حضور مؤلفه‌های تفکر انتقادی در کتاب‌های داستانی از نظر مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 مربی دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی

چکیده

هدف: تعیین میزان حضور مؤلفه‌های تفکر انتقادی در داستان‌های کودکان و نوجوانان از نظر مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی است. جامعه‌ مورد پژوهش شامل8 داستان تألیفی است. مؤلفه­های تفکر انتقادی موجود در این داستان­ها با استفاده از سیاهه­ وارسی توسط 48 مربی شاغل در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در استان خوزستان شناسایی شده است.
یافته‌ها: از دید مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در کتاب‌های داستانی مورد بررسی مؤلفه‌های تفکر انتقادی دارای تأکید یکسانی نیست.
نتیجه‌گیری: ادبیات کودک (در حوزه داستان) فقط ماهیت سرگرمی و تفریحی ندارد، بلکه دارای کارکردهای آموزشی ازجمله آموزش مهارت‌های فکری نیز هست که باید مدّ نظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Viewpoints of Mentors of Intellectual Development of Children and Young Adults about Critical Thinking Elements in Fictions

نویسندگان [English]

  • M. Kokabi 1
  • M. H. Azimi 2
  • KH. Ghanbari 3
1
2
3
چکیده [English]

Purpose: This research tries to find out the extent to which critical thinking elements are seen in children and young adults' fictions regarding the mentors' viewpoints of Intellectual Development of Children and Young Adults (IIDCYA).
Methodology: This is a survey study. The population consists of 8 fictions. A checklist is used by 48 mentors of IIDCYA in Khuzestan to identify critical thinking elements in the books.
Results:According to the mentors' viewpoints, the critical thinking elements are not the same in the books.
Conclusion: Children literature is not only aimed to amuse but also has pedagogical purposes.  Training thinking skills must be also considered in children books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical thinking
  • Children and young adults' literature
  • Intellectual Development of Children and Young Adults (IIDCYA)
پریرخ، مهری (1382). نقش ادبیات کودکان و نوجوانان در پاسخ‌گویی به نیازهای آنان. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 6 (3)،23 ـ 36.
پریرخ، مهری؛ پریرخ، زهره و مجدی، زهرا (1388). ردپای مفاهیم فلسفی در داستان های کودکان: پژوهشی پیرامون شناسایی مؤلفه های مرتبط با آموزش تفکر فلسفی. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 3 (16)، 57-80.
سالاری، محمود و حسن آبادی، ابوالفضل (1383). شناسایی و تحلیل پیش نیازهای دستیابی به مهارت سواد اطلاعاتی. در رحمت‌الله فتاحی و محمدحسین دیانی (ویراستاران)، آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، (ص 97-114). مشهد: سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
کوکبی، مرتضی؛ حری، عباس و مکتبی فرد، لیلا (1389). بررسی مهارت های تفکر انتقادی در داستان های کودکان و نوجوانان. مطالعات ادبیات کودک، 1 (2)، 157- 193.
معروفی، یحیی؛ شبیری، محمد و یعقوبی، محمود (1388). جایگاه تفکر انتقادی در محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه. مجله پژوهش علوم انسانی، 10 (26)، 249-265.
مکتبی­فرد، لیلا (1389). بررسی تناسب محتوای داستان‌های تألیفی ایرانی برای کودکان و نوجوانان گروه سنی «ج» با مهارت‌ها و مؤلفه‌های تفکر انتقادی. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید چمران، اهواز.
ناجی، سعید (1384). مفهوم فلسفه در برنامه‌ فلسفه برای کودکان و نوجوانان. بازیابی 12 آبان 1390، از http://www.ensani.ir/fa/content/579/default.aspx
Bracken, Dorothy Kendall (1968). The Theme Approach for Reading Literature Critically. Retrieved June 26, 2011, from
http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/search/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED075767&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=ED075767
Carr, Kathryn (1990). How Can We Teach Critical Thinking? Retrieved July 18, 2011, from http://www.ericdigests.org/pre-9218/critical.htm
Ghosn, Irma K. (1998). Four Good Reasons to Use Literature in the Primary School ELT. Retrieved May 16, 2011, from
http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/search/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=EJ645245&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=EJ645245
Somers, A. B. & Worthington, J. E. (1979). Response Guides for Teaching Children's books. Urbana, IL: National Council of Teachers of English. 
CAPTCHA Image