سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Editorial Noteعقلگریزی9102181FAفریبرزخسرویعضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرانJournal Article20161231سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Offering reference services at electronic environmentارائه خدمات مرجع در محیط الکترونیک1322546FAعلیحمیدیدانشجوی دکترای کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه شهید چمران اهوازJournal Article20041123اطلاعات و به تبع آن، نیازهای اطلاعاتی، با سرعتی فزاینده در حال افزایشاند. در این میان، بسیاری از کاربران به علل مختلف قادر به درک نیاز اطلاعاتی خود نیستند، بنابراین، روشی مورد نیاز است تا بتوان به کمک آن اطلاعات موجود را در جهت رفع نیازهای اطلاعاتی کاربران بهکار گرفت. در کتابخانههای سنتی، این مشکل به کمک مصاحبه مرجع و ارائه خدمات مرجع حل شده است، از آنجا که در محیط الکترونیک نیز نیاز به خدماتی مشابه خدمات مرجع سنتی وجود دارد، لازم است با درنظر گرفتن مقتضیات خاص محیط الکترونیک و امکاناتی که این محیط دراختیار ما میگذارد، خدمات مناسب در این کتابخانهها ارائه شود. در این مقاله با مطرح ساختن خدمات مرجع سنتی، انواع روشهای ارائه خدمات مرجع در محیط الکترونیک مورد بحث قرار میگیرد.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522A survey on information seeking behavior of the researchers of the Jihad Keshavarzi Engineering Research Instituteبررسی رفتار اطلاعیابی پژوهشگران پژوهشکده مهندسی جهاد کشاورزی2336547FAعلیرادمهرعضو هیئت علمی و مدیر اطلاعرسانی پژوهشکده مهندسی جهاد کشاورزیفاطمهتصویری قمصریکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی پژوهشکده مهندسی جهاد کشاورزیJournal Article20040315پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی، رفتار اطلاعیابی پژوهشگران پژوهشکده مهندسی جهاد کشاورزی را مورد بررسی قرار میدهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که انگیزه اصلی جستوجوی اطلاعات، انجام طرحهای پژوهشی و روزآمد کردن اطلاعات تخصصی است و پژوهشگران از دو روش رسمی و غیررسمی به جستوجوی اطلاعات میپردازند. کتاب و برقراری ارتباط با پژوهشگران داخل و خارج از کشور از مهمترین منابع رسمی و غیررسمی کسب اطلاعات در جامعه مورد بررسی بهشمار میرود. مهمترین موانع دسترسی به اطلاعات، نبود منابع در کتابخانه و کمبود امکانات جهت دریافت اطلاعات از خارج کشور است. پاسخگویان از هر دو منبع چاپی و غیرچاپی جهت جستوجوی اطلاعات استفاده میکنند. از میان منابع الکترونیکی اطلاعات، استفاده از اینترنت و پایگاههای اطلاعاتی تخصصی متداول است. کل جامعه مورد بررسی از پست الکترونیکی بهعنوان مجرای تبادل اطلاعات استفاده میکنند. پایین بودن سرعت در دسترسی پژوهشگران به منابع در شبکه جهانی اینترنت، مشکل اصلی محققان بهشمار میرود.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522A study on the range of students of Azad Islamic University, North Tehran Unit's acquaintance with the library and its useبررسی میزان آشنایی و بهرهگیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال از کتابخانه3748548FAناهیدبنی اقبالدکترای کتابداری و اطلاعرسانی فرهنگستان زبان و ادب فارسیلیلااسدیکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهرانJournal Article20040907کتابخانههای دانشگاهی و دانشکدهای، از مهمترین مراکز اطلاعرسانی و اشاعه دانش هستند که اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران را در زمینههای موضوعی مختلف در اختیار آنها قرار میدهند و دانشجویان نیز میتوانند برای تهیه منبع اطلاعاتی مورد نیاز خود به آن رجوع کنند. آشنایی با شیوه بهرهگیری از کتابخانه جایگاه قابل توجهی در آموزش دانشجویان دارد. استفاده از کتابخانه بستگی به آشنایی هر دانشجو با کتابخانه و نیاز اطلاعاتی او دارد. تصور میشود اکثر دانشجویان با نحوه استفاده از کتابخانه و منابع آن آشنا نیستند که باعث عدم بهرهگیری مطلوب آنها از کتابخانه میشود. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان آشنایی و بهرهگیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال از کتابخانه و همچنین تعیین و شناسایی میزان آشنایی این دانشجویان با انواع خدمات کتابخانه و منابع کتابخانهای است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته، ابزار گردآوری اطلاعات آن پرسشنامه بوده که در قالب 17 سؤال تهیه و تنظیم گردیده است. نتایج نشان داد که دانشجویان با فعالیتها و بخشهای مختلف کتابخاه دانشکده خود آشنایی ندارند و بیشترین دلیل آنها برای مراجعه به کتابخانه، مطالعه درسی است. همچنین نتایج نشان داد که کتابداران نقش بسیار مهمی در آموزش دانشجویان ایفا میکنند و آموزش در زمینه شیوه بهرهگیری از کتابخانه، با همکاری کتابداران و استادان نتیاج چشمگیری را بههمراه خواهد داشت. فقدان منابع کافی در کتابخانهها، بیشترین سهم را در عدم مراجعه دانشجویان به کتابخانهها دارد.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Investigating the present situation of special libraries in Isfahan Province and offering suitable solutionsبررسی وضعیت موجود کتابخانههای تخصصی استان اصفهان و ارائه راهکارهای مناسب4964549FAمهنازملکیکارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاعرسانی و اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهاناحمدشعبانیاستادیار علوم کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه اصفهان0000-0003-0466-6240Journal Article20041129کتابخانههای تخصصی پشتیبانان اصلی سازمانها در پیشبرد اهداف آنها هستند. بررسی وضعیت کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی تخصصی استان اصفهان از نظر مجموعهسازی، خدمات، منابع انسانی، فضا و تجهیزات و بودجه، موضوع اصلی این پژوهش است. روش پژوهش، پیمایشی با نگرش توصیفی است. اطلاعات از طریق ارسال پرسشنامه به جامعه آماری، که 22 کتابخانه تخصصی را دربرمیگیرد، گردآوری و 21 پرسشنامه تکمیل شده، معادل 2/95 درصد، دریافت شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد کتابخانههای مورد مطالعه در مجموع دارای 253944 جلد کتاب و 1201 عنوان نشریه ادواری هستند. 8/42 درصد از کتابخانهها از نظام ردهبندی دهدهی دیویی و 4/52 درصد از ردهبندی کتابخانه کنگره استفاده میکنند. 3/14 درصد مواد غیرکتابی مجموعه را چکیدهنویسی، 8/23 درصد نمایهسازی، و 8/4 درصد چکیدهنویسی و نمایهسازی میکنند. 5/11 درصد کتابخانهها دارای کمیته انتخاب هستند. 1/57 درصد به کاربران خدمات اینترنتی ارائه میدهند، و 8/23 درصد صفحات وب مستقل دارند. 2/51 درصد کارکنان زن و 8/48 درصد مرد بوده و از آن میان 9/4 درصد کارشناس ارشد، 1/34 درصد کارشناس، و 9/4 درصد کاردان کتابداری و اطلاعرسانی بودهاند. مجموعهسازی و سازماندهی مناسب منابع کتابی و غیرکتابی، ارائه خدمات نوین اطلاعرسانی، آموزش منابع انسانی مطابق با پیشرفتهای جهانی، تخصیص فضا و بودجه کافی و مطلوب از جمله پیشنهادات پژوهشگر است.