Classification of the Sciences from the Point of View of Islamic Scholars from the Second Century AH to the Present

Document Type : Review Article

Authors

1 PhD Candidate of Knowledge and Information sSience, Shahid Chamran University of Ahvaz

2 Associate Professor of Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz

Abstract

Purpose: The optimal use of science is dependent on organizing it in a logical and regular structure. In fact, various sciences in society can be developed when they are precisely categorized. Considering the importance of considering the classification of sciences, the present study seeks to show a general outline of the classifications of Islamic scholars and the approach and worldview of these scientists regarding the divisions that they have presented.
Methodology: In this research, the library method is used and the data collection is a Persian documentary (books, articles and theses) that deals with the issue of classification of sciences in the Islamic period from the point of view of the scientists of this field. They are
Findings: Since the middle of the second century, various categories of sciences have been presented. The first serious Muslim effort to classify science began in the third century with Kennedy's work. Farabi's plan is a major step in classifying science in the Islamic era. Following him, other scholars of this period also contributed to the completion of the classification of sciences. The same trend led to the development of science.
Conclusion: Most scholars of the Islamic period have based their methods on the basis of their predecessors; they also identify new sciences and add them to them. Most of the classifications of science in this period were from general to special, and most Muslim scholars considered metaphysics as the supreme sciences.

