روند موضوعی مفاهیم حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران براساس تحلیل هم‌رخدادی واژگان

سهیلی, فرامرز; خاصه, علی‌اکبر; کرانیان, پریوش

doi:10.30484/nastinfo.2018.2233

روند موضوعی مفاهیم حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران براساس تحلیل هم‌رخدادی واژگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور

² استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور

³ دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور

10.30484/nastinfo.2018.2233

چکیده

هدف: شناسایی و مقایسه روند موضوعی مفاهیمحوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران در دو بازه زمانی پنج‌ساله (1384-1389 و 1390-1394).
روش‌شناسی: با روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان، همه مجله‌های فارسی‌زبان حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران که رتبه علمی-پژوهشی دارند و در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه شده‌اند بررسی شد.
یافته‌ها: براساس تجزیه و تحلیل داده‌ها، کل کلیدواژه‌های به‌دست‌آمده از مقالات، 8862 کلیدواژه بود که 2832 کلیدواژه به بازه زمانی پنج سال اول و 6030 کلیدواژه به بازه زمانی پنج سال دوم اختصاص داشت. اِعمال قانون برادفورد نشان داد در دوره اول، موضوعات هسته، شامل 25 موضوع و در دوره دوم 33 موضوع بوده است. نتایج مربوط به نمودار راهبردی نشان داد مباحث علم‌سنجی بهترین جایگاه را در پژوهش‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران دارند و مباحثی نظیر رابط کاربر، معماری اطلاعات، موتورهای جستجو، کتابخانه دیجیتالی، ابرداده، جستجوی اطلاعات، حفاظت اطلاعات، مدیریت دانش، هستی‌شناسی، مصوّرسازی، و شبکه‌های اجتماعی جزء موضوعات نوظهور در مطالعات علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران هستند.
نتیجه‌گیری: با توجه به تغییرات موضوعات دوره دوم نسبت به دوره اول، با کم‌رنگ‌شدن موضوعاتی نظیر نشریات و اسناد و بیشترشدن رتبه کلیدواژه‌هایی نظیر فناوری اطلاعات و وب‌سایت‌ها، می‌توان گفت در گذار از دوره اول به دوم، مفاهیمی که دربردارنده مباحث سنتی حوزه هستند کم‌رنگ شده و مفاهیمی که شامل مباحث فناوری اطلاعاتی هستند جایگزین شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ردیابی موضوعی

عنوان مقاله [English]

Thematic trends of concepts in Knowledge and Information Science based on co-word analysis in Iran

نویسندگان [English]

F. Soheili ¹
A. Khasseh ²
P. koranian ³

¹ Associate Professor of Knowledge and Information Science, Payame Noor University

² Assistant Professor of Knowledge and Information Science, Payame Noor University

³ M.A. Student of Knowledge and Information Science, Payame Noor University

چکیده [English]

Purpose: This study aims to identify and compare thematic trends of concepts in Knowledge and Information Science based on the records indexed in the Islamic World Science Citation Database (ISC) during two-time span (2006-2010 and 2011-2015).
Methodology: This study is a scientometric applied research which uses co-word analysis techniques. The research population consists of all Persian journals in Knowledge and Information Science category indexed by ISC.
Findings: Based on data analysis, the number of keywords in the articles is 8862 keywords, of which 2832 are related to the first five-year period and 6030 keywords in the second five-year period. The application of the Bradford’s Law indicated that in the first period, the core concepts were 25 cases, and in the second period 33 cases. The results of the strategic diagram showed that scientometric clusters have the best position in Iran's Knowledge and Information Science. Furthermore, topics such as user interface, information architecture, search engines, digital library, metadata, information search, information security, knowledge management, ontologies, visualization and social networks are among the emerging concepts in Iran's Knowledge and Information Science.
Conclusion: Regarding the changes in the topics of the second period in comparison to the first period, and with the dimming of concepts such as “journals” and “documents” and the highlighting of keywords such as “information technology” and “websites”, it can be said that in the transition from the first period to the second period, concepts that contain traditional topics of the domain are dimmed and concepts that contain IT topics have been replaced.

کلیدواژه‌ها [English]

Content Analysis
co-word analysis
inclusion index

مراجع

بهزادی، زهرا؛ جوکار، عبدالرسول (1390). نگاشت (Mapping) تولیدات علمی حوزه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی کشورهای جهان اسلام در پایگاه web of science در سال‌های 1994-2009. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 22 (3)، 142-155.

حریری، نجلا؛ نیکزاد، مهسا (1390). شبکه‌های هم‌تألیفی در مقالات ایرانی رشتههای کتابداری و اطلاع‌رسانی، روان‌شناسی، مدیریت و اقتصاد در پایگاه ISI بین سال‌های 2000 تا 2009. علوم و فناوری اطلاعات، 26 (4)، 825-844.