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522A survey on the public libraries of Isfahan cityپژوهشی در کتابخانههای عمومی شهر اصفهان6572550FAمحمدرضااباذریعضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قمJournal Article20050118هدف این پژوهش بررسی و مقایسه وضعیت کتابخانههای عمومی وابسته به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری شهر اصفهان است. روش پژوهش پیمایشی توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است. سؤالات پرسشنامه در دو بخش تنظیم شده است: الف) بررسی وضعیت کتابخانهها از نظر نوع ساختمان، سال تأسیس، اعضاء و مراجعان، وضعیت منابع و نوع ردهبندی، نرمافزار مورد استفاده، ساعات فعالیت، و شیوه اداره کتابخانه؛ ب) ویژگیهای کتابداران از نظر تعداد، مدرک تحصیلی، و تطابق مدرک با حرفه. جامعه آماری 14 کتابخانه بزرگ و فعال شهر اصفهان بود. یافتهها نشان داد کتابخانههای وابسته به شهرداری، که همه بعد از انقلاب اسلامی تأسیس شدهاند، از نظر امکانات، تجهیزات، ساختمان، کتابداران شاغل، و تطابق مدرک تحصیلی وضعیت مناسبی داشته و تاحدودی توانستهاند به اهداف مورد نظر دست یابند.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Social status of librarians: challenges and working proceduresجایگاه اجتماعی کتابداران: چالشها و راهکارها7390551FAسمیهصیادیفرکارشناس کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه فردوسی مشهدمحبوبهفراشباشی آستانهدانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20040517رسالت کتابخانه بهعنوان نهادی اجتماعی، خدمت به جامعه استفادهکننده و پاسخگویی به نیازهای آنان است. از آنجا که در عصر حاضر، فناوریهای جدید، تحولات زیادی را در تولید، سازماندهی، و استفاده از اطلاعات بهوجود آورده است، با افزایش روزافزون حجم اطلاعات، شاهد تغییر زیادی در ساختار ذهنی و نیازهای استفادهکنندگان هستیم. اما براساس پژوهشهای صورت گرفته، در بسیاری از کتابخانهها نیازهای پیچیده و متحول استفادهکنندگان پاسخ داده نمیشود. بنابراین، استفادهکنندگان، کتابخانهها را محلی برای حل مشکل اطلاعاتی و تغذیه فکری بهشمار نمیآورند و وجهه و هویتی برای کتابداران در نظر نمیگیرند. از آنجا که خدمات کتابخانهای یکی از فعالیتهای عمده در شناساندن رسالت کتابخانه به جامعه است، تأکید اصلی این مقاله بر توسعه خدمات بهعنوان عاملی برای کسب جایگاه اجتماعی شایسته کتابداران و ارتقای آن است. به این منظور، انوع خدمات و نیز مشکلاتی که در راه طراحی و اجرای آنها وجود دارد، شناسایی میشود. چالشهایی که کتابداران، برای توسعه خدمات خود، با آنها روبهرو هستند، از دیگر بحثهای این مقاله است. توفیق در این چالشها، راه حل و عامل اصلی توسعه خدمات و کسب وجهه اجتماعی کتابداران است.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Printing right in block-printed booksحق طبع در کتب چاپ سنگی9198552FAصدیقهسلطانیفرعضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرانJournal Article20041017کتابهای چاپ سنگی آغاز دوره دوم چاپ در ایران، پس از چاپ سربی اولیه، محسوب میشوند. این منابع ارزشمند حاوی اطلاعات گرانقیمتی هستند که لازم است مورد تحقیق و تفحص بیشتر علاقهمندان به این گونه آثار قرار گیرد. مقاله حاضر با بررسی موردی کتابهای چاپ سنگی به تاریخچه پیدایش حق طبع در ایران میپردازد. "حق طبع حقی است که به موجب آن تجدید چاپ کتاب، بدون اجازه ناشر یا مؤلف امکانپذیر نخواهد بود". نتایج این تحقیق در بررسی نسخههای چاپ سنگی نشان میدهد که حق طبع مجدد کتاب بهوسیله ناشر (چاپچی) ابتدا از سوی خود وی با روشهای گوناگون مانند محدودیتهای شرعی یا عرفی با اعلان در این نسخ به اطلاع عموم میرسید. سپس این حق مسلم ناشر یا مؤلف بهصورت اطلاعیه رسمی با انحصار قانونی از سوی دولت و تعیین زمان حصر و امضا و مهر وزیر وقت در ابتدا یا انتهای نسخههای چاپ سنگی چاپ میشد. توجه به تاریخ چاپ این نسخ، مبین نیاز به تجدید نظر اساسی درخصوص تاریخچه حق مؤلف و حق طبع در ایران در منابع موجود است.