سازماندهی اطلاعات در ایران: فرصت‌ها و راهکارهای پیشنهادشده برای رفع چالش‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

.استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران،

چکیده

هدف: تبیین چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارهای پیشنهادی ارتقای سازماندهی اطلاعات در ایران از دیدگاه متخصصان.
روش:  از روش‌های تحلیل مضمون و تحلیل دلفی برای گرداوری داده‌ها استفاده شد. نخست تمام متن‌ گفتگوها در نشست‌های سازماندهی دانش در پنج کنگره متخصصان علوم اطلاعات ایران برگزارشده در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ تحلیل  شد. سپس برای تأیید صحت و تعیین اهمیت هر یک از مقوله‌ها و مضامین استخراج‌شده، پنل دلفی با حضور ۲۷ متخصص در دور اول و ۲۴ متخصص در دور دوم تشکیل شد.
یافته ­ها: چالش‌های مضمون «موارد آموزشی»، بیشتر به ضعف آموزش‌های روزآمد به حرفه‌مندان و آموزش‌های دانشگاهی مربوط می شود. ازجمله سرفصل‌های نامتوازن برای دروس سازماندهی، نبود مستندسازی آموزشی، فقدان تجربه حرفه ای در نزد مدرسان، بلاتکلیفی در آموزش مباحث جدید و فقدان کارگاه‌های مجهز است. امکان استفاده از حرفه‌مندان باتجربه به‌عنوان مدرس و همچنین فرصت تبدیل کارگاه‌های سازماندهی به آزمایشگاه‌های مجهز برای آموزش و پژوهش در رابطه با رویکردها، مفاهیم و ابزارهای جدید از فرصت‌های آموزشی مهمی هستند که متخصصان به آن ها اشاره کرده‌اند. در رابطه با مضمون «موارد پژوهشی»، چالش‌هایی همچون کافی نبودن متخصصان و نبود پیوستگی لازم میان پژوهش‌های این موضوع مطرح شده است. همچنین روزآمدبودن پژوهش‌ها و وجود ابزارهای حرفه‌ای پایه که توسط متخصصان باتجربه در گذشته تهیه شده، از مهم ترین فرصت‌های مطرح شده است. در رابطه با مضمون «موارد حرفه‌ای»، عمده‌ترین چالش‌ها به مشکلات نرم‌افزارهای تخصصی، روزآمدنبودن حرفه‌مندان و بی‌توجهی به نیازهای کاربران مربوط می‌شوند. در رابطه با مضمون «موارد راهبردی»، بیشترین چالش‌ها به ضعف نهادهای تأثیرگذار و نبود همکاری‌های لازم ملی و بین‌المللی برمی‌گردد. تشکیل کمیته ملی سازماندهی دانش، بازنگری در سرفصل‌های آموزشی، راه‌اندازی آزمایشگاه‌های سازماندهی دانش، پیاده‌سازی عملی الگوهای جدید و همچنین افزایش ارتباطات و توسعه سازماندهی مردم‌محور راهکارهای پیشنهادی متخصصان در پژوهش کنونی است. توجه به افزایش روزافزون حجم داده‌های با نیمه‌عمر زیاد در شبکه‌های اجتماعی و همچنین وجود ملاحظات بافت ایرانی – اسلامی،  فرصت‌های راهبردی است که باید بدان‌ها توجه کرد.
نتیجه­ گیری: برای رفع چالش‌های آموزشی، پژوهشی و حرفه‌ای در سازماندهی اطلاعات، علاوه بر اقدام‌های توصیه‌شده در این پژوهش، توجه به موارد راهبردی همانند تشکیل کمیته‌ها و تشکل‌های تخصصی و انجام تصمیم‌سازی‌های راهبردی در سطح ملی کاملا ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Information Organization in Iran: Opportunities and Proposed Solutions to Solve Challenges

نویسنده [English]

