میزان موفقیت وظایف کاربری در پیوند با خانواده‌های کتابشناختی مبتنی بر الگوی مفهومی اف.آر.بی.آر. در نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای

عمرانی, ابراهیم; نیک‌‌نیا, معصومه

میزان موفقیت وظایف کاربری در پیوند با خانواده‌های کتابشناختی مبتنی بر الگوی مفهومی اف.آر.بی.آر. در نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ نایب رئیس شورای تأمین منابع علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

² کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بهبود نتایج جستجوی کاربران عادی و متخصص موضوعی با استفاده از خانواده‌های کتابشناختی مبتنی بر الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.) در دو نرم‌افزار کتابخانه‌ای یکی با امکان محدود کردن نتایج جستجو براساس براساس خانواده‌های کتابشناختی و دیگری بدون این امکان انجام شده است.
روش/ رویکرد پژوهش: میزان موفقیت کاربران به‌روش تجربی از طریق پایگاه آزمایشی محقق‌ساخته پژوهشگر‌ساخته در مورد اعضای دو خانواده کتابشناختی "بوستان سعدی" و "رباعیات خیام" با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و تجربه کاربران در دو نرم‌افزار کتابخانه‌ای سیمرغ و رسا مورد وارسی و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: میزان موفقیت نرم‌افزار سیمرغ در پشتیبانی از چهار وظیفه کاربری (یافتن، شناسایی، انتخاب، و دسترسی) به بیان‌هایی از خانواده کتابشناختی "بوستان سعدی" و "رباعیات خیام" برمبنای نظرات دو گروه کاربران متخصص و عادی بیش از نرم‌افزار رسا بود.
نتیجه‌گیری: هر دو نرم‌افزار رسا و سیمرغ می‌توانند با اصلاح صفحات جستجو امکانات بیشتری را برای پشتیبانی از وظایف کاربری در اختیار کاربران قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the success of user tasks associated with bibliographic families based on FRBR conceptual model in library software

نویسندگان [English]

E. Emrani ¹
M. Niknia ²

چکیده [English]

Purpose: The purpose of this research is to improve the users' (general and experts in the field of Persian literature) search results using bibliographic families based on Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) in two library software, one having bibliographic family search limitation feature and another fail to have this.
Methodology: Experimental method is used to evaluate user's success through a self-designed experimental database about the members of the two bibliographic families of Sa’di’s “Bostan” and Khayyam's "Rubaiyat" by conducting semi-structured interviews and observing user’s information seeking behaviors in two library software (Simorgh and Rasa) as well as completing checklist.
Results: According to the results Simorgh software success rate succeeded Rasa in supporting the four user tasks (finding, identifying, selecting and obtaining).
Conclusion: Both Simorgh and Rasa library software can improve their search features by supporting user tasks.

کلیدواژه‌ها [English]

Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR)
User tasks
library software

مراجع

ارسطوپور، شعله (1387). مدیریت موثر نقاط دسترسی برای سازمان دهی اطلاعات در فهرست‌های رایانه ای: بازنگری در مبانی نظری و مروری بر الگوهای مفهومی. فصلنامه کتاب، 19 (2)، 127-156.

ارسطوپور، شعله (1389). بررسی میزان انطباق ساختار مارک ایران بر الگوی ملزومات کارکردی پیشینه‌های کتابشناختی (FRBR) و نگاه کاربران فهرست‌های رایانه‌ای به موجودیت‌های مطرح در این الگو. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

فتاحی، رحمت‌الله (1388، اسفند). محیط اطلاعاتی جدید و رویکردهای نو به سازماندهی اطلاعات (نگاهی به مدل‌های مفهومی). اسلاید ارائه‌شده در همایش "اف.آر. بی.آر"، تهران.

Carlyle, A. (2001). Developing Organized Information Displays for Voluminous Works: a Study of User Clustering Behavior. Journal of American Society for Information and Science and Technology, 37 (5), 677-699. Retrieved 21 Jan. 2010, from http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi

IFLA Task Force on Guidelines for OPAC Displays (2003). Guidelines for online public access catalogue (OPAC) Displays. [Draft] September 30, 2003 Draft for World Wide Review. Retrieved 21 Jan. 2010, from http://www.ifla.org/VII/s13/guide/opacguide03.pdf

International Conference on Cataloguing Principles (Paris: 1961). Report. – London: International Federation of Library Associations, 1963, p. 91-96.

La Barre, K., & Tilley, C. (2010). Folktales and facets: Final report to OCLC/ALISE (for grant via OCLC/ALISE LISRG program). Retrieved 21 Jan. 2010, from http://www.oclc.org/research/grants/awarded.htm

Le Boeuf, P. (2005). FRBR: hype, or cure-all? Cataloging & Classification Quarterly, 39 (4/3), 1-13. Retrieved 21 Jan. 2010, from http://catalogingandclassificationquarterly.com/ccq39nr3-4.html

Lin, C.-H., Hong, J.-S., & Doerr, M. (2008). Issues in an inference platform for generating deductive knowledge: a case study in cultural heritage digital libraries using the CIDOC. International Journal of Digital Library 8, 115-132. Retrieved 21 Jan. 2010, from http://portal.acm.org/citation.cfm?id

Mendez, S. (2006). Bibliographic Relationships and FRBR: An examination of user needs in the music library. Unpublished master's thesis, Victoria University of Wellington, New Zealand.

OCLC. Fiction finder: a FRBR-based prototype for fiction in WorldCat. Retrieved 27 March 2010, from http://www.oclc.org/research/activities/fictionfinder/default.htm

Tillett, B. B. (2005). FRBR & cataloging for the future. Cataloging & Classification Quarterly, 39 (3/4), 197-205. Retrieved 21 Feb. 2010, from http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=16939308

Žumer, M. (2005). FRBR as user’s model. Presentation at Bibliotheca Universalis: How to organize chaos? Satellite Meeting to the 71st World Library and Information Congress, Järvenpää, Finland. Retrieved 21 Feb. 2010, from http://www.kaapeli.fi/%7Efla/frbr05/ŽumerFRBR2005.pdf

Zhang, Y., & Salaba, A. (2009). Developing a FRBR-based system to effectively support user tasks. 2009 ALA Midwinter Conference, ALA ALCTS FRBR Interest Group, January 23-28, Denver, CO.