مهارت حل مسئله و خودکارآمدی در رفتار اطلاع‌جویی دانشجویان علوم انسانی در تدوین پایان‌نامه‌

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

هدف: بررسی رفتار اطلاع‌جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی در تدوین پایان‌نامه‌.
روش‌شناسی: این پیمایش با استفاده از سه پرسشنامه مهارت حل مسئله، خودکارآمدی عمومی، و پرسشنامه پژوهشگر‌ساخته رفتار اطلاع‌جویی روی 328 دانشجوی دانشگاه رازی و دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه انجام شد. تجزیه‌ و ‌تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، و آزمون t دونمونه‌ای مستقل به‌کمک نرم‌افزار SPSS 23 انجام شد.
یافته‌ها: بین خرده‌مقیاس‌های «اعتماد در حل مسئله»، «سبک گرایش-اجتناب»، و «کنترل شخصی» به‌عنوان خرده‌مقیاس‌های مهارت حل مسئله و متغیر خودکارآمدی به‌عنوان متغیر مستقل با رفتار اطلاع‌جویی رابطه معنا‌دار یافته شد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد متغیرهای پیش‌بین خرده‌مقیاس‌های مهارت حل مسئله و همچنین متغیر خودکارآمدی توانستند واریانس رفتار اطلاع‌جویی را به‌‌طور معناداری تبیین کنند. بین میانگین‌های دو گروه پسر و دختر تفاوت معناداری به‌دست آمد؛ اما میان مهارت حل مسئله و مقطع تحصیلی و خودکارآمدی با جنسیت و مقطع تحصیلی تفاوت معنادار نبود.
نتیجه‌گیری: دانشجویانی که از مهارت حل مسئله استفاده می‌کنند خودکارآمدی بالاتری دارند و بهتر رفتار می‌کنند. نتیجه این پژوهش از بُعد نظری و عملی نقش مهارت حل مسئله و خودکارآمدی را بر رفتار اطلاع‌جویی روشن کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Problem Solving and Self-Efficacy Skills in Information Seeking Behavior: a Survey among Thesis Writing Postgraduate Students

نویسندگان [English]

  • F. Parhamnia 1
  • M. Farahian 2
1 Assistant Professor, Knowledge and Information Science, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
2 Assistant Professor, ELT, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran,
چکیده [English]

