تحلیل نشانه‌شناسانه از مؤلفه‌های مؤثر بر تفسیر و شکل‌گیری مفهوم جهت کاربست در هستی‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه الزهرا

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س)

3 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

هدف: یکی از مشکلات هستی‌شناسی کم‌توجهی به فرایندهای شکل‌گیری معنا در ذهن انسان است. هستی‌شناسی دارای ساختار ارجاعی است و تنها با برقراری روابط بین مفاهیم سعی دارد معنا را بازیابی کند؛ اما به مسئله شناخت و فرایندهای تفسیر و شکل‌گیری مفهوم در ذهن و خلق معنا در انسان توجهی ندارد. هدف پژوهش حاضر این است که با استفاده از الگوی سه‌وجهی نشانه پیرس و تمرکز بر مؤلفه‌ تفسیر این الگو، مؤلفه‌هایی را که در شکل‌گیری مفهوم در ذهن انسان و خلق معنا تأثیر دارند شناسایی و برای کاربرد در هستی‌شناسی معرفی کند. برای رسیدن به این هدف از عاشورا به‌عنوان یک چندمعنایی استفاده شده است.
روش: این پژوهش کیفی در دو گام انجام شده است. در گام نخست، صفحات شخصی اینستاگرام پنج گروه (افراد پرطرفدار، مداحان، پدیدآورندگان آثار عاشورایی، مردم عادی، و افرادی با نگاه متفاوت) به‌عنوان جامعه پژوهش، انتخاب و یادداشت‌های منتشرشده در صفحات ایشان با روش تحلیل‌محتوای کیفی تحلیل شدند. در گام دوم ۱۰ نفر از پدیدآورندگان آثار عاشورایی در زمینه‌های  نقاشی، ادبیات، خوشنویسی، فیلم و کاریکاتور انتخاب و تجربه زیسته آن ها در خلق آثار با روش پدیدارشناسی تحلیل شدند.
یافته‌ها: تعداد ۲۹ مقوله اصلی و ۲۹۲ مقوله فرعی از تحلیل محتوای کیفی، ۶۳۳۹ یادداشت‌ صفحات اینستاگرام در گام نخست و ۸ مقوله اصلی و ۴۷ مقوله فرعی از تحلیل مصاحبه‌های پدیدآورندگان آثار عاشورایی در گام دوم، شناسایی و استخراج شدند.
نتیجه­‌گیری: تفسیر فردی از یک واقعه و تشکیل مفهوم و الگوهای ذهنی در وی به سه جهان ( جهان شخصی، جهان اجتماع و جهان فناوری) وابسته است که تجربه‌ها و پیش‌داشته‌های ذهنی و همچنین بافتی که فرد در آن قرار دارد را شکل می‌دهند. مفهوم، بافت‌محور است و تفسیر آن فقط به تفسیرگر فردی  بستگی ندارد؛ بلکه وابسته به بافت اجتماعی است. ترجیح شخصی انسان، تنها راه تفسیر نشانه‌ها وعامل تعیین‌کننده اصلی در شکل‌گیری نظام‌های معنایی مانند هستی‌شناسی‌ها نیست. بافتی که انسان در آن به سر می‌برد، قواعد اجتماعی و همچنین عادت‌ها، محدودیت‌هایی را برای تفسیر ایجاد می‌کند. بر این اساس، استفاده از نظام ارجاعی و قواعد منطق و همچنین به‌کارگیری ابزارهای هوش مصنوعی و علوم رایانه به‌تنهایی نمی‌تواند در هستی‌شناسی به بازنمایی معنا کمک کند؛ بلکه ویژگی‌های فردی، بافت، پیش‌داشته‌های ذهنی و مؤلفه‌های موجود در سه جهان شخصی، اجتماعی و فناورانه در شکل‌گیری مفهوم و ساخت معنا مؤثر، و توجه به آن‌ها در هستی‌شناسی به‌ویژه در موضوع‌های چندمعنایی و بافت‌محور مانند عاشورا ضروری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Semiotic Analysis of Interpretation's Components And Concept Creation for Use in Ontology Construction

نویسندگان [English]

