2024-03-29T02:14:09Z
https://nastinfo.nlai.ir/?_action=export&rf=summon&issue=261
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
ساخت و اعتباریابی پرسشنامۀ سنجش عوامل ساختاری اثرگذار بر سرقت علمی دانشجویان
مهدی
شقاقی
هدف: سنجش اعتبار پرسشنامه عوامل ساختاری اثرگذار بر سرقت علمی دانشجویان از نظر روایی محتوایی و سازه و پایایی.روششناسی: از روش رواییسنجی محتوایی سهلایه برای بررسی روایی محتوایی، از رویکرد تحلیل عاملی تأییدی برای روایی سازه، و از روش دونیمکردن برای پایایی پرسشنامه استفاده شده است. 10 تن از متخصصان علم اطلاعات، علوم اجتماعی، و علوم ارتباطات نمونه آماری برای بررسی محتوایی و 540 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای جامع کشور (36 دانشگاه) نمونه جامعه آماری برای بررسی روایی سازه انتخاب شدند.یافتهها: روایی محتوایی در سه لایه تأیید شد. سازههای اصلی پرسشنامه (لایه یک) و سازههای فرعی و گویههای آن (لایه دو) براساس کدهای باز، محوری، و انتخابی یک پژوهش کیفی تنظیم شد. در لایه سوم، روایی محتوایی کل سؤالها با شاخص روایی محتوایی سیویآی 875/0 محاسبه شد. روایی سازه نیز بهروش مدلیابی معادلات ساختاری با نرمافزار لیزرل بررسی شد و هفت مدل اندازهگیری انعکاسی به تعداد سازههای اصلی پرسشنامه ارائه شد. ضریب پایایی پرسشنامه بهروش دونیمکردن 855/0 محاسبه شد که پایایی مطلوبی را نشان میداد.نتیجهگیری: درمجموع، دو سازه فرعی "کثرت توجیهات" که با سؤالهای 45 و 46 و "اجتناب از افشاء" که با سؤالهای 74 و 75 سنجش میشد از عوامل تأثیرگذار بر سرقت علمی کنار گذاشته شد. همچنین، 10 سؤال دیگر از سایر عوامل پذیرفته نشد و رویهمرفته 14 سؤال از روایی سازه کنار گذاشته شد. درنهایت، پرسشنامه از 104 سؤال به 90 سؤال کاهش پیدا کرد.
سرقت علمی
اخلاق اطلاعات
ساخت و اعتباریابی پرسشنامه
لیزرل
روایی سازه
روایی محتوایی
پایایی
2018
10
23
7
37
https://nastinfo.nlai.ir/article_2276_25a8990c8fb75e17f17521930ba2df03.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
ساختار فکری علم اطلاعات و دانششناسی: از نظر "دیداریسازی حوزه دانش"
غلامرضا
حیدری
رسول
زوارقی
رضا
مختارپور
علی اکبر
خاصه
هدف: شناسایی الگوها و روندهای موضوعی مطالعات علم اطلاعات و دانششناسی ایران و سیر تغییرات انجامشده در ساختار نظری این حوزه.روششناسی: با استفاده از همرخدادی کلیدواژه و با رویکرد مبتنیبر دیداریسازی حوزه دانش براساس کلیدواژهها، ساختار فکری علم اطلاعات و دانششناسی مطالعه شده است. جامعه پژوهش تمامی مقالات پژوهشی و مجموعه مقالات همایشهاست که در سالهای 1970 تا 2016 از پژوهشگران ایران در مجلات علم اطلاعات و دانششناسی منتشر و در وبگاه علوم نمایه شده است. برای تحلیل و دیداریسازی شبکه همواژگانی مطالعات ایران نیز از نرمافزار سایتاسپیس استفاده شد.یافتهها: تحلیل خوشهای به شناسایی 10 خوشه انجامید و درمجموع، مشخص شد کانونهای اصلی پژوهش ذیل دو عنوان کلی "مطالعات سنجش علم" و "مطالعات اطلاعات" قرار گرفتهاند که سهم هریک از این دو کانون پژوهش از کل خوشههای شناساییشده بهترتیب، 4 و 5 خوشه است. بزرگترین خوشه برحسب تعداد گرهها، "مطالعات کاربران و نظامها" و قدیمیترین خوشه براساس میانگین سال تشکیل، "همکاری علمی" بود. نتایج تحلیل شاخص شکوفایی رخداد کلیدواژهها نشان داد کلیدواژههای "اینترنت"، "وب جهانگستر"، "مطالعات کاربران"، و "موتورهای جستجو" بهترتیب، بیشترین توجه پژوهشگران علم اطلاعات و دانششناسی را بهخود جلب کردهاند و در زمره مباحث داغ رشته در بازه زمانی بررسیشده هستند.نتیجهگیری: شبکه همرخدادی کلیدواژههای مدارک علم اطلاعات و دانششناسی ایران شبکهای نوپاست؛ بهطوریکه از مجموع 257 گره حاضر در فرایند تحلیل، 71 گره در سالهای 2000 تا 2009 واقع شدهاند. ازجمله نکات درخور تأمل در تحلیل گرههای محوری شبکه همرخدادی کلیدواژهها، ثبتنکردن هرگونه نمره مرکزیت برای واژه "کتابخانه" است که نشان میدهد این واژه، باوجود برخورداری از فراوانی رخداد، نقش محوری خود را در مدارک علم اطلاعات و دانششناسی ایران در این بازه زمانی از دست داده است.