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Copyright in Internetحق مؤلف در اینترنت99108553FAعلیرضااکبریکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی پزشکی دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایرانJournal Article20040119امروزه با افزایش استفاده از شبکههای ارتباطی در سراسر جهان و در دسترس بودن منابع اطلاعاتی مختلف در این شبکهها و نیز رواج استفاده از اینترنت بهعنوان "شبکه شبکهها"، چالش بزرگی در زمینه مسائل مربوط به حق مؤلف و مالکیت فکری آثار بهوجود آمده است. این چالش بزرگ ناشی از نوآوریهای فناورانه است که اینترنت و تار گسترده جهانی از مهمترین محصولات آن هستند. دسترسی بدون مانع به منابع، باعث درهم شکسته شدن قوانین مربوط به حق مؤلف شده است. در این مقاله بر آن هستیم که مشکلات بهوجود آمده، تجربیات کشورهای مختلف، اقدامات انجام شده، و راهحلهای ممکن را بررسی کنیم.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Information literacy, a glance at the evolution of the concept of literacy at information ageسواد اطلاعاتی نگاهی به تحول مفهوم سواد در عصر اطلاعات109122554FAسیدحسینمیرجلیلیکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی و عضو هیئت علمی دانشگاه یزدJournal Article20040630در گذشته، سواد را بیشتر توانایی خواندن، نوشتن، و حساب کردن میدانستند ولی در عصر حاضر با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، تولید و توزیع اطلاعات متنوع، ظهور شبکهها، پایگاههای اطلاعاتی و چندرسانهایها، و نیاز بیشتر انسان به اطلاعات، مفهوم سواد تغییر یافته است. مفهوم سواد در جامعه اطلاعاتی امروز که در معرض تغییرات فناوری و همچنین منابع اطلاعاتی بیشمار قرار دارد، با مفاهیم دیگری چون سواد کتابخانهای، سواد رایانهای، سواد شبکهای، سواد رسانهای، و سواد اطلاعاتی پیوند یافته است. زندگی در جامعه اطلاعاتی به سواد اطلاعاتی، یعنی مجموعهای از تواناییها و مهارتها برای جستوجو، ارزیابی، و استفاده مؤثر از اطلاعات نیاز دارد. در این مقاله درباره مفاهیم سواد در گذشته و در عصر ارتباطات و فناوری بحث، و مفاهیم مختلف سواد تعریف و بررسی میشود.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Information-Seeking Process (ISP) and its modelsفرایند اطلاعجویی و مدلهای آن123142555FAحمیدکشاورزکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی سازمان انرژی اتمی ایرانJournal Article20041106نوشتار حاضر به معرفی فرایند جستوجوی اطلاعات و مدلهای مربوط به آن میپردازد. جستوجوی اطلاعات، فرایندی تعریف شده است که از مراحل و گامهایی تشکیل شده و هر جوینده مجبور است به توالی یا تناوب از آنها گذر کند. با داشتن رویکردی فرایندی به جستوجوی اطلاعات، علاوه بر درک رفتار جستوجوگران و مشکلات آنها میتوان با دقت بیشتری به گردآوری منابع و پس از آن طراحی و پیادهسازی سامانههای مناسب اطلاعاتی پرداخت. در این نوشتار مهمترین مدلهای فرایند اطلاعجویی ارائه شده است.