  • kh. Morady 1
  • A. Ghaebi 2
  • M. karbala Aghaeikamran 3
1 alzahra university
2 Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science, Alzahra University
3 Associate professor, Department of Information Science, Faculty of Education and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose: One of the problems of ontology  used with the aim of meaningful retrieval in the web and information systems is lack of attention to the processes of meaning formation in the human mind. Ontology has a reference structure. It tries to retrieve the meaning only by establishing relations among concepts. However, ontology does not pay attention to the issue of cognition and processes such as interpretation and formation of concepts in mind. The purpose of this study is to focus on the interpretation component of Peirce’s sign model to identify the components affecting the interpretation of various people from the Shiate Ashura event as an object of Peirce’s sign model for use in ontologies..
Method: This qualitative research has two steps. In the first step, the Instagram’s personal pages of five groups of people (people whose pages had high number of followers and visitors, praisers, creators of Ashura work, ordinary people and people who have a different view of Ashura) were chosen identified and e analyzed using qualitative content analysis method. In the second step, 10 creators of Ashura works in painting, literature, calligraphy, film and caricature were selected. Their lived experiencs relted to creating works were collected and analyzed using the phenomenological method and semi-structured interview tool.
Results: 29 main categories and 292 sub-categories were identified and extracted from the qualitative content analysis of 6339 comments of Instagram pages in the first step, and 8 main categories and 47 sub-categories from the analysis of interviews of Ashura creators in the second step.
Conclusion: Individuals interpretations of an event (object), the formation of concept and mental patterns depend on three worlds (personal world, social world, and technology world) shape their experiences and mental preconceptions as well as the context in which the individual is located. The concept is context-oriented, and the interpretation does not depend on the individual interpreter alone, but also on the social context. Personal preferences is not the only way to interpret the signs. It is not the main determining factor in  forming semantic systems such as ontologies. The context, social rules as well as habits limit the interpretation. Accordingly, the use of reference systems and rules of logic,  and the use of artificial intelligence and computer science tools alone cannot help to represent meaning in the ontology. Rather, individual characteristics, contexts, mental presuppositions, and components existing in personal, society, and technology worlds affect the shaping of concepts and constructing meaning and paying attention to them in ontology. It is especially essential in the a multifaceted  context oriented like Ashura.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Concept
  • Interpretation
  • Semiotics
  • Charles Sanders Pierce
  • Sign
  • Pierce’s Sign Model
  • ontology

مراجع

  • Artandi, Susan (1973). Information Concepts and Their Utility. Journal of the American Society for Information Science. 24 (4). https://doi.org/10.1002/asi.4630240403
  • Barros, Camila Monteiro de; Cafe, Ligia Maria Arruda; Laplante, Audrey (2018). The Contribution of Semiotics to Knowledge Organization for Music Information. Proceedings of the Fifteenth International ISKO Conference (9-11 July, Porto, Portugal).
  • Buckland, Michael K. (1997). What Is a “Document”? Journal of the American Society for Information Science, 48 (9). Retrieved from: https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4571(199709)48:93.0.CO;2-V
  • Chandler, Daniel (2015). Semiotics: The Basics (Mehdi Parsa. Trans.). Tehran: Surah Mehr. [In Persian]

[چندلر، دانیل (1394). مبانی نشانه‌شناسی. ترجمه مهدی پارسا، تهران: سوره مهر].

  • Creswell, John W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. London: Sage Publications.
  • Creswell, John W. (1998). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Traditions. London: Sage Publications.
  • Dinesen, Anne Marie (2010). Introduction to Semiotics. ( Muzaffar Ghahraman. Trans.). Abadan: Question.

[دینه‌سن، آنه ماری (1389). درآمدی بر نشانه‌شناسی. ترجمه مظفر قهرمان، آبادان: پرسش].

  • Financialtribune (2020). Iran Ranked World’s 7th Instagram User. Retrieved from; https://financialtribune.com/articles/economy-sci-tech/81384/iran-ranked-world-s-7th-instagram-user (21 January 2020).
  • Friedman, Alon, Smiraglia, Richard P. (2013). Nodes and Arcs: Concept Map, Semiotics, and Knowledge Organization. Journal of Documentation, 69 (1). https://doi.org/10.1108/00220411311295315
  • Gärdenfors, Peter (2004). Conceptual Spaces as a Framework for Knowledge Representation. Mind and Matter, 2 (2).
  • Groenewald, Thomas (2004). A Phenomenological Research Design Illustrated. International Journal of Qualitative Methods, 3 (1). https://doi.org/10.1177/160940690400300104
  • Gruber, Thomas R. (1995). Toward Principles for the Design of Ontologies Used for Knowledge Sharing.International Journal of Human-Computer Studies, 43 (5-6). https://doi.org/10.1006/ijhc.1995.1081
  • Guarino, Nicola; Giaretta, Pierdaniele (1995). Ontologies and Knowledge Bases: Toward A Terminological Clarification. In N J I Mars, Towards Very Large Knowledge Bases: Knowledge Building and Knowledge Sharing, Amsterdam: IOS Press.
  • Hamad, Eradah O.; Savundranayagam, Marie Y.; Holmes, Jeffrey D.; Kinsella, Elizabeth Anne; Johnson, Andrew M. (2016). Toward a Mixed-Methods Research Approach to Content Analysis in the Digital Age: The Combined Content-Analysis Model and its Applications to Health Care Twitter Feeds. Journal of Medical Internet Research, 18 (3). 10.2196/jmir.5391
  • Henson, Cory Andrew; Sheth, Amit P. (2012). Semantics of Perception: Towards A Semantic Web Approach to Machine Perception. Paper Presented at The Dagstuhl Seminar: Cognitive Approaches for The Semantic Web, Schloss Dagstuhl, Germany.
  • Hodge, Gail (2000). Systems of Knowledge Organization for Digital Libraries: Beyond Traditional Authority Files. Washington: Council on Library and Information Resources.
  • Hoopes, James (1991). Peirce on Signs: Writings on Semiotic by Charles Sanders Peirce. London: The University of North Carolina Press.
  • Hosseini Beheshti, Molokai Sadat, Ejei Fatemeh (2015). Designing and Implementing Basic Sciences Ontology Based on Concepts and Relationships of Relevant Thesauri, Journal of Information Processing and Management, 30 (3), 677-696. Retrieved from:  http://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-2488-fa.html [In Persian]