Keywords

Main Subjects

References

اسمیت، ویلیام (1373، مرداد و شهریور). نخستین آثار فارسى در بلاغت (محمود حسن‌آبادى، مترجم). کیهان اندیشه، 152-169.
اشرفی خیرآبادی، حمید (1387، شهریور). مردم‌شناسی در آثار ابوریحان بیرونی (با تأکید بر کتاب فی تحقیق ماللهند). کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، 80-89.
اکرمی، ایوب (1389). بررسی تطبیقی طبقه‌بندی‌های علوم در تمدن اسلامی. معرفت، 19(4)، 71-87.
امیری، مهدی (1393). بررسی مقایسه‌ای تقسیم‌بندی علوم از منظر ارسطو، فارابی، اخوان‌الصفا و ابن‌سینا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز.
بکار، عثمان (1381). طبقه‌بندی علوم از نظر حکمای مسلمان (جواد قاسمی، مترجم). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
بیاتی، ابوالحسن؛ خندق‌آبادی، مجتبی (1396). گزارشی از مدل­های طبقه‌بندی علوم. مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، 4 (11)، 21-34.
ابوریحان بیرونی، محمدبن احمد (1371). فهرست کتاب­های رازی و نام­های کتاب­های بیرونی (مهدی محقق، مترجم). تهران: دانشگاه تهران.
بیلگری، احمد؛ برزگر، ابراهیم (1394). ابن‌رشد و دانش سیاسی. سیاست متعالیه، 3 (11)، 27-46.  
جرجانی، علی‌بن محمد؛ ابن‌عربی، محمد‌بن علی (1370). کتاب التعریفات. تهران: ناصرخسرو.
جلالی، غلامرضا (1394). پارادایم نوین تقسیم علوم در ایران. مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، 1 (5)، 203-220.
جوانمردی ادیب، علیرضا؛ محمدی، مقصود (1396). قاضی کمال‌‌الدین حسین‌بن معین‌‌الدین میبدی: زندگی، شخصیت، دیدگاه‌‌ها. تاریخ فلسفه، 7 (4)، 145-184.  
حسینی، سیدعقیل (1390، آذر و دی). علم اجتماعی در تقسیم‌بندی علوم حکمای مسلمان. سوره، 179-183.
خزائیلی ‌نجف‌آبادی، محمدباقر (1391). جابربن حیان و طبقه‌بندی علوم. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، 3 (8)، 73-82.
خزائیلی، محمدباقر؛ منتظرالقائم، اصغر (1395). نقد و بررسی طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی با تأکید بر نقش ایرانیان (قرن­های سوم تا یازدهم هجری). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ دانشگاه اصفهان.
خزائیلی، محمدباقر؛ منتظرالقائم، اصغر؛ و میرجعفری، حسین (1391‌). بررسی مقایسه­ای طبقه‌بندی علوم از دیدگاه فخرالدین رازی و شمس‌الدین آملی. مطالعات تاریخ اسلام، 4 (13)، 37-65.
میرجعفری، حسین؛ منتظرالقائم، اصغر؛ و خزائیلی، محمدباقر (1390). کتاب جوامع‌العلوم و طبقه‌بندی علم. پژوهش‌نامه تاریخ، 6 (22)، 175-192.
خسروپناه، عبدالحسین (1394). در جستجوی علوم انسانی اسلامی. قم: دفتر نشر معارف.
ربانی، جعفر (1395). زندگی‌‌نامه‌‌ی خلیل فراهیدی. در گلشن ابرار، (ج 5، ص 9-21). قم: پژوهشکده علمی- کاربردی باقرالعلوم.
رستم‌پور ملکی، رقیه؛ روحی‌دل، الهه (1375). رساله در تقسیم­بندی علوم و احوال دانشمندان نامدار مولانا سلطان محمودبن غلامعلی طبسی. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 30 (25)، 97-138.   
رشاد، علی‌اکبر (1395). منطق طبقه‌بندی علوم. ذهن، 17 (65)، 5-28.
رضایی، محمدجواد (1383). بررسی، تحلیل و نقد دیدگاه ابن‌سینا درباره طبقه‌بندی علوم. انجمن معارف اسلامی، 1 (1)، 141-165.
رفیعی، علی (1378). نقد و معرفی کتاب: سیری در «الموسوعه العربیه». آینه میراث، 2 (1 و 2)، 46-50.
رفیعی علامه، علی (1373). طبقه‌بندی علوم در جهان اسلام. نامه فرهنگ، 13، 110-127.
روحی‌دل، الهه (1378). «مونس‌نامه» رسانه‌ای در تقسیم‌بندی علوم «قرن هشتم هجری». آینه میراث، 2 (3 و 4)، 83-86.
سجادی، محمدصادق (1360). طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی. بی‌جا: بی‌نا.
سلیمان، عباس محمدحسن (1393). رده‌بندی دانش‌ها از نگاه خواجه نصیرالدین طوسی و ناصرالدین بیضاوی. بازیابی 16 تیر 1398، از /http://rasekhoon.net/article/show/957334.
شریعت‌پناهی، ماهیار (1393). دانش طب و طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، 5 (14)، 23-50.
طالعی، عبدالحسین؛ کریمی، رضا؛ و عموقین، جعفرعباداله (1392، مرداد و شهریور). مروری بر طبقه‌بندی علوم از صدرالافاضل تبریزی. آینه پژوهش، 16-22.