Purpose: To examine the information-seeking behavior of graduate students in compiling their dissertation.
Methodology: 328 students completed three questionnaires; namely, problem solving, self-efficacy and information seeking behavior questionnaire. Data was analyzed using Pearson correlation, multiple regression, and independent t-test using SPSS version 23.
Findings: A relationship was found between the subscales of self-assurance, avoidance, self-control and self-efficacy as independent variable with information seeking behavior. The results of multiple regression showed that the predictor variable of self-assurance, avoidance style and self-control explained the variance of information seeking behavior. The self-efficacy variable also explained the information seeking behavior. There was also a significant difference between male and female students. No significant difference was found between problem solving and academic degree.
Conclusion: Students with problem solving skills have higher degrees of self-efficacy and a better performance with regard to information seeking behavior. As such, the study sheds light on the process of information retrieval and gives more insight to future researchers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Problem solving
  • Self-efficacy
  • Information seeking behavior
  • Humanities
آزفنداک، کژال؛ عبداله‌پور، محمدآزاد (1397). رابطه خوش‌بینی تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی با مشغولیت تحصیلی در دانشجویان. جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، 7 (7)، 63-78.
اصغرنژاد، طاهره؛ احمدی‌ده‌قطب‌الدینی، محمد؛ فرزاد، ولی‌الله؛ خداپناهی، محمدکریم (1385). مطالعات ویژگی‌های روانسنجی مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر. روانشناسی، 10 (3)، 262-274.
جلیلی، اکبر؛ حجازی، مسعود؛ انتصارفومنی، غلامحسین؛ و مروتی، ذکراله (1397). رابطه فراشناخت و عملکرد تحصیلی با میانجی‌گری حل مسئله. سلامت روان کودک، 5 (1)، 80-91.
خلیلی‌مقدم، عاطفه (1388) بررسی رابطه خودکارآمدی اینترنتی و راهبردهای جستجوی اطلاعات آنلاین دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
رحیمی‌پردنجانی، سعید؛ غباری‌بناب، باقر (1390). تأثیر مداخله مبتنی بر نظریه گاردنر بر خودکارآمدی عمومی دانش‌آموزان ناشنوای هنرستانی شهر اصفهان. پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 1 (1)، 73-86.
سلیمی‌فر، ژاله؛ ریاحی‌نیا، نصرت (1394). رابطه باورهای خودکارآمدی و مهارت‌های کاربران برای جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 26 (2)، 127-140.
سیدفاطمی، نعیمه؛ مشیرآبادی، زینب؛ بریم‌نژاد، لیلی؛ و حقانی، حمید (1392). بررسی همبستگی درک از توانایی حل مسأله با مهارت قاطعیت در دانشجویان پرستاری. حیات، 19 (3)، 70-81.
محزون‌زاده بوشهری، فاطمه (1396). رابطه بین مهارت حل مساله و خلاقیت دانشجویان با نفش واسطه‌گری خودکارآمدی تحصیلی: مدل‌یابی معادلات ساختاری. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6 (4)، 27-50.
مسموعی، بهنام؛ خطیبان، مهناز؛ ورشویی، محمدرضا؛ و سلطانیان، علیرضا (1398). عوامل مرتبط با خودکارآمدی مراقب از خود بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی. مراقبت سرطان، 1 (1)، 40-47.
نصیریپور، نسرین؛ نوکاریزی، محسن؛ و تجعفری، معصومه (1394). وضعیت خودکارآمدی کتابداران دو دانشگاه فردوسی مشهد و علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی مشهد و رابطه آن با مهارت‌های سواد اطلاعاتی آن. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 49 (3)، 377-392.
نوروزی‌چاکلی، عبدالرضا (1385). عوامل اصلی و مؤثر در رفتار جستجوگران اطلاعات. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 9 (1)، 144-175.
نوکاریزی، محسن؛ داورپناه، محمدرضا (1385). تحلیل الگوهای رفتار اطلاع‌یابی. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 9 (2)، 119-152.
نوکاریزی، محسن؛ دهقانی، کلثوم (1392). تأثیر مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه بیرجند. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 3 (2)، 153-172.
یمین‌فیروز، موسی؛ نوشین‌فرد، فاطمه؛ و صیامیان، حسن (1391). مفاهیم و ویژگی‌های الگوی اطلاع‌یابی ویلسون: مروری بر متون. مدیریت اطلاعات سلامت، 9 (4)، 567-579.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84 (2), 191–215.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (1999). Social cognitive theory: an argentic perspective. Asian Journal of Social Psychology, 2 (1), 21-41.
Heppner, P.P. (1988). The problem-solving inventory: Manual Palo Alto. CA: Consulting Psychologies Press.
Heppner, P.P., & Krauskopf, C. J. (1987). An information-processing approach to personal problem solving. The Counseling Psychologist, 15 (3), 371-447.
Heppner, P. P., & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem-solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29 (1), 66-75.
Jain, S., & Dowson, M. (2009). Mathematics anxiety as a function of multidimensional self-regulation and self-efficacy. Contemporary Educational Psychology, 34 (3), 240-249.
Malliari, A., Korobili, S., Zapounidou (2011). Exploring the information seeking behavior of Greek graduate students: a case study set the University of Macedonia. The International Information & Library Review, 43 (2), 79-91.
Newman, K., Dobbins, M., Yost, J., & Ciliska, D. (2017). Information seeking when problem solving: Perspectives of public health professionals. Worldviews on Evidence-Based Nursing, 14 (2), 145-153.
Sherer, M., Maddux, J. E., Mercandante, B., Prentice-Dunn, S., Jacobs, B., & Rogers, R.W. (1982). The self- efficacy scales: Constructions and validation. Psychological Reports, 51 (2), 663-671.
Tella, A. (2009). Correlates of undergraduates’ information-seeking behavior. College & Undergraduate Libraries, 16 (1), 1–19.

Tella, A., Tella, A., Ayeni, C. O., & Omoba, R. O. (2007). Self-efficacy and use of electronic information as predictors of academic performance. Electronic Journal of Academic and Special Librarianship, 8 (2). Retrieved April 20, 2020, from http://southernlibrarianship. icaap.org /content /v08n02 /tella_a01.html

Wilson, T. D. (2000). Human information behavior. Informing Science (Special Issue on Information Science Research), 3 (2), 49-55.
Woodruff, S. L., & Cashman, J. F. (1993). Task, domain, and general efficacy: a reexamination of the self-efficacy scale. Psychological Reports, 72 (2), 423-432.
Zimmerman, B., & Kitsantas, A. (2005). Homework practices and academic achievement: the mediating role of self-efficacy and perceived responsibility beliefs. Contemporary Educational Psychology, 30 (4), 397-412.
CAPTCHA Image