روندهای موضوعی
دیداریسازی حوزه دانش
تحلیل همواژگانی
علم اطلاعات و دانششناسی
سایتاسپیس
2018
10
23
39
60
https://nastinfo.nlai.ir/article_2254_070e4ec82e752fa6cbf3627a0ae5e350.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
سازماندهی اطلاعات حوزه میراث فرهنگی: پیشرفتهای گذشته و مسائل پیش رو
معصومه
نیک نیا
حمیدرضا
جمالی مهموئی
داریوش
علیمحمدی
هدف: بررسی مسائل، چالشها، و رویکردهای پیش روی سازماندهی اطلاعات حوزه میراث فرهنگی با تمرکز بر الگوی مرجع مفهومی سیداک و الگوهای همخانواده آن.روششناسی: پژوهشهای حوزه الگوسازی اطلاعات میراث فرهنگی، بهویژه آثار مبتنیبر الگوی مرجع مفهومی سیداک و سایر الگوهای همخانواده آن مرور شدند.یافتهها: پژوهشهای انبوه پیشین بر سودمندی دستاوردهایی تأکید داشتهاند که همگرایی کتابخانهها، آرشیوها، و موزهها با یکدیگر برای ایجاد الگوهای همگون میتواند بهبار آورد. بیشتر پژوهشها، بر بررسی الگوی سیداک سیآراِم و پژوهشهای چندی نیز بر الگوهای همخانواده آن تمرکز کردهاند. پژوهشهای فراوانی سعی کردهاند با گزارش طرحهای عملیاتی، تجربیات حاصل از آنها را بهاشتراک گذارند. بسیاری از پژوهشها روششناسی مشخصی، مطابق با متون علمی روش پژوهش، برای انجام طرح گزارش نکردهاند و همگی سعی در استفاده از ابزارهای وب معنایی داشتهاند. ازجمله مهمترین چالشهای استفادهکنندگان الگوهای خانواده سیآراِم، ابهام در تفسیر الگو و تعدد روشهای پیادهسازی بیان شده است.نتیجهگیری: نظر به بلوغ الگوی مرجع مفهومی سیداک، توجه به آموزش الگو به کاربران آن و ارائه راهنماهای مختلف در سطوح متفاوت برای بهرهبرداری بهینه بهوسیله گروه علایق ویژه سیداک سیآراِم ضروری است.
میراث فرهنگی
الگوسازی
سازماندهی اطلاعات
باستانشناسی
الگوی مرجع مفهومی سیداک
الگوی سیآراِمآرکئو
2018
10
23
61
91
https://nastinfo.nlai.ir/article_2265_c05f31f08ed97bfb43593e579067a2a8.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
تحلیل توییت مقالههای علمی در توییتر
محمدامین
عرفان منش
الهه
حسینی
سحر
حبیبی
هدف: تحلیل حدود 45 میلیون توییت مقالههای علمی بهعنوان نمونهای از قابلیتهای آلتمتریکس برای تحلیل کلاندادهها در محیط وب اجتماعی.روششناسی: با روش توصیفی و با استفاده از شاخصهای آلتمتریک، تمامی 322,828,44 توییت و بازتوییت مربوط به بیش از 000,764,6 مقاله علمی ثبتشده تا زمان گردآوری دادهها در پایگاه آلتمتریک اکسپلورر مطالعه شد.یافتهها: 8/78% بهاشتراکگذاری بروندادهای علمی در رسانههای اجتماعی متعلق به توییتر بوده است. مطالعه زمانی توییت مقالههای علمی نشان داد روند بهاشتراکگذاری مقالههای علمی در توییتر بهمیزان چشمگیری رو به افزایش بوده است. بیشترین تعداد توییت مقالههای علمی بهترتیب مربوط به کاربرانی از امریکا، انگلستان، و استرالیا بوده است. همچنین، بروندادهای پژوهشی منتشرشده در مجلههای علوم پزشکی و علوم میانرشتهای بهمیزان گستردهتری توییت شدهاند.نتیجهگیری: توییتر مهمترین رسانه اجتماعی است که پژوهشگران برای بهاشتراکگذاری بروندادهای پژوهشی خود از آن در سطح بینالمللی استفاده میکنند و قابلیتهای فراوانی برای مطالعه اثرگذاری اجتماعی پژوهش دارد.