[حسینی‌بهشتی، ملوک‌السادات؛ اژه‌ای، فاطمه (1394). طراحی و پیاده‌سازی هستی‌شناسی علوم پایه بر اساس مفاهیم و روابط موجود در اصطلاح‌نامه‌های مرتبط. پژوهشنامة پردازش و مدیریت اطلاعات، 30 (3)].

  • Fathian, Akram (2016). Designing an ontology Model of Metadata Catalog of the National Library of Iran based on Linked Data Method. PhD Thesis, Faculty of Education and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad. [In Persian]

[فتحیان، اکرم (1395). طراحی الگوی هستان‌شناسی فراداده‌ای فهرست کتابخانه ملی ایران مبتنی بر روش داده‌های پیوندی. رساله دکتری، دانشکده علوم‌تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد].

  • Karimi, Elmira; Babaei, Mahmoud; Hosseini Beheshti, Molokal Sadat (2019). Investigating the Semantic and ontological Features of Information Retrieval Systems based on Thesaurus and ontology. Journal of Information Processing and Management, 34 (4) :1585-1612.[In Persian].

[کریمی، المیرا؛ بابایی، محمود؛ حسینی‌بهشتی، ملوک‌السادات (1398). بررسی ویژگی‌های معنایی و هستی‌شناسانه نظام‌های بازیابی اطلاعات مبتنی بر اصطلاحنامه و هستی‌شناسی. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 34 (4) :۱۵۸۵-۱۶۱۲].

  • Marcondes, Carlos Henrique (2013). Knowledge Organization and Representation in Digital Environments: Relations between Ontology and Knowledge Organization. Knowledge Organization, 40 (2). 10.5771/0943-7444-2013-2-115
  • Martínez-Ávila, Daniel; Fox, Michael J. (2015). The Construction of Ontology: A Discourse Analysis. In Richard P. Smiraglia and Hur-Li Lee, Ontology for Knowledge Organization. Würzburg: Ergon-Verlag.
  • Mohammadi Estani, Morteza; Azargon, Maryam; Cheshmeh Sohrabi, Muzaffar (2018). Methodology of Construction and Design of ontologies: a Case Study of Scientometrics. Journal of Information Processing and Management, 33 (4)  :1761-1788. [In Persian].

[محمدی‌استانی، مرتضی؛ آذرگون، مریم؛ چشمه سهرابی، مظفر (1397). روش‌شناسی ساخت و طراحی هستی‌نگاشت‌ها: مورد پژوهی حوزه علم‌سنجی. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 33 (4) :۱۷۶۱-۱۷۸۸].

  • Moreira, Walter; Martinez-Avila, Daniel (2017). Concept Relationships in Knowledge Orgnaization Systems: Elements for Analysis and Common Research among Fields. Cataloging & Classification, 56 (1). https://doi.org/10.1080/01639374.2017.1357157
  • Raber, Douglas; Budd, John M. (2003). Information as Sign: Semiotics and Information Science. Journal of Documentation, 59 (5). 10.1108/00220410310499564
  • Peirce, Charles Sanders (1998). The Essential Peirce: Selected Philosophical Writings (Vol. 2). Bloomington: Indiana University Press.
  • Razavifar, Amli; Ghaffari, Hussein (2011). Pierce's Semiotics in the light of his Philosophy, Epistemology, and Attitude toward Pragmatism. Philosophy, 39 (2). [In Persian]

[رضوی‌فر، املی؛ غفاری، حسین (1390). نشانه‌شناسی پیرس در پرتو فلسفه، معرفت‌شناسی و نگرش وی به پراگماتیسم. فلسفه، 39 (2)].