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Necessity for revision of library and information sciences educational programs, regarding new skills needed by librarians and information scientistsلزوم بازنگری در برنامههای آموزش کتابداری و اطلاعرسانی با توجه به نیازهای مهارتی جدید کتابداران و اطلاعرسانان143162556FAزهراتهوریکارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاعرسانی0000-0002-0247-6614Journal Article20050302مهمترین سرمایه هر سازمان، نیروی انسانی شاغل در آن است، بنابراین سرمایهگذاری در مورد این نیرو و تربیت آن امری ضروری است. با توجه به تغییر و تحولهایی که در جامعه صورت میگیرد، پرورش نیروی انسانی سازمانها نیز باید در سایه برنامههای آموزشی صحیح و متناسب با این تغییر و تحولها صورت گیرد. کتابداران و اطلاعرسانان، بهعنوان نیروهای انسانی شاغل در کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی، از این امر مستثنا نیستند و با توجه به تحولهای فناورانه در محیط کارشان نیاز به فراگیری دانش و مهارتهای جدید دارند. بنابراین، برنامههای آموزش کتابداری و اطلاعرسانی باید در جهت فراهمآوری این نیازهای مهارتی برای کتابداران و اطلاعرسانان حرکت کند.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Scientific and research sources and services needed by universities for realization of lifelong learningمنابع و خدمات علمی - پژوهشی مورد نیاز دانشگاه برای تحقق یادگیری مادامالعمر163184557FAصدیقهکریمیدانشجوی دکترای برنامهریزی درسی دانشگاه اصفهاناحمدرضانصراصفهانیدانشیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهانکاظمبقراطیاناستادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهانJournal Article20041017هدف این پژوهش ارائه پاسخی مناسب برای این سؤالهاست: چه نوع خدمات علمی – پژوهشی باید به دانشجویان ارائه داد تا هدف پرورش یادگیرنده مادامالعمر تحقق یابد؟ مراکز ارائهدهنده این خدمات چه وظایفی برعهده خواهند داشت؟ و برای تجهیز دانشجویان به دانش، نگرشها، و مهارتهای لازم برای تداوم یادگیری، از چه منابع و ابزارهایی باید استفاه کرد؟ در پژوهش کیفی حاضر، دیدگاههای 21 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی وابسته به آموزش عالی در دو شهر تهران و اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است. این افراد با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شده و دیدگاههای آنها از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته جمعآوری و با استفاده از روش مقولهبندی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. براساس یافتههای این پژوهش، کتابخانه، مرکز اطلاعرسانی، مرکز آموزش مهارتهای مطالعه و یادگیری، و مرکز مشاوره پشتیبان برنامه درسی خدمات خود را با رویکرد یادگیری مادامالعمر ارائه میدهند. این مراکز از یکسو باید برای تجهیز دانشجویان به سواد اطلاعاتی فعالیت کنند و از سوی دیگر، اعضای هیئت علمی را یاری دهند تا با روشهای تدریس و ارزیابی مؤثر آشنا شوند و فرصتهای یادگیری مؤثرتری را تدارک ببینند. لازم است ارائه خدماتی مانند تشکیل انجمنهای علمی و حرفهای و برگزاری همایش با مشارکت دانشجویان مورد توجه قرار گیرد. بهکارگیری ابزارها و منابع در تدریس و آشنا کردن دانشجویان با طرز کار با آنها برای کمک به تداوم یادگیری آنان ضرورتی اجتنابناپذیر است. مجموعه متنوعی از ابزارهای سنتی و فناوریهای جدید، بهویژه رایانه، را میتوان و باید برای این منظور بهکار گرفت. استاد در این حیطه نقش مدیریت منابع را برعهده دارد.