آلتمتریکس
توییتر
توییت
2018
10
23
93
111
https://nastinfo.nlai.ir/article_2242_1e76c37495134f7984fe5813f6558157.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
تحولات روششناسی پژوهش در نشریات علم اطلاعات و دانششناسی ایران در پرتو تغییر درجه علمی آنها (مطالعه مقایسهای)
احسان
گرایی
صبا
سیامکی
هدف: تحلیل مقایسهای روشهای پژوهش و ابزار گردآوری دادهها در نشریات منتخب علم اطلاعات و دانششناسی ایران.روششناسی: دادههای 943 مقاله از نشریات مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، و تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی بهروش مشاهده اسنادی و تحلیل محتوا با کمک سیاهه وارسی در دو بازه زمانی 1384-1388 و 1389-1393 بررسی شده است.یافتهها: روش پیمایشی و مروری پراستفادهترین روشهای پژوهش هستند. استفاده از روش مروری در پنجساله دوم و پس از تغییر درجه علمی نشریات کاهش بهنسبت زیاد داشته و میان دو بازه زمانی مدنظر تفاوت معنادار وجود داشته است. در پنجساله نخست، مشاهده اسنادی و پرسشنامه پرکاربردترین ابزارهای گردآوری دادهها بوده است. پس از تغییر درجه علمی نشریات، کاربرد مشاهده اسنادی کاهش بهنسبت شدیدی داشته است. آزمون خیدو تفاوت معناداری را در میزان استفاده از ابزارهای گردآوری دادهها در دو مقطع زمانی ذکرشده نشان میدهد.نتیجهگیری: تغییر درجه علمی نشریات همراه با تحول در شیوه آموزش روششناسی پژوهش در علم اطلاعات و دانششناسی میتواند زمینهساز نوآوری و تنوع روششناختی در پژوهشهای رشته شود.
علم اطلاعات و دانششناسی
روششناسی پژوهش
مطالعه مقایسهای
ایران
2018
10
23
113
130
https://nastinfo.nlai.ir/article_2216_dd6d4ddacf501ab39536fe6288d6a271.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
سرمایه فکری کتابخانههای دانشگاهی براساس مدل بونتیس و ارتباط آن با عملکرد سازمانی
حسین
منصوری
هدف: سنجش سرمایه فکری کتابخانههای دانشگاهی براساس مدل بونتیس و ارتباط آن با عملکرد سازمانی.روششناسی: پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی از نوع کمّی است که با دو پرسشنامه سرمایه فکری و عملکرد سازمانی از تمامی مدیران و کارکنان کتابخانههای دانشگاههای دولتی و آزاد اسلامی شهرهای اصفهان، بندرعباس، و یزد نظرسنجی شده است. تجزیه و تحلیل دادهها با فن تحلیل عاملی با استفاده از آزمونهای کولموگرف-اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون، برابری واریانسها، لون، و مقایسه میانگینها بهکمک نرمافزار اسپیاساس22 انجام شد.یافتهها: سرمایه فکری از دیدگاه مدیران و کارکنان کتابخانههای منتخب مطلوب بود. از میان ابعاد سهگانه سرمایه فکری، فقط بُعد "سرمایه ساختاری" در کتابخانهها وضعیت چندان مناسبی نداشت. سرمایه فکری و مؤلفههای تشکیلدهنده آن (سرمایه مشتری، سرمایه انسانی، و سرمایه ساختاری) با عملکرد سازمانی کتابخانهها ارتباط مثبت و معناداری داشت. همچنین، نتایج یافتهها بر یکسانبودن دیدگاههای مدیران و کارکنان درباره سرمایه فکری دلالت داشت.نتیجهگیری: مسئولان و متولیان دانشگاهها و مراکز آموزشی با سرمایهگذاری و مدیریت سرمایه فکری میتوانند شاهد ارتقای هرچه بیشتر عملکرد سازمانی در کتابخانهها باشند.