  • Raubal, Martin; Adams, Benjamin (2010). The Semantic Web Needs More Cognition. Semantic Web, 1 (1, 2). 10.3233/SW-2010-0002
  • Safari, Mehdi (2004). Conceptual Modeling in the Formal Representation of Knowledge: Cognition of ontology in Artificial Intelligence And Information Systems. Informatics, 2 (4).[In Persian]

[صفری، مهدی (1383). مدل‌سازی مفهومی در بازنمون رسمی دانش: شناختی از هستی‌شناسی در هوش مصنوعی و نظام‌های اطلاعاتی. اطلاع‌شناسی، 2 (4)].

  • Sanatjoo, Azam; Fathian, Akram (2012). Ontology Design, Construction, and Implementation Methodology: Approaches, Languages, and Tools (Case Study of ASFAONT Ontology Design in the Field of Library and Information Science). Journal of Library and Information Science, 15 (1). [In Persian]

[صنعت‌جو، اعظم؛ فتحیان، اکرم (1391). روش‌شناسی طراحی، ساخت و پیاده‌سازی هستی‌شناسی: رویکردها، زبان‌ها و ابزارها (مطالعه موردی طراحی هستی‌شناسی ASFAONT در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی). فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 15 (1)].

  • Sowa, John F. (2000). Ontology, Metadata, and Semiotics. Conceptual Structures: Logical, Linguistic, and Computational Issues.
  • Thellefsen, Torkild; SØrensen, Bent; Thellefsen, Martin (2011). The Significance-Effect Is a Communicational Effect: Introducing the DynaCom. Sign Systems Studies, 39 (1). 10.12697/SSS.2011.39.1.07
  • Stamper, Ronald K. (1993). A Semiotic Theory of Information and Information Systems. In B. Randell (Ed.), Proceedings of the Joint ICL/University of Newcastle Seminar on the Teaching of Computer Science, Part IX: Information. Newcastle: University of Newcastle.
  • Thellefsen, Martin (2003). The Role of Special Language in Relation to Knowledge Organization. Proceedings of the American Society for Information Science and Technology, 40 (1). https://doi.org/10.1002/meet.1450400126
  • Thellefsen, Martin (2010). Knowledge Organization, Concepts, Signs: A Semeiotic Framework. Ph.D. Thesis. Royal School of Library and Information Science, University of Copenhagen.
  • Thellefsen, Torkild (2004). The Fundamental Sign. Semiotica-La Haye Then Berlin, 149.
  • Thellefsen, Torkild; Thellefsen, Martin; SØrensen, Bent (2013). Emotion, Information, and Cognition, and Some Possible Consequences for Library and Information Science. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 64 (8). https://doi.org/10.1002/asi.22858
  • Thellefsen, Torkild; Thellefsen, Martin; SØrensen, Bent (2015). The Fallacy of the Cognitive Free Fall in Communication Metaphor: A Semiotic Analysis. Library Trends, 63 (3). Retrieved from: http://hdl.handle.net/2142/89830
  • Thellefsen, Torkild; Thellefsen, Martin; SØrensen, Bent (2018). Information as Signs: A Semiotic Analysis of the Information Concept, Determining Its Ontological and Epistemological Foundations. Journal of Documentation,74 (2). https://doi.org/10.1108/JD-05-2017-0078
  • Wilson, Anthea (2015). A Guide to Phenomenological Research. Nursing Standard. 29 (34). 10.7748/ns.29.34.38.e8821
  • Zahedi, Razieh; Amin, Gholamreza; Karimi, Mehrdad; Alibek, Mohammad Reza (2013). Methodology of Creating ontology based on a Single Medical System: A Case Study of the ontology of Iranian Medicinal Plants. Journal of Library and Information Science, 3 (63):81-100.[In Persian]

[زاهدی، راضیه؛ امین، غلامرضا؛ کریمی، مهرداد؛ علی‌بیک، محمدرضا (1392). روش‌شناسی ایجاد هستی‌شناسی مبتنی بر نظام واحد پزشکی: مطالعه موردی هستی‌شناسی گیاهان دارویی ایران. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 3 (63):81-100].

  • Zardari, Solmaz (2016). “Information Science and ontology Engineering based on the "Encyclopedia of Library and Information Science”. PhD Thesis, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz. [In Persian]

[زرداری، سولماز (1395). مهندسی هستی‌نگاری علم اطلاعات و دانششناسی بر اساس "دائره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی". رساله دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز].

 

 

 

 

ارسال نظر درباره این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 فروردین 1400
  • تاریخ بازنگری: 06 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار