Persian]

Aziz, E., & Tabarsa, G. (2016). Knowledge management and its role in realizing electronic government. International Conference on Industrial Engineering and Management https:/‌/‌civilica.com/‌doc/‌504471. [In Persian].

Back, A., & Koch, M. (2011). Broadening Participation in Knowledge Management in Enterprise 2.0... Information Technology, 53(3), 135-141.

Behboudi, M., Ahmadi Kahneali, R., & Ghasemi, A. (2019). Identifying the Causes of E-Government Development Plan Failure in Iran from Authorities and Citizens Perspectives and Providing Solutions for Its Success. (Qualitative Study in Hormozgan Province). Science and Technology Policy Letters, 09(1), 45-58.

Bhagat, C., Mishra, A. K., & Aithal, P. S. (2022). Model for Implementation of e- Government Services in Developing Countries like Nepal. International Journal of Case Studies in Business, IT, and Education (IJCSBE), 6(2), 320-333. DOI:https:/‌/‌doi.org/‌10.5281/‌zenodo.7139657

Camacho, H., Coto, M., & Jensen, S. P. (2020). Participatory methods to support knowledge management systems design in educational environments. Int. J. Knowledge Management Studies, 12(1), 34-54.

Danaei Fard, H., & Khaif Elahi, A., Hosseini, M. (2012). Reflecting the Promotion of Knowledge Sharing in Light of Organizational Citizenship Behavior. Public Management Researches, 4(14), 63-84. DOI: 10.22111/‌jmr.2012.655. [In Persian]

Deconti, L. (1998). Planning ang creating a Government Web Site. Working Paper, No.2, ISPDM, University of Manchester, Manchester. (Working paper)

Doran, N.M., Puiu, S., Badircea, R., Pirtea, M.G., Doran, M.D.,Ciobanu, G., & Mihit, L.D. (2023).Government Development—A Key Factor in Government Administration Effectiveness in the European Union. Electronics, 12(3): 641; https:/‌/‌doi.org/‌10.3390/‌ electronics12030641

Geraei, E. (2022). The Barriers to Establishing Knowledge Management in the Public Sector Organizations of Lorestan Province. Sciences and Techniques of Information Management, 8(3), 81-120. DOI: 10.22091/‌stim.2021.7483.1675. [In Persian]

Ghasemzadeh, F., & Safari, H. (2003).Transition to Electronic Government: A Plan for Iran. Knowledge management Journal, 52, 278. [In Persian]

Haghighi Nasab, M., Abedin, B., & Janfeshan, S. (2010). Government to Citizens Success Factors: A Case of E-Government in Iran. Future study Management, 21(87), 25-38. [In Persian]

Hassanzadeh, M. (2021). Knowledge Management Guidelines in Government Organizations: A Long Way to Go. Sciences and Techniques of Information Management, 7(2), 7-20. DOI: 10.22091/‌stim.2021.1886. [In Persian]

Izadi, S., & Azizi, S. M. (2010). The need for students to have the knowledge of citizenship and social responsibility in the process of globalization. Curriculum Studies Quarterly, 4 (15), 60-82. [In Persian]

Khorshidi, S., & Safar Zadeh, H. (2020). Investigating the impact of customer knowledge management on customers' citizenship behavior. The 18th International Conference on New Researches in Science and Technology, https:/‌/‌civilica.com/‌doc/‌1010505. [In Persian]

Kianto, A., Vanhala, M., & Heilmann, P. (2016). The impact of knowledge management on job satisfaction. Journal of Knowledge Management, 20 (4), 621-636.

Kim, S., & Lee, H. (2004). Organizational factors affecting knowledge sharing capabilities in e-government: an empirical study, a chapter in a book titled: Knowledge Management in Electronic Government, publication of the 5th IFIP International Working Conference, KMGov 2004, Krems, May 17-19, 281-291.

Lagzian, M., Mortazavi, S., & Rajabzadeh M. (2012) Factors Influencing Users' Acceptance of E-Government Services through UTAUT Model. JMDP, 24 (4), 3-20. URL: http:/‌/‌jmdp.ir/‌article-1-902-fa.html. [In Persian] Memon, S. B., Syed, S., & Arain, G. A. (2017). Employee Involvement and the Knowledge Creation Process: An Empirical Study of Pakistani Banks. Global Business and Organizational Excellence, 36(3), 53-63.

Mirjalili, S. (2006). Information literacy, a glance at the evolution of the concept of literacy at information age. Librarianship and Information Organization Studies, 17(1), 109-122. [In Persian]

Mortazavi Emamizavareh, S. A., & Muezni, M. (2017). Examining the role of knowledge management from the perspective of the Qur'an on the effectiveness of e-government. Laws of Nations, 28, 681-702. [In Persian]

Najafaqlinejad, A., & Sadeghzadeh Vaiqan, A. (2010). Information technology and optimization of knowledge management: tools and challenges... Library and Information Sciences, 13(2), 59-95. [In Persian]

Ndou, V. (2004). E-government for developing countries: opportunities and challenges. The Electronic Journal on Information Systems in Developing Countries, 18(1), 1–24.

Pérez, M.R., Pontones, R. C., & Montserrat, N.C. (2020). The effects of e-government evaluation, trust and the digital divide in the levels of e-government use in European countries. Technological Forecasting and Social Change, 154, Article 119973. doi.org/‌10.1016/‌j.techfore.2020.119973.

Rajabi Farjad, H., Danesh Fard, K. (2015). Designing a citizen participation model in public supervision (with emphasis on the role of citizen participation in crime reduction). Journal of police order and security, 7(3), 1-28 Available from: https:/‌/‌www.sid.ir/‌fa/‌journal/‌ViewPaper.aspx?id=270454. [In Persian]

Ryan, S., Zhang, X., Prybutok, V., & Sharp, J. (2012). Leadership and knowledge management in an E-Government environment. Administrative Sciences, 2 (1), 63-81.

Seifert, W., & Bonham, G. (2004). The transformative potential of e-government in transitional democracies. Public Management Electronic Journal, 2m 19–22.

Sharma, S. & Gupta, J. (2003). Building blocks of an e-government: a framework. Journal of Electronic Commerce in Organizations, 1(4), 1–15.

Thomas, S. D. (2004). Are there Civic Return to Education? International Journal Educational Research, 88 (9-10), 1697-1720.

United Nations Department of Economic and Social Affairs. (2022). United Nations E-Government Survey, the Future of Digital Government. DOI: https:/‌/‌doi.org/‌10.18356/‌9789210019446

Yao, Y. H., Trappey, A.J.C., & Ho, P. S. (2003). XML-based ISO9000 electronic document management System, Robotics and Computer-Integrated Manufacturing. Elsevier Science, 19 (4), 355–370.