سرمایه فکری
سرمایه انسانی
سرمایه ساختاری
سرمایه مشتری
عملکرد سازمانی
کتابخانه دانشگاهی
2018
10
23
131
151
https://nastinfo.nlai.ir/article_2282_dc8a806379569e6be18a22d7420e284a.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
فعالیت اعضای هیئت علمی در شبکههای اجتماعی علمی: زمینهها، موانع، الزامات، و عوامل تأثیرگذار
هادی
شریفمقدم
انیس
میری
مریم
سلامی
هدف: بررسی زمینهها، موانع، الزامات، و عوامل تأثیرگذار بر فعالیت اعضای هیئت علمی علم اطلاعات و دانششناسی در شبکههای اجتماعی علمی.روششناسی: پژوهش حاضر کیفی از نوع نظریه زمینهای بود و دادهها از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته فردی گردآوری شد. معیار اصلی پژوهشگر درباره تعداد مصاحبهها رسیدن به اشباع نظری بود. تجزیه و تحلیل دادهها براساس تحلیل سه سطح کدگذاری اشتراوس و کوربین شامل کدگذاری باز، محوری، و انتخابی است که با استفاده از نرمافزار MAX QDA انجام شد.یافتهها: از تحلیل دادهها 5 طبقه، 13 زیرطبقه، و 65 طبقه اولیه استخراج شد. مفهوم مرکزی پژوهش، با عنوان "جامعهپذیری علمی" شکل گرفت. "جامعهپذیری علمی" روح علمی نهفته در مناسبات اجتماعی را تداعی میکند که طی فرایند جامعهپذیری به اعضای جامعه منتقل میشود.نتیجهگیری: فعالیت در شبکههای اجتماعی علمی، روحیه علمی به اعضاء میدهد و بر عملکرد نهایی آنان تأثیر مثبت میگذارد. ایدههای علمی در محیطهای اجتماعی علمی بهوجود میآیند و شبکههای اجتماعی علمی چنین محیطی را ایجاد میکنند.
شبکههای اجتماعی علمی
اعضای هیئت علمی
جامعهپذیری علمی
نظریه زمینهای
2018
10
23
153
171
https://nastinfo.nlai.ir/article_2274_6e03da22d2e192a9a7fa80ef7ce297ef.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
اعتبارسنجی اطلاعات وب: چهارچوب نظری و پژوهشی
حمید
کشاورز
هدف: بررسی جنبههای گوناگون مفهوم اعتبارسنجی اطلاعات وب در راستای آموزش و مهارتافزایی کاربران و کتابداران در پالایش کیفی اطلاعات و نیز معرفی رویکردهای پژوهشی بالقوه در این زمینه.روششناسی: جستجوی کتابشناختی و مطالعه در زمینههای پژوهشی رشتههایی مانند علم اطلاعات، روانشناسی، جامعهشناسی، و علوم رایانه.یافتهها: مفهوم اعتبارسنجی اطلاعات وب از دو بُعد اصلی قابلیت اعتماد و تخصص برخوردار بوده و مدلهای گوناگونی درباره آن ارائه شده است. اجراکننده، محتوا، و طراحی سه موضوع مهم اعتبارسنجی اطلاعات وب هستند. ویژگیهای کاربران، عوامل تأثیرگذار، چهارچوبهای نظری عمده، و فرایند کلی اعتبارسنجی اطلاعات در محیط وب از مهمترین موضوعات در این زمینه هستند. اعتبارسنجی اطلاعات وب فرایندی گامبهگام و متشکل از مراحل گوناگون است که در مدلها و پژوهشهای مختلف به آن اشاره شده است.نتیجهگیری: اعتبارسنجی اطلاعات وب، پژوهشی بینرشتهای و پیچیده است که نیازمند توجه جدی پژوهشگران از رشتههای مختلف است. اما، برخلاف چنین اهمیتی، در زبان فارسی پژوهشها و نگارشهای فراوانی در این حوزه بهدست نیامده است. محدودیتهای نظری، کاربردی، روششناختی، و جامعه آماری ازجمله محدودیتهای اصلی در پژوهشهای این حوزه هستند که پژوهشگران باید در رفع آنها و تدوین مدلهای جامعتر و کاربردیتر بکوشند.