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Educational needs of library and information sciences faculty members in relation with information and communication technologies (ICT)نیازسنجی آموزشی استادان کتابداری و اطلاعرسانی در ارتباط با فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی (ICT)185214558FAکیوانکوشادانشجوی دکترای علوم کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه تهرانJournal Article20040216این مقاله، نتیجه پژوهشی پیمایشی را در خصوص نیازسنجی آموزشی اعضای هیئت علمی 6 گروه کتابداری و اطلاعرسانی دارای مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد یا بالاتر، درباره شرکت در دورههای مقدماتی و تخصصی فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار میدهد. براساس نظرات و نیازهای آموزشی استادان کتابداری، 6 طرح درس برای دورههای آموزشی ضمن خدمت تهیه و پیشنهاد شده است. نتیجه تحقیق نشان میدهد که بهطور کلی اکثر اعضای هیئت علمی مورد مطالعه (90 درصد)، شرکت در دورههای پیشنهادی فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی را در فرایند آموزش و تحقیق خود بسیار مؤثر و مفید میدانند. این نیازسنجی میزان تأثیرگذاری شرکت در دورههای تخصصی پیشنهادی را شامل جستوجو در اینترنت (90 درصد)، جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی علمی و تخصصی (94 درصد)، ارزیابی و استناد به منابع اطلاعاتی الکترونیکی (76 درصد)، طراحی یک سایت شخصی (84 درصد)، نشر اینترنتی: آشنایی با منابع مرجع، و مجلات و کتابهای الکترونیکی (83 درصد) بر فرایند آموزش و تحقیق اعضای هیئت علمی زیاد ارزیابی کرده است. این بررسی همچنین نشان میدهد که علاوه بر دورههای آموزشی تخصصی، 70 درصد از اعضای هیئت علمی کتابداری به شرکت در دورههای عمومی فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی (شامل سیستم عامل ویندوز، اینترنت، واژهپرداز Word، و برنامه ارائه مطالب Power Point) نیاز دارند.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Need measurement concerning information resources of public librariesنیازسنجی منابع اطلاعاتی در کتابخانههای عمومی استان اردبیل215238559FAبهزادستاریکارشناس ارشد روانشناسی سازمان بهزیستی استان اردبیلمریمجواهریکارشناس کتابداری و اطلاعرسانی کتابخانه عمومی شیخ صفیالدین اردبیلیJournal Article20041012پژوهش حاضر بهمنظور نیازسنجی منابع اطلاعاتی کتابخانههای عمومی استان اردبیل براساس متغیرهای شهر، شغل، مدرک تحصیلی، جنسیت، و سن انجام گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای کارت عضویت کتابخانههای عمومی استان اردبیل در سال 1382 با برآورد تقریبی 9421 نفر (9421N=) است. حجم نمونه بهشیوه نمونهبرداری تصادفی طبقهای و با استفاده از روش کوکران 370 نفر (370N=) تعیین شد. پژوهش به روش پیمایشی مقطعی انجام شده است. برای توصیف دادهها از شاخصهایی از قبیل فراوانی و درصد نیاز به مواد دیداری و شنیداری، فراوانی و درصد نیاز به بانکهای اطلاعاتی و اینترنت، فراوانی و درصد مهمترین منبع کسب اطلاعات، فراوانی و درصد دلایل مراجعه به کتابخانههای عمومی، اولویتبندی منابع اطلاعاتی مورد نیاز استفادهکنندگان؛ و برای تحلیل و استدلال از آزمونهای کای اسکوئر (X<sup>2</sup>)، کروسکال والیس، و Uمان ویتنی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد 84 درصد از کل مراجعان، جهت کسب اطلاعات، به مواد دیداری و شنیداری و 2/83 درصد به بانکهای اطلاعاتی و اینترنت نیاز دارند. مهمترین منبع کسب اطلاعات مراجعان استانی کتاب بوده است. بیشترین فراوانی دلایل مراجعه به کتابخانههای عمومی رفع نیازهای تحقیقاتی و انجام پروژههای درسی بوده است. مهمترین اولویتهای موضوعی مراجعان نیز بهترتیب عبارتند از: علوم و تکنولوژی، هنرها، ادبیات، علوم اجتماعی، روانشناسی و فلسفه، کلیات، جغرافیا و تاریخ، دین و مذهب، و زبانها.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522The role of copyists and papermakers in development of librariesورّاقان و نقش آنها در توسعه کتابخانهها239248560FAحمیدسلیم گندمیعضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرانJournal Article20050427رشد فرهنگ و تمدن انسانی بیانگر توجه و علاقه انسان به کتاب و کتابت است. قبل از اختراع چاپ، صنعت کتابنویسی یا وراقت از مهمترین حرفهها بود. بیشتر افرادی که به این حرفه رو میآوردند یا خود از دانشمندان و بزرگان روزگار خویش بوده و یا در خدمت دانشمندان بودهاند. وراقان نقش بسیار زیادی در رشد و توسعه کتابخانهها داشتهاند. مغازهها و دکههای وراقان، محفل مباحثات علمی دانشمندان بود، گفتگوهای علمی در این دکهها رواج فراوان داشت و معمولا نتیجه این گفتوگوها، نقد و حاشیه و ترجمه یا شرح کتابهای موجود، و یا تولید کتابی جدید بوده است. ریشهیابی واژه وراقت، نقش وراقان در توسعه کتابخانهها، خدمات وراقان به دانشمندان، مجالس علمی در مغازههای وراقان، و تهیه سیاههای از وراقان دانشمند تلاشی است که در این نوشتار به آن پرداخته شده است.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Special populations in the library "No one wants to see them": meeting the reference needs of the deinstitutionalizedافراد خاص در کتابخانه هیچ کس نمیخواهد آنها را ببیند: برآوردن نیازهای اطلاعاتی معلولان در جامعه249260561FAنوشته فیزیپکووتزترجمه فریدهرفیعی مقدمکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمالJournal Article20041115با روند رو به رشد اشخاصی که بهعلت ناتواناییهای جسمی، روحی، و عاطفی در بیمارستانها بستری میشوند و توسعه جوامع برمبنای اسکان و ارائه خدمات اجتماعی به این افراد، کتابخانهها به شکل بالقوه با کاربران جدید با نیازهای خاص مواجه شدهاند. این در حالی است که بسیاری از کتابخانهها و کارکنانشان برای خدمترسانی به این گروه آمادگی لازم را ندارند. این مقاله، با توصیف خصوصیات این گروه خاص برخی نیازهای اطلاعاتی آنها را بررسی کرده و برای رسیدن به جامعهای که نیاز این افراد را برآورده سازد مطرح میکند. این موارد که در پروژهای دولتی در زودآیند مطرح و اجرا شدهاند، و این مقاله شرح اقداماتی است برای رسیدن به جامعهای که ساکنان آن به کتابخانههای عمومی دسترسی دارند.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Content analysis of Iranian academic and research web-sitesتحلیل محتوایی وبسایتهای دانشگاهی و تحقیقاتی ایران261276562FAنوشته عبدالحسینفرجپهلوترجمه علیمرادمندکارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه شهید چمران اهوازJournal Article20040421تعداد وبسایتهای دانشگاهی و تحقیقاتی ایران در حال افزایش است در حالی که، پیوندهای معنایی یا شناختی و ارتباطات بین آنها بهندرت مورد مداقه و ارزیابی قرار گرفته است. برای کشف روابط معنایی که بهطور طبیعی در سایتهای مشابه از نظر ماهیتی و عملکردی وجود دارد، لازم است نخست محتوا و صفحات آنها تحلیل شود. هدف این پژوه، تحلیل محتوایی وبسایتهایی است که تاکنون توسط 34 دانشگاه ایرانی ایجاد شده است. نتایج بررسی حاضر آشکار ساخت که بیشتر صفحات وب دانشگاههای ایران با نمایه ارزیابی وب و انتظارات کاربران مطابقت دارند، اما بعضی این گونه نیستند.