  • Zerehsaz Mohammad
Assistant professor, Department of Information Science, Faculty of Education and Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose:To discuss challenges, opportunities and strategies to improve  practice in Iran based on the views of experts.
Method: Thematic and Delphi analysis methods were employed .First, transactions  from five Iranian Information Specialists  Annual Congresses between  2015 and 2019 ) were reviewed and categorized. Then, within two rounds of Delphi technique, the relevance and signinficance of each category and theme was determined.  The Delphi panel in th efirsty roeund consisted of 27, and the second round of 24 individuals.
Purpose:To identify challenges, opportunities, and strategies for improving the practice in Iran based on the views of experts.
Method: Thematic and Delphi analysis methods were employed in two steps. In the first step, transactions from five Iranian Information Specialists Annual Congresses held between 2015 and 2019 were reviewed. In the second step, the relevance and significance of categories and themes found in the first step were determined within two rounds of Delphi technique. The Delphi panel in the first round consisted of 27, and the second round of 24 individuals.
Finding: With regard to training and education, the challenges were found to be mainly due to unbalanced syllabi od library schools and lack of up-to-date programs for on the job training.  Also, lack of educational documentation, inexperienced academic educators, uncertainty in teaching new topics, not sufficiently equipped labs. The panels suggested that experienced professionals be given roles in the education of information organization courses in schools and labs be equipped for teaching and research on new approaches, concepts and tools. With regard to research, challenges were identified to be shortage of professionals with up-to date knowledge of recent developments in the field and scattered nature of research. Up-to-date research in this field and the existence of basic professional tools provided by experienced experts in the past are also among the major opportunities. In terms of "professional cases", the main challenges were to the problems of specialized software, the lack of up-to-date professionals, and the disregard for the needs of users.
Regarding the "strategic cases", the main challenges are related to the weakness of influential institutions and the lack of coordination at a national and international levels. The panels proposed to form a national committee to review education, to set up laboratories for implementing new models and increase communication among specialists and related sections. developing people-centered information organization. Paying attention to the increasing volume of data with a long half-life in social networks as well as the considerations about the Iranian-Islamic context in the information organization field are among the strategic opportunities that should be considered.
Conclusion:In order to solve educational, research and professional challenges, in addition to other measures recommended in this research, it seems necessary to pay attention to strategic issues such as forming specialized committees and organizations and making strategic decisions at the national level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information Organization
  • Challenges
  • Opportunities
  • Solutions
  • Cataloguing

مراجع

  • ·       Alipour, O., Soheili, F., Ziaei, S., Khasha, A. A. (2020). Structure of Knowledge Organization based on Co-Authorship Network Analysis. Library and Information Science, 23 (4), 76-105.

    ] علی پور، امید، سهیلی، فرامرز، ضیایی، ثریا، خاصه, علی اکبر. (1399). ساختار مطالعات سازماندهی دانش بر اساس تحلیل شبکه هم‌نویسندگی. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 23 (4)، 76-105، قابل دسترس در:

    http://lis.aqr-libjournal.ir/article_113203.html ].

    • Anderson, J.D. (2006). Knowledge Organization. (H. R. Jamali Mahmoui, Trans.). In: Encyclopedia of Library and Information Science. Under the supervision of Fariborz Khosravi. Chief editor : Abbas Hori. Tehran: National Library of Iran.

    ]اندرسون، جیمز دی. (1385). سازماندهی دانش. مترجم: حمیدرضا جمالی مهموئی. در: «دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی». زیر نظر فریبرز خسروی. سرویراستار عباس حری. تهران: کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران.[

    • Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
    • Danesh, F. (2020). Knowledge Organization Discovering & Visualizing Prominent Patterns, Hidden Relationships & Subjects Trends. Iranian Journal of information processing and management, 36 (2), 469-500.

    ]دانش، فرشید. (1399). کشف و دیداری‌‌سازی الگوهای برجسته، روابط پنهان و گرایش‌‌های موضوعی سازماندهی دانش. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۶ (۲)، ۴۶۹-۵۰۰، قابل دسترس در:

    https://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-4354-fa.html ].

    • Dorkhosh, M. (2018). Does Knowledge Organization Have a Paradigmatic Movement?. ranian Journal of information processing and management, 33 (4), 1373-1392.

    ]درخوش، ملیحه. (1392). آیا سازماندهی دانش حرکتی پارادایمی دارد؟. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۳ (۴)، ۱۳۷۳-۱۳۹۲، قابل دسترس در: https://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-3594-fa.html  .[

    • Farajpahlou, A., Osareh, F., Fakhrahmad, S. M., & Dehghani, L. (2019). The development of facet analysis approach in knowledge organization: a 100-Year Review. Iranian Journal of information processing and management, 34 (3), 1235-1264.

    ] فرج پهلو عبدالحسین، عصاره فریده، فخر احمد سید مصطفی، دهقانی لیلا. (1398).  روند رشد رویکرد تحلیل چهریزه‌ای در سازماندهی دانش: مروری صد ساله.  پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۴ (۳)، ۱۲۳۵-۱۲۶۴، قابل دسترس در:

    https://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-3873-fa.html ].

    • Fattahi, R. (1998). The Future of Cataloging: Catalogers have a lot to say. Library and Information Science, 1 (2): 60-72.

    ]فتاحی، رحمت‌الله. (1377). آینده فهرست‌نویسی: فهرست‌نویسان حرفهای زیادی برای گفتن دارند. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 1 (2): 60-72، قابل دسترس در: .[http://lis.aqr-libjournal.ir/article_47694.html

    • Fattahi, R. (2001). Challenges of organizing knowledge resources at the beginning of the 21st century with a look at cataloging knowledge in Iran. Book Quarterly, 12 (4): 59-83.

    ] فتاحی، رحمت‌الله. (1380). چالش‌های سازماندهی منابع دانش در آغاز قرن بیست و یکم با نگاهی بر دانش فهرست‌نویسی در ایران. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 12 (4): 59-83، قابل دسترس در:

    http://nastinfo.nlai.ir/article_881.html].

    • Fattahi, R. (2007). Ideals to reality: an analysis of the most important challenges and approaches to information organization in the present age.Library and Information Science, 10 (4): 5-26.

