مطالعه زمانی شبکه همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم

عرفان‌منش, محمدامین; اعرابی, الهام; اصنافی, امیررضا

مطالعه زمانی شبکه همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه اصفهان

² کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

³ استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف: مطالعه طولی و مصوّرسازی تحول شبکه مشارکت بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم.
روش‌شناسی: با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی و تحلیل شبکه‌های اجتماعی، همه مقاله‌های حاصل از همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی تا انتهای سال 2013 میلادی نمایه‌شده در پایگاه وب‌آوساینس (879,36 مقاله) مطالعه شد.
یافته‌ها: 87/20% از کل تولیدات علمی کشور از طریق مشارکت پژوهشگران ایرانی با پژوهشگران از سایر کشورهای جهان انجام ‌شده است. همکاری‌های بین‌المللی کشور از نرخ متوسط رشد سالانه 06/63% برخوردار بوده است. پژوهشگران ایرانی با همکارانی از 179 کشور جهان همکاری داشته‌اند که از این میان، بیش از 64% از تولیدات مشارکتی حاصل همکاری با پژوهشگرانی از پنج کشور ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلستان، آلمان، و استرالیا بوده است. بیشترین میزان همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی به حوزه‌های موضوعی مهندسی الکترونیک، علم مواد چندرشته‌ای، و ریاضیات کاربردی تعلق داشت.
نتیجه‌گیری: براساس داده‌های وب‌آوساینس، شبکه همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در سال 1969 متولد شده و در طول زمان، تحولات رشد یافتن (در هشت بازه زمانی) و کوچک شدن (در یک بازه زمانی) در این شبکه به‌وقوع پیوسته است. همچنین، در بررسی بازه‌های زمانی مختلف مشاهده شد که فقط تغییر ساختاری مهمی که در شبکه رخ داده، کاهش چگالی شبکه در طول زمان بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Temporal Analysis of International Collaboration Network of Iranian Researchers in Knowledge Production

نویسندگان [English]

M.A. Erfanmanesh ¹
E. Arabi ²
A. Asnafi ³

² M.A. of Knowledge & Information Science, Shahid Beheshti University

³ Assistant Professor of Knowledge & Information Science, Shahid Beheshti University

چکیده [English]

Purpose: Longitudinal study to visualize the evolution of international collaboration network of Iranian researchers in knowledge production.
Methodology: Using scientometrics and Social Network Analysis (SNA) measures, all internationally co-authored articles by Iranian authors being indexed in Web of Science (WoS) during 1969 to 2012 (36879 articles) were studied.
Results: The share of internationally co-authored papers in total publication of Iranian researchers in WoS was 20.87%. International collaboration of Iranian researchers had an annual growth of 63.06% in average. Iranian researchers have collaborated with colleagues from 179 countries. The United States, Canada, United Kingdom, Germany and Australia as the most five important collaborating partners of Iran had contributed to more than 64% of internationally co-authores papers of Iran. Iranian researchers in Electrical Engineering and Electronics, Materials Science (multidisciplinary)
and Applied Mathematics had the highest tendency to carry out research through collaboration with foreign countries.
Conclusion: Evolutionary study of international collaboration network of Iranian
researchers based on WoS data showed that this network was formed in 1969. Growing and shrinking were the only two changes which can be seen in the network during different time windows. Also, studying the structure of network in different time spans revealed that the values of network density has decreased over time.

کلیدواژه‌ها [English]

International research collaboration
Scientometrics
Co-authorship network
Longitude study
Iran

مراجع

حریری، نجلا؛ نیکزاد، مهسا (1390). شبکه‌های هم‌تألیفی در مقالات ایرانی رشته‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی، روان‌شناسی، مدیریت و اقتصاد در پایگاه ISI بین سال‌های 2000 تا 2009. علوم و فناوری اطلاعات، 26 (4)، 825-844.

حسن‌زاده، محمد؛ خدادوست، رضا؛ و زندیان، فاطمه (1391). بررسی شاخص‌های هم‌تألیفی، مرکزیت بینیت، و چاله‌های ساختاری پژوهشگران نانوفناوری ایران نمایه شده در نمایه استنادی علوم (1991 تا 2011). پردازش و مدیریت اطلاعات، 71 (1)، 224- 249.