طاهری، مسعود (1394). طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی تا پایان قرن هشتم هجری. نامه فرهنگستان، 14 (4)، 62-80.
طاهری عراقی، احمد (1363). تقسیم­بندی علوم از نظر غزالی. معارف، 1 (3)، 81-89.
طاهری عراقی، احمد (1376). رده BP اسلام (علوم دینی اسلام در نظام رده‌بندی کتابخانه کنگره) (به کوشش زهره علوی). تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
فتح‌الهی، ابراهیم؛ (1388). متدولوژی علوم قرآنی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
فتحی عبدالهادی، محمد؛ بدر، احمد (1389، آذر و دی). تاریخ تحولات طبقه‌بندی و رده‌بندی در فرهنگ اسلامی (محمد حسینی، مترجم). آینه پژوهش، 15-20.
فدایی عراقی، غلامرضا (1380). طرحی نو در طبقه‌بندی علوم. پردازش و مدیریت اطلاعات، 21 (2)، 105-132.
فدایی، غلامرضا (1390). مبانی تقسیم‌بندی علوم و مقایسه تقسیم‌بندی علوم توسط قلقشندی و ابن‌اکفانی. بازیابی در 3 شهریور 1397، از http://www.talie.ir/?p=25210.
قنوچی، صدیق‌بن حسن (1387). ابجد العلوم الوشی المرقوم فی بیات احوال العلوم. قم: موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
کدیور، محسن (1387). ابن‌سینا و طبقه‌بندی حکمت: تحلیل، تحقیق و تصحیح رساله اقسام‌الحکمه. جاویدان خرد، 5 (1)، 35-137.
کریمی زنجانی اصل، محمد (1378). رده‌بندی علوم در ایران و اسلام. میراث شهاب، 5 (3 و 4)، 101-108.
کیانی‌فرید، مریم (1390، آذر و دی). نظریه اجتماعی، اسلام: طبقه‌بندی در تاریخ، بحثی در باب تقسیمات علوم از منظر اندیشمندان متقدم. سوره اندیشه، 179-183.
لک‌زایی، نجف (1388). طبقه‌بندی علوم از دیدگاه صدرالمتألهین و امام خمینی (ره). خردنامه صدرا، 12 (3)، 42-52.
ماحوزی، رضا (1392). رویکرد فارابی و ابن‌سینا به علوم و تقسیم آن؛ رویکردی پیشارشته­ای، رشته‌ای و یا میان‌رشته­ای. مطالعاتمیانرشته‌ایدرعلومانسانی، 5 (2)، 37-51.
محقق، مهدی (1370). تقسیم‌بندی علوم از نظر دانشمندان اسلامی. فصلنامه سیاست، 1، 28-37.
مستقیمی، مهدیه‌السادات (1387). بررسی تطبیقی نظریه ابن‌سینا در باب طبقه‌بندی علوم. پژوهش‌های فلسفی– کلامی، 10 (1)، 175-198.  
مقدم، محمدباقر (1373). درآمدی بر رده‌بندی علوم «طبقه‌بندی کتب». قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی.
نصر، سیدحسین (1384). علم و تمدن در اسلام (احمد آرام، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی.
نوروزی، زهرا (1383، مهر). «نهایه‌الارب فی فنون الادب» مجموعه­ای ارزشمند در تاریخ­نگاری اسلامی. کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، 48-53.
هاشمی‌‌پور، بهناز (1380). گفتاری درباره رساله در علم کلیات وجود. فرهنگ، 39 و 40، 29-87.
هلالی، فاطمه؛ زمانی، طوبی (1387). علوم بومی از دیدگاه دکتر سیدحسین نصر. فرهنگ پژوهش، 1 (1)، 117-150.
واسطی، عبدالحمید (1394). راهنمای تحقیق با اقتباس از نگرش اسلام به علم و هستی. مشهد: موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
واعظی، احمد (1387). علم دینی از منظر آیت‌الله جوادی آملی. روش‌شناسی علوم انسانی، 14 (54)، 9-23.
ولایتی، علی‌اکبر (1384). فرهنگ و تمدن اسلامى‌. قم: نشر معارف.
Ashraf, M. (2017). Classification of islamic sciences by imam-Ghazali. Retrieved September 12, 2017, from https://www.academia.edu/34641153/CLASSIFICATION_OF_ISLAMIC_SCIENCES_BY_IMAM-GHAZALI
De Callatay, G. (2003). The classification of the sciences according to the Rasa’il Ikhwan al-Safa’. Retrieved July 7, 2019, from https://iis.ac.uk/classification-sciences-according-rasa-il-ikhwan-al-safa
Fadaie Araghi, Gh. (2004). A new scheme for library classification. Cataloging& Classification Quarterly, 38 (2), 75-99.
Send comment about this article
CAPTCHA Image

Files

History

  • Receive Date: 26 February 2019
  • Revise Date: 09 June 2019
  • Accept Date: 10 June 2019

Share

How to cite

Statistics