خاصه، علی‌اکبر (1391). تحلیل محتوای مقالات کتابداری ایران در Web of Science: در کجای تولید علم کتابداری جهان قرار داریم؟ کتابداری و اطلاع‌رسانی، 15 (3)، 145-169.

دهقان، شیرین (1386). تولید اطلاعات علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی در ایران، ترکیه، عربستان و مصر. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 10 (1)، 179-196.

سهیلی، فرامرز؛ شعبانی، علی؛ و خاصه، علی‌اکبر (1394). ساختار فکری دانش در حوزه رفتار اطلاعاتی: مطالعه هم‌واژگانی. تعامل انسان و اطلاعات، 2 (4)، 21-36.

Ferran-Ferrer, N., Guallar, J., Abadal, E., & Server, A. (2017). Research methods and techniques in Spanish library and information science journals (2012-2014). Information Research, 22 (1), 1-31.

Figuerola, C. G., Marco, F. J. G., & Pinto, M. (2017). Mapping the evolution of library and information science (1978–2014) using topic modeling on LISA.Scientometrics, 112 (3), 1507-1535.

Hu, C., Hu, J., Deng, S., & Liu, Y. (2013). A co-word analysis of library and information science in China. Scientometrics, 97 (2), 369-382.

Kajsberg, L. (1991). Library and information science research in Denmark 1965-1989: a content analysis of R&D publications. International Journal of Information and Library Research, 3 (3), 187-220.

Khasseh, A., Soheili, F., Sharif Moghaddam, H., & Mousavi Chelak, A. (2017). Intellectual structure of knowledge of imetrics: a co-word analysis. Information Processing & Management, 53 (3), 705-720.

Lin, W. Y. C., & Meng L. K. (2011). Research status and trends of library and information science in Taiwan, 2001-2010.In Proceedings of the Asia-Pacific Conference on Library & Information Education & Practice (A-LIEP): Issues, Challenges, and Opportunities, Putrajaya, Malaysia, 22-24 June, (pp. 530-538). Selangor, Malaysia: Shah Alam.

Malliari, A., & Togia, A. (2017). An analysis of research strategies of articles published in Library Science journals: the example of Library and Information Science Research. Qualitative and Quantitative Methods in Libraries, 5 (4), 805-818.

Melcer, E. F., Nguyen, T. H. D., Chen, Z., Canossa, A., El-Nasr, M. S., & Isbister, K. (2015).Games research today: Analyzing the academic landscape 2000-2014. In Proceedings of the 10th International Conference on the Foundations of Digital Games (DIGRA/FDG), June 22-25, Pacific Grove, CA, USA. Retrieved July 21, 2018, from http://www.fdg2015.org/papers/fdg2015_paper_41.pdf

Naseer, M. M., & Mahmood, K. (2009, June). LIS research in Pakistan: an analysis of Pakistan Library and Information Science Journal 1998-2007. Library Philosophy and Practice 2009. Retrieved July 21, 2018, from http://eprints.rclis.org/13803/1/LIS_Research_in_Pakistan_-_An_Analysis_of_Pakistan_Library_and_Information_Science_Journal_1998-2007.pdf

Olmeda-Gómez, C., Ovalle-Perandones, M. A., & Perianes-Rodríguez, A. (2017). Co-word analysis and thematic landscapes in Spanish information science literature, 1985–2014. Scientometrics, 113 (1), 195-217.

Paul-Hus, A., Mongeon, P., & Shu, F. (2016). Portraying the landscape of Canadian library and information science research. Canadian Journal of Information and Library Science, 40 (4), 332-346.

Qin, J. (2000). Semantic similarities between a keyword database and a controlled vocabulary database: an investigation in the antibiotic resistance literature. Journal of the American Society for Information Science, 51 (2), 166-180.

Ravikumar, S., Agrahari, A., & Singh, S. N. (2015). Document mapping the intellectual structure of scientometrics: a co-word analysis of the journal scientometrics (2005–2010). Scientometrics, 102 (1), 929–955.

Sedighi, M. (2016). Application of word co-occurrence analysis method in mapping of the scientific fields (case study: the field of informetrics). Library Review, 65 (1/2), 52–64.

Thavamani, K. (2014). Research contributions in Malaysian Journal of Library and Information Science during 1996-2012. International Journal of Information Science and Management, 12 (2), 1-17.

Wu, K.; Xi, Y.; Liao, X., & Li, W. (2013). Analysis on current research of supernetwork through knowledge mapping method. In M. Wang (Ed.), Knowledge Science, Engineering and Management (KSEM), (LNCS, vol. 8041), (pp. 538-550). Berlin, Heidelberg: Springer.

Zong, Q. J., Shen, H. Z., Yuan, Q. J., Hu, X. W., Hou, Z. P., & Deng, S. G. (2013). Doctoral dissertations of library and information science in China: a co-word analysis. Scientometrics, 94 (2), 781-799.