حیاتی، زهیر؛ دیده‌گاه، فرشته (1389). مطالعه تطبیقی میزان گرایش پژوهشگران ایرانی در حوزه‌های موضوعی مختلف به مشارکت و همکاری گروهی در سال های 1998 تا 2007. پردازش و مدیریت اطلاعات، 61 (3)، 413-430.

دیده‌گاه، فرشته؛ عرفان‌منش، محمدامین (1388الف). بررسی تألیفات مشترک ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا در پایگاه وب علوم. علوم و فناوری اطلاعات، 24 (4)، 85-102.

دیده‌گاه، فرشته؛ عرفان‌منش، محمدامین (1388ب). مشارکت ایران و مالزی در تولید علم: بررسی الگوی هم‌تألیفی در وبگاه علوم. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 43 (2)، 95-115.

دیده‌گاه، فرشته؛ عرفان‌منش، محمدامین؛ و پرتو، پردیس (1390). کارنامه مشارکت علمی ایران و کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی طی سال‌های 1900 تا 2008. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، ۲۲ (۲)، 95-108.

عرفان‌منش، محمدامین؛ بصیریان‌‌جهرمی، رضا (1391). شبکه هم‌تألیفی مقالات منتشرشده در فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات با استفاده از شاخص‌های تحلیل شبکه‌های اجتماعی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 24 (2)، 76-96.

عرفان‌منش، محمدامین؛ روحانی، والاعلی؛ بصیریان جهرمی، رضا؛ و غلامحسین‌زاده، زهره (1392). بررسی مشارکت پژوهشگران روان‌شناسی و روان‌پزشکی کشور در تولید علم. پردازش و مدیریت اطلاعات، 29 (1)، 137-163.

عصاره، فریده؛ صراطی‌شیرازی، منصوره؛ و خادمی، روح‌الله (1393). بررسی شبکه هم‌تألیفی پژوهشگران ایران در حوزه داروشناسی و داروسازی در پایگاه وب آو ساینس : 2012-2000. مدیریت سلامت، 17 (56)، 33-45.

ولایتی، خالید؛ نوروزی، علیرضا (1387). بررسی میزان مشارکت‌های علمی ایران و کشورهای هم جوار در تألیف مشترک از سال 1990 تا 2007. سیاست علم و فناوری، 1 (4)، 73-82.

Abbasi, A., Hossain, L., & Leydesdorff, L. (2012). Betweenness centrality as a driver of preferential attachment in the evolution of research collaboration networks. Journal of Informetrics, 6 (3), 403-412.

Bródka, P., Saganowski, S., & Kazienko, P. (2013). GED: the method for group evolution discovery in social networks. Social Network Analysis and Mining, 3 (1), 1-14.

Glänzel, W., & Schubert, A. (2004). Analysing scientific networks through co-authorship. Handbook of Quantitative Science & Technology Research, 11, 257-279.

Katz, J. S., & Martin, B. R. (1997). What is research collaboration?. Research Policy, 26 (1), 1-18.

Newman, M. E. J. (2004). Co-authorship networks and patterns of scientific collaboration. Proceedings of the National Academy of Science of the United States of America (PNAS), 101 (1), 5200-5204.

Pepe, A. (2010). Structure and evolution of scientific collaboration networks in a modern research collaboratory. (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI 344167). Retrieved 29 July, 2017, from https://search.proquest.com/openview/0bf2acf1a12b0c1079a0b6b1005ff49c/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750&diss=y

Stefaniak, B. (1998). International cooperation of Polish researchers with partners from abroad: A scientometric study. Scientometrics, 41 (1-2), 155-167.

Wagner, C. S., Brahmakulam, I., Jackson, B., Wong, A., & Yoda, T. (2001). Science and technology collaboration: Building capability in developing countries. Rand Corp Santa Monica CA. Retrieved 26 July, 2017, from http://www.dtic.mil/get-tr-doc/pdf?AD=ADA391917