پراکندگی موضوعی و میزان استفاده از کتاب‌ها در کتابخانه عمومی کتابخانه ملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

2 استادیار و عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

3 دانشیار و عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

چکیده

هدف پژوهش: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی میزان پراکندگی موضوعی کتاب‌های موجود در کتابخانه عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در رده‌های موضوعی مختلف و میزان استفاده مراجعان از این منابع است.
روش‌شناسی روش‌/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش، از روش‌های تحلیل مجموعه و ارزیابی کاربران و استنتاج بر مبنای اصول معتبر استفاده شده است.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد بیش از 50.3535/50 درصد کتاب‌ها فقط به دو رده موضوعی فلسفه و دین (B  ) و زبان و ادبیات (P) اختصاص یافته است. میانگین کل امانت کتاب‌های مجموعه عدد 0.6161/0 هست که رقم بسیار پایینی را نشان می‌دهد. 74.8383/74 درصد کتاب‌های مجموعه حتی یکبار به امانت نرفته و فقط 17.43 43/17درصد اعضای فعال حداقل یک بار کتاب به امانت گرفته‌اند. سرانه امانت عدد 1.3434/1 به ازای هر نفر از جمعیت 51262   نفری را نشان می‌دهد. شاخص در دسترس بودن مجموعه کتابخانه عمومی نیز 96.1111/96 درصد برآورد گردیدشد. درنهایت مشخص شد بین تعداد کتاب‌ها با تعداد امانت همبستگی مثبت و بین تعداد کتاب‌ها   با میانگین امانت همبستگی منفی وجود دارد. بین میانگین استفاده از کتاب‌ها در رده‌های موضوعی مختلف نیز تفاوت معنا‌داری وجود دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان‌‌دهنده عدم توازن لازم در مجموعه کتابخانه عمومی بر حسب علایق مراجعان بوده، لذا تغییرات بنیادی در بخش انتخاب منابع، مدیریت مجموعه، ارزیابی و وجین و در کل نظام مجموعه‌ سازی کتابخانه عمومی ضروری به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Subject Diversity and Books Borrowed in Public Library of National Library of Iran

نویسندگان [English]

  • R. Poorebadi 1
  • Z. Mirhosseini 2
  • N. Neshat 3
1
2
3
چکیده [English]

Purpose: The purpose of this study is to identify the subject diversity of books available in the public library of National Library and Archives of Iran (NLAI), also exploring the borrowing rate.
Methodology: Collection analysis and evaluating users.
Results: According to the results, over 50.35 percent of books are classified in Philosophy and Religion (B) and Language and Literature (P). The mean book borrow rate is 0.61 which is not quite a bit. 74.83 percent of books has never been borrowd and only 17.43 percent of active members have at least once borrowed a book. Borrowing is 1.34 per person among 51262 members. The availability of collection has been measured 96.11 percent. Ultimately, it revealed that there is a direct correlation between the number of books and the borrowing rate and an indirect correlation between the number of books and the mean borrowing rate. Also, there is a significant difference in the mean usage rate in different subject classes.
Conclusion: The library collection is not consistent with members' interests. Therefore, some changes seem to be necessary in choosing the resources, management, evaluation, weeding and overally the collection development of the library.

کلیدواژه‌ها [English]

  • National Library and Archives of Iran
  • usage
  • Subject scattering
  • Collection analysis

مراجع

استـلماخ‌، و. د. (1377). کتابخوانی در روسیه در عصر دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی. ترجمه نجلا حریری، فصلنامه پیام کتابخانه، 8(2): 71- 83.
باجلان، علی‏(1380). "پراکندگی موضوعی مجموعه کتابخانه عمومی شهید باهنر بروجرد و میزان استفاده از مجموعه به تفکیک مقوله‌های موضوعی درسال 1380". فصلنامه کتاب 14(2): 45-51.
جانسون، پگی(1389). مبانی مجموعه‌سازی و مدیریت مجموعه. ترجمه محسن شمس­اژه‌ای و منصور کوهی‏رستمی. تهران: نشر چاپار.
رداد، ایرج (1378). "بررسی گرایش‌های موضوعی استفاده‌کنندگان کتابخانه مرکزی و کتابخانه‌های اقماری آستان قدس رضوی در مشهد". پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
سلیمانی، محمدرضا (1385). "پراکندگی موضوعی مجموعه کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی دانشگاه امام صادق(ع) و میزان استفاده از آن به تفکیک رده‌های موضوعی". فصلنامه کتاب، 17(3):61- 74.
کارنا، ساها (1373). بررسی رفتار استفاده‌کنندگان. ترجمه همایون حمیاری، فصلنامه پیام کتابخانه، 4 (1-2): 105- 113.
گاردنر، ریچارد ک. (1376). مجموعه‌سازی، پیدایش، گزینش و گسترش مواد کتابخانه‌ای. ترجمه اسدالله آزاد. مشهد: آستان قدس رضوی.
موسوی، علی سادات و تاج­الدینی اورانوس (1388). "کتاب‌های کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید باهنر کرمان: پراکندگی موضوعی و گزارش استفاده". فصلنامه کتاب، 21(3): 152- 163.
Ottensmann, John R.; Gnat, Raymond E.; Gleeson, Michael E. (1995). Similarities in circulation patterns among public library branches serving diverse populations. Library Quarterly, 65(1): 89-118.
Vavrek, Bernard (1995). Rural Information needs and the role of the public library, Library Trends, 44(1): 21-48.
ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
دوره 26، شماره 1 - شماره پیاپی 1
پیاپی 101
خرداد 1394
صفحه 85-100

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 اردیبهشت 1393
  • تاریخ بازنگری: 16 تیر 1394
  • تاریخ پذیرش: 24 مهر 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار