زمینه‌های پیدایش و تطور دانش تصحیح متن در جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف: بررسی، دسته‌بندی و تجزیه و تحلیل عوامل پیدایش دانش تصحیح متن و تبیین چگونگی تطور آن در قرون نخستِ تمدن اسلامی است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش مبتنی بر بررسی و تجزیه و تحلیل روش‌های هفتگانه تصحیح متون که توسط محدثان و دانشمندان مسلمان مورد استفاده قرار می‌گرفته، است. درر این پژوهش نخست روند تاریخی و تعلیلی روش‌های مذکور مورد بررسی قرار گرفته و سپس چگونگی پیدایش آنها علت‌یابی شده است.
یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که اولاً پیدایش سنّت تصحیح متن در تمدن اسلامی به قرن دوم هجری بازمی‌گردد؛ ثانیاً زیربنای اصلی دانش تصحیح متن چنانکه برخی مدعی‌اند مربوط به اروپا نبوده، بلکه چندین قرن پیشتر از اروپاییان زیربناهای اصلی تصحیح متون در جهان اسلام به‌صورت علمی و عملی به‌کار می‌رفته است؛ و ثالثاً تطور اولیه دانش تصحیح متن در سه مرحله اتفاق افتاده است. این سه مرحله به‌ترتیب مرحله «خواندن مکرر»، مرحله «نسخه‌شناسی»، و مرحله «تبار‌شناسی» بوده است.
نتیجه‌گیری: دانش تصحیح متن، یک دانش بومی و اسلامی است و زمینه‌های اولیه آن توسط محدثان مسلمان در طی یک فرایند مستمر و مداوم پدید آمده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The background of genesis and development of the extual criticism in Islamic civilization

نویسنده [English]

  • M. Mojarrad
PhD Candidate, Persian Literature and Language, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Purpose: To assess classification and analysis of the causes of textual criticism and explain how its evolution in the first centuries of Islamic civilization.
Methodology / Approach: The research was based on the seven ways to textual criticism that used by Muslim scholars. The first study examined the historical process and then these ways been analyzed.
Results: The results showed that the genesis of tradition textual criticism in Islamic civilization, back to the second century AD. Secondly the essential foundation of textual criticism - as some claim - has not been In Europe, But this knowledge in Islamic civilization has been used in a specific manner, Several centuries before its use in Europe. Development of textual criticism was conducted in three stages: “Repeated Reading”, “Codicology” and “Genealogy”.
Conclusion: textual criticism is a native Islamic knowledge that been emerged during a continuous process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Textual criticism
  • Islamic civilization
  • codicology
  • Genealogy
  • Moghabele
  • Monavele
  • Vejade
  • Ejaze
CAPTCHA Image