فهرستنویسی نسخ خطی در کتابخانه ملی ایران: روندها و رویه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی

2 کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور

چکیده

هدف: در ایران، برای فهرستنویسی نسخ خطی دیدگاه‌ها و رویه‌های متعدد وجود داشته و دارد. براساس تفاوت‌های موجود، فهرستنویسی نسخ خطی در ایران به سه شیوه تقسیم شده است: 1) سنتی، 2) میانه، و 3) مدرن. پژوهش حاضر به بررسی فهرست‌های 22 جلدی کتابخانه ملی بر‌اساس این سه دوره پرداخته است.
روش/رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، به روش پیمایشی توصیفی اجرا شده است. دادهای پژوهش بر‌اساس سیاهه وارسی، متشکل از 23 معیار، از یک نمونه 150فهرستبرگه‌ای گردآوری شده است.
یافته‌ها: 22 جلد فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، با دارا بودن شیوه‌های فهرستنویسی میانه و مدرن، درسه رده قابل تقسیم است: مجلدات اول تا دوازدهم دارای شیوه میانه، مجلدات سیزدهم و چهاردهم دارای شیوه‌ای بینابین، و جلدهای پانزدهم تا بیست‌و‌دوم دارای شیوه فهرستنویسی مدرن.
همچنین، بررسی حضور عناصر سیاهه وارسی در 22 جلد فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی توسط آزمون کروسکال والیس نشان داد که از نظر انعکاس عناصر فهرستنگاری نسخ خطی در فهرست، تفاوت معنی‌داری در شیوه کار فهرستنویسان وجود دارد.
نتیجه‌گیری: فهرست‌های دارای شیوه مدرن بیشترین مطابقت را با عناصر سیاهه وارسی دارند. همچنین، با استفاده از مطالعه تطبیقی بین سه دسته فهرست‌های مورد بررسی، مشخص شد فهرست‌های اخیر، در زمینه تدوین، دارای روال یکدست و مشخص‌تری زمینه هستند و در بعد میزان اطلاعات ارائه شده در زمینه کتابشناسی و نسخه‌شناسی نیز تناسب و اعتدال بیشتری دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Manuscript Cataloging in the National Library of Iran: Trends and Methods

نویسندگان [English]

  • A. Nazi 1
  • S. Ghasempour 2
1 M.A. in Library and Information Science
2 M.A. in Library and Information Science, Institution of Public Libraries, I.R. Iran
چکیده [English]

Purpose: There have been different trends and methods for manuscript cataloging in Iran which can be divided into three types: 1. Traditional 2. Median 3. Modern. This study reviews the 22 volume catalog of the National Library of Iran according to the specifications of these three methods.
Design/ Methodology/ Approach: The research data were collected from a sample of 150 catalog cards and on the basis of a checklist which contained 23 criteria.
Findings: Median and modern methods of cataloging are applied in the 22 volumes of the manuscript catalog of the National Library of Iran: for the first 12 volumes the median method, for the 13th and 14th volumes a moderate method (between median and modern) and for the 15th to 22nd volumes, the modern method was applied. The 22-volume manuscript catalog was examined based on the checklist and the Kruskal-Wallis test proved a significant difference between catalogers’ styles of reflecting the different manuscript cataloging elements.
Conclusion: The catalogs prepared by the modern method have the greatest conformity with the checklist items. By applying a comparative study between the three methods, it was proved that the latter catalogs have a more consistent and clearer pattern and they are more relevant and balanced in representing codicological and bibliographical information.

CAPTCHA Image