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Information literacy in an information societyسواد اطلاعاتی در جامعه اطلاعاتی277282563FAنوشته کریستینااس. دویلترجمه فریدهخوشتراش پسندیدهکارشناس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایرانJournal Article20050713در قرن حاضر، بیشترین تلاش جامعه پرداختن به دانش و تخصص فنی لازم برای یافتن، بهکارگیری، و ارزیابی اطلاعات است. ما در جامعهای غنی از اطلاعات زندگی میکنیم که میزان اطلاعات و آگاهی مردم در آن هر سال بیشتر میشود. در این مقاله مفهوم سواد اطلاعاتی و ویژگیهای فرد باسواد اطلاعاتی بیان میشود، سپس چگونگی شکلگیری و تکامل این مفهوم و ارتباط آن با کتابخانههای آموزشگاهی بررسی میشود. اهمیت جای گرفتن این مفهوم در دل فعالیتهای علمی و آموزشی با ذکر موارد تأثیرگذار و تأثیر فناوری اطلاعات؛ و همچنین گنجاندن مفهوم سواد اطلاعاتی در استانداردهای برنامههای آموزشی در ایالات متحده دیگر قسمتهای مقاله را تشکیل میدهد.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522The golden age of librariesعصر طلایی کتابخانهها283292564FAنوشته اسکاتبنتترجمه محمدرضاسلیمانیعضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرندJournal Article20050621این مقاله درباره چالشهایی بحث میکند که کتابداران با ظهور فناوری رایانه با آنها مواجه شدهاند. عمدهترین این چالشها عبارتند از: دسترسی همگانی به منابع دیجیتالی، نگهداری و حفاظت از مواد دیجیتالی، و در نهایت ایجاد نظامهای اطلاعاتی ارزان قیمت.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522Library and information science journals: an editor surveyنشریههای کتابداری و اطلاعرسانی: بررسی [نحوه] ویراستاری293312565FAنوشته کریستیان اسکلوگل وولفگانگ پیتشنیگترجمه رحمانمعرفتدانشجوی دکترای علوم کتابداری و اطلاعرسانی واحد علوم و تحقیقاتاسماعیلحبیبیکارشناس کتابداری و اطلاعرسانیJournal Article20051109این مقاله به بررسی ]نحوه[ ویراستاری 48 نشریه کتابداری و اطلاعرسانی آلمانیزبان و بینالمللی میپردازد. دادهها از (سر)ویراستاران نشریههای کتابداری و اطلاعرسانی در بهار 2003 و بهوسیله پرسشنامههای معتبر گردآوری شد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که عرضه نشریههای کتابداری و اطلاعرسانی مانند سایر نشریهها در ده سال گذشته بسیار پویا بوده است. نقش فعالان ]در این زمینه[ بارزتر از نقش نویسندگان و حتی خوانندگان است. بیشتر خوانندگان در بخش عمومی کار میکنند و غالباً کتابدار یا محقق هستند. جالب اینکه علمی، مرزهای زبانی را به آسانی درهم نمیریزد. بهعلاوه، رعایت استانداردهای علمی (نوع خطمشی داوری، گستره فهرست مآخذ، و مانند آن) در نشریههای انگلیسیزبان در مقایسه با نشریههای آلمانیزبان، بسیار چشمگیرتر است.سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایرانمطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات2783-464617120060522University library building movement in Iran with special reference to architectural aspectsجنبش ساختمان کتابخانههای دانشگاهی در ایران با توجه ویژه به جنبههای معماری2347566FAهادیشریف مقدمرئیس گروه کتابداری و اطلاعرسانی، دانشکده پیام نور مشهدJournal Article20060802