روند ارائه جوایز کتاب در ایران از آغاز تاکنون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، ایران

2 استادیار بازنشسته سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، ایران

چکیده

هدف: بررسی جوایز کتاب در ایران طی سال‌های 1333 تا 1392 و ویژگی‌های عمومی و مشترک آثار برگزیده.
روش/ رویکرد پژوهش: پ‍ژوهش به روش تاریخی و با رویکرد توصیفی انجام شد. جامعه پژوهش، کل آثار برگزیده جوایز دولتی شامل 165 اثر برنده جایزه سلطنتی کتاب و 539 اثر دریافت‌کننده جایزه کتاب سال بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی مستخرج از منابع مستند و پژوهشگر‌ساخته بود.
یافته‌ها: در میان جوایز سلطنتی کتاب، 94% برندگان مرد و 4% زن بودند و 2% جوایز به پدیدآوران تنالگانی یا سازمانی تعلق داشته است. از نظر موضوعی، علوم کاربردی بیشترین (23%) و هنر (6/0%) کمترین تعداد جایزه را داشته است. دانشگاه تهران با 8/24% در مرتبه اول ناشران بود. محل نشر90% آثار منتخب تهران بود. از میان برندگان کتاب سال نیز 6/89% مردان، 6% زنان، و 4% سازمان‌های دولتی این جایزه را دریافت کرده‌اند. از نظر موضوعی علوم کاربردی (6/22%) رتبه اول موضوع و مرکز نشر دانشگاهی (2/13%) مرتبه اول ناشران را کسب کرده است. محل نشر 2/84% کتاب‌ها تهران بود.
نتایج: اعطای جوایز کتاب در ایران دوره پرفراز و نشیبی را طی کرده است، اما به نظر نمی‌رسد که فارغ از مسائل سیاسی اجتماعی دوره خود بوده باشد. بنابراین، به نظر می‌رسد با تدوین آیین‌نامه‌های مرتبط این کار با ضابطه‌مندی بیشتر اجرا گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Book Award Trends in Iran from the Beginning till Now

نویسندگان [English]

  • F. Sepehr 1
  • K. Fani 2
  • Z. Hosseini Javadi 3
1 Islamic Azad University North Tehran Branch
2 Islamic Azad University North Tehran Branch
3
چکیده [English]

Purpose: To explore book awards in Iran during 1954-2013 and the similarities between awarded titles.
Methodology: Historical method is used with a descriptive approach. The population consists of all governmental awards including 165 winners of royal book award and 539 winners of annual book award. A self-designed checklist based on references is used as the research tool.
Results: Considering royal book award, 94% of winners were men, 4% women and 2% organizational entities. Regarding the subject, applied science works won the most (23%) and art the least (6%) number of awards. University of Tehran stands out as the top publisher winning 24.8% of all awards. Also, 90% of awarded works were published in Tehran. Considering annual book award, 89.6% of winners were men, 6% women and 4% governmental organizations. Among subjects, applied science was on top gaining 22.6% of all awards and among publishers, university publishing center with 13.2%. Also, 84.2% of awarded books were published in Tehran.
Conclusion: Book award trend in Iran has seen a fluctuation over the years and was affected by political and social situations of the time. So, a written rule can make the process more regulated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Book award
  • Islamic Republic of Iran book award
  • Royal Book award
  • History
استیپچویچ، الکساندر (1373). کتاب در پویه تاریخ (حمیدرضا آژیر و حمیدرضا شیخی، مترجمان). مشهد: آستان قدس رضوی.
امیرفریار، فرخ (1379). نگاهی به جایزه کتاب. جهان کتاب، 5، 23 – 24.
انجمن کتاب (1382). در جنگ کتاب، مقاله‌ها، گزارش‌ها و نکته‌های درباره کتاب به انضمام کتابشناسی کتاب (سید فرید قاسمی)، (ص 715-719). تهران: خانه کتاب.
جایزه کتاب (1382). در جنگ کتاب، مقاله‌ها، گزارش‌ها و نکته‌های درباره کتاب به انضمام کتابشناسی کتاب (سید فرید قاسمی)، (ص 729-735). تهران: خانه کتاب.
جزینی، محمدجواد (1385، 11 بهمن). کتاب‌ها و انتخاب‌ها: بررسی فراز و نشیب‌های جایزه انتخاب بهترین کتاب از گذشته تاکنون. همشهری، ص 19.
حسین‌بر، محمد عثمان (1383). ارزیابی کمی نوزده دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران. تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، طرح های ملی.
دال، سوند (1372). تاریخ کتاب از کهن‌ترین دوران تا عصر حاضر (محمد علی خاکساری، مترجم). مشهد: آستان قدس رضوی.
شمس، آزاده (1390). نگاهی به مهم‌ترین جایزه‌های ادبی دنیا.بازیابی 12 آذر1393، از www.isna.ir
 شوندی مطلق، کبری (بی تا). تأسیس بنیاد پهلوی و ماهیت آن. بازیابی 16 آبان 1393، ازwww.payoohe.com
طاهری قندهاری، فرزانه (1372).انتخاب کتاب سال و جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران .فصلنامه کتاب، 4 (4)، 556-563.
گنجی، شهلا (1379). میزان دسترس‌پذیری و استفاده از کتابهای سال و کتابهای نمونه تحقیق در کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی و کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.
مدرس، علی اصغر (1382). کتاب و اهمیت آن. جنگ کتاب، مقاله‌ها، گزارش‌ها و نکته‌های درباره کتاب به انضمام کتابشناسی کتاب (سید فرید قاسمی)، (ص 411-417 ). تهران : خانه کتاب.
منشور کتاب (1382). جنگ کتاب، مقاله‌ها، گزارش‌ها و نکته‌های درباره کتاب به انضمام کتابشناسی کتاب (سید فرید قاسمی)،(ص 615-620). تهران: خانه کتاب.
ندایی، پونه (1383، 12 بهمن). مصاحبه با خرمشاهی: کثرت داوران اعتماد آفرین است. همبستگی، ص 12.
National Book Critics Circle (2014). All past national book critics circle award : Winners and finalists. Retrieved December 12, 2014, from http:// www.bookcritics.org
Roberts, G. (2011). Prizing literature: The celebration and circulation of national culture. Toronto: University of Toronto Press.
Varatorn, S. (1999) National award books as quality information resources in Thailand [S.L.]. Distributed ERIC Cleaning house. Retrieved December 15, 2014, from http://www.ifla.org/IV/ifla
CAPTCHA Image