    ]فتاحی، رحمت‌الله. (1386). آرمانها تا واقعیت: تحلیلی از مهم‌ترین چالش‌ها و رویکردهای سازماندهی اطلاعات در عصر حاضر. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 10 (4): 5-26، قابل دسترس در:

     http://lis.aqr-libjournal.ir/article_43812.html ].

    • Fattahi, R., & Pazooki, F. (2018). Recent research and developments in information organization in Iran: a historical review. Cataloging & Classification Quarterly, 56(4), 374-384. http://doi.org/10.1080/01639374.2018.1426070
    • Habibi, A. (2007). SPSS software application training. Tehran: Pars Modir.com

    ]حبیبی، آرش (1386). آموزش کاربردی نرم‌افزار SPSS. تهران: پایگاه اینترنتی پارس مدیر[.

    ]حسنی، محمدرضا، موسوی چلک، افشین، شریف مقدم، هادی، و سلامی، مریم. (1398). فهرست نویسی اجتماعی آری یا نه؟: یک مرور نظام‌مند. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 22(4)،101-118، قابل دسترس در:

     http://lis.aqr-libjournal.ir/article_80302.html  ].

    • Hejazi, R., Heydari, G., & Geraei, E. (2020). Scenarios for the Future of Iranian Library Catalogs. Journal of National Studies on Librarianship and Information Organization (NASTINFO), 31 (4), 74-93.

    ]حجازی، سیده رقیه، حیدری، غلامرضا، گرایی، احسان (1399). سناریوهایی برای آیندۀ فهرست‌های کتابخانه‌ای ایرانی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 31 (4): 74-93 ، قابل دسترس در:

    http://nastinfo.nlai.ir/article_2594.html ].

    • Hjørland, B. (2003). Fundamentals of Knowledge Organization. Knowledge Organization, 30 (2), 87-111.
    • Horri, A. (2000).A study of the thematic trends of scientific and research works in the field of library and information science in Iran from the beginning to 1998. In: Conference on the use and development of computer catalogs in Iranian libraries (November 17 and 18, 1999), a collection of articles and lectures. Mashhad: Ferdowsi University; Tehran: Ministry of Jihad Sazandegi, Information and Scientific Services Center, 2000

    ]حری، عباس (1379). بررسی گرایش‌های موضوعی آثار علمی و پژوهشی رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران از آغاز تا سال 1377. در: همایش کاربرد و توسعه فهرست‎های رایانه‌ای در کتابخانه‌های ایران (27 و 28 آبان 1378)، مجموعه مقالات و سخنرانی‌های ارائه‌شده. مشهد: دانشگاه فردوسی؛ تهران: وزارت جهاد سازندگی، مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی، 1379[.

    • Mazzocchi, F. (2018). Knowledge organization system (KOS): an introductory critical account. Knowledge Organization, 45(1), 54-78. http://doi.org/5771/0943-7444-2018-1-54
    • Niknia, M., Jamali Mahmouei, H., & Alimohammadi, D.(2018).Organizing Cultural Heritage Information: Past Developments and Upcoming Issues.Journal of National Studies on Librarianship and Information Organization (NASTINFO), 29 (3), 61-91

    ] نیک‌نیا، معصومه، جمالی مهموئی، حمیدرضا، علیمحمدی، داریوش. (1397). سازماندهی اطلاعات حوزه میراث فرهنگی: پیشرفت‌های گذشته و مسائل پیش رو. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 29 (3): 61-91، قابل دسترس در: http://ensani.ir/file/download/article/1549172110-9556-97-3-3.pdf [.

    • Pazooki, F. (2020). Representing Scientific Genealogy Relationships in LIS Textbooks to Developing Bibliographic Conceptual Models in OPACs. (Doctoral dissertation, Alzahra University, Tehran, Iran)

    ] پازوکی، فاطمه (1399). شناسایی روابط تبارشناختی علمی در متون درسی رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی و طراحی الگوی بازنمون در پیشینه‌های کتابشناختی. پایان‌نامه دکترا، دانشگاه الزهرا، تهران[.

    • Smiraglia, R. (2002). The progress of theory in knowledge organization. Library Trends 50: 330-349.
    • Smyth, Ú. (2016). Fingal county libraries: the user’s perception of a next generation library catalogue: a case study based on the recent deployment of encore, the public library’s national catalogue. Unpublished master's thesis, Dublin Business School, Dublin. https://doi.org/10.1108/ILS-10-2017-0106
    • Wahid, N.; Warraich, N; Tahira, N. (2018). Mapping the cataloguing practices in information environment: a review of linked data challenges. Information and Learning Science, 119(9/10). http:doi.org/1108/ILS-10-2017-0106
    • Zokai, M. S. (2020).The art of doing qualitative research from problem solving to writing. Tehran: Nashr- Agah.

    ] ذکائی، محمدسعید (1399). هنر انجام پژوهش کیفی از مسئله‌یابی تا نگارش. تهران: نشر آگاه.[

     

ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 09 مهر 1400
  • تاریخ پذیرش: 12 مهر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار