1دانشجوی دکتری علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
2کارشناس کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
امروز کتابخانه‌های دیجیتال به‌تدریج، جای خود را به‌عنوان یک ضرورت در جامعه باز می‌کنند و از ابزاری تجملی به ابزاری مؤثر و مفید تبدیل می‌شوند. آشنایی کتابداران با این پدیده؛ به‌جهت ضرورت حضور آنها در تیم‌های طراحی کتابخانه دیجیتال، حائز اهمیت است. بیان جایگاه معماری در طراحی کتابخانه دیجیتال و نیز معرفی انواع معماری‌های مورد استفاده در کتابخانه‌های دیجیتال با بررسی متون موجود محقق گریده است تا هدایتگر کتابداران در این زمینه باشد. انتخاب نوع معماری بسته به نوع نیاز در کتابخانه‌های مختلف، متفاوت است و می‌تواند از معماری یک لایه تا چند لایه متغیر باشد. لذا انتخاب معماری مناسب و منتاسب با نیاز از میان انواع معماری‌های موجود، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
فرایند طراحی کتابخانه دیجیتال با تحلیل سیستم آغاز و با طراحی معماری و برنامه‌نویسی ادامه می‌یابد و در مراحل بعدی با آزمون و نصب و پشتیبانی به تکامل می‌رسد و محصول نهایی یعنی کتابخانه دیجیتال متولد می‌شود. معماری نرم‌افزار با معماری ساده سرویس‌دهنده که مربوط به نسل‌های اولیه طراحی نرم‌افزارهاست، آغاز و با معماری پیچیده سه لایه سرویس‌دهنده/ سرویس‌گیرنده، که از جمله معماری تولید نرم‌افزار کتابخانه دیجیتال است، به پیشرفت خود ادامه می‌دهد. امروزه نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتال غالبا با استفاده از این نوع معماری تولید می‌شوند. از جمله این معماری‌ها می‌توان به معماری هاروست، سارا، ادپت و غیره اشاره کرد. برای آشنایی بیشتر با این معماری‌ها مثال‌هایی از نرم‌افزارهای کتابخانه دیجتیال نظیر کتابخانه دیجیتال گرین استون، اسکندریه و غیره آورده شده است که به فهم بهتر و سریع‌تر متن کمک می‌کند.
ابتدای صفحه