اعتبار اطلاعات وب
اعتبارسنجی اطلاعات وب
آموزش کاربران
سواد وبی
ارزیابی اطلاعات وب
2018
10
23
173
197
https://nastinfo.nlai.ir/article_2259_e338a9625a3af5edd4044900b99ce0bf.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
رفتار جستجوی اطلاعات دانشآموزان دبیرستانی با توجه به تجربه، هوش فضایی، و پیچیدگی وظیفه
فاطمه
نقیب
مهدیه
میرزابیگی
محبوبه
البرزی
هدف: شناخت تفاوت رفتار جستجوی اطلاعات دانشآموزان دبیرستانی با توجه به تجربه و هوش فضایی آنها در وظایف ساده و پیچیده.روششناسی: روش پژوهش کمّی و از نوع مقایسهای است. برای گردآوری اطلاعات جمعیتشناختی و سنجش تجربه از پرسشنامه و برای گردآوری دادهها از روش مشاهده و تحلیل گزارشهای تراکنش کاربران استفاده شد. از آزمونهای اکستروم و همکاران (1976) نیز برای سنجش هوش فضایی بهره گرفته شد. جامعه آماری پژوهش 85 دانشآموز دختر (14 و 15 ساله) پایه هشتم و نهم دوره متوسطه مدرسه دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 1395-1396 بود. آزمودنیها دو وظیفه کاری را در دو وبسایت آموزشی رشد و جستار جستجو کردند و اطلاعات مربوط به رفتار جستجوی آنان ثبت و ذخیره شد.یافتهها: میانگین نمره چهار متغیر رفتار جستجوی اطلاعات، یعنی طول پرسش جستجو، فرمولبندی مجدد پرسش جستجو، صفحات نتایج مشاهدهشده، و پیوندهای مشاهدهشده در وظایف ساده کمتر از وظایف پیچیده بود. همچنین، دانشآموزان با هوش فضایی کم، میزان کمتری از این چهار متغیر را نسبت به دانشآموزان با هوش فضایی متوسط و بالا داشتهاند. بهعبارتی، میزان تعامل کاربران با هوش فضایی بالا و متوسط با وبسایتها بیشتر بوده است.نتیجهگیری: شناخت رفتار جستجوی اطلاعات دانشآموزان و عوامل مؤثر بر آن به طراحان سامانههای اطلاعاتی در طراحی وبسایتهایی متناسب با نیازهای این گروه کاربر با توجه به ویژگیهای آنها کمک میکند. همچنین، میتوان سامانههای بازیابی شخصیسازیشده با درنظرگرفتن ویژگیهای شناختی مانند هوش فضایی ایجاد کرد.
رفتار جستجوی اطلاعات
تجربه جستجو
هوش فضایی
دانشآموزان دبیرستانی
2018
10
23
199
221
https://nastinfo.nlai.ir/article_2280_bf21fee94bc65afb98226dd8caf4e583.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
3
مقایسه عناصر اطلاعاتی فیپای الکترونیکی و چاپی در کتابهای کودکان و نوجوانان
مریم
خطیری
رضا
خانی پور
هدف: مقایسه میزان همگونی یا ناهمگونی عناصر اطلاعاتی فیپای الکترونیکی با فیپای چاپشده در کتابهای کودکان و نوجوانان.روششناسی: عناصر اطلاعاتی رکوردهای کتابشناختی کتابهای کودکان نرمافزار رسا در کتابخانه ملی با عناصر اطلاعاتی فیپای چاپشده در کتابهای کودکان و نوجوانان از 1387 تا 1392 بهروش پیمایشی- تطبیقی و با کمک سیاهه وارسی مقایسه شدند.یافتهها: بیشترین میزان همگونی بهترتیب، در عنصر اطلاعاتی انواع عنوان در بخش عنوان (8/97%)، وضعیت نشر در بخش محل نشر (97%)، مشخصات ظاهری و یادداشت در بخش شابک (۹۶%)، فهرست تحلیلی در بخش شماره دیویی (۶/۹۴%)، و سرشناسه در بخش نام شخص (8/73%) مشاهده شد.نتیجهگیری: میزان همگونی عناصر اطلاعاتی فیپای الکترونیکی و فیپای چاپشده کتابهای کودکان بهنسبت وضعیت مطلوبی دارد. ضروری است کتابخانه ملی ایران به فهرستنویسی کتابهای کودکان توجه ویژهای داشته باشد. همچنین، در گروه فهرستنویسی کودکان، ضمن استفاده مؤثرتر از متخصصان موضوعی، لازم است به مسئله آموزش هدفمند و مستمر در این حوزه توجه بیشتری شود.
عناصر اطلاعاتی کتابشناختی
فیپای الکترونیکی
کتابهای کودکان و نوجوانان
کتابخانه ملی ایران
2018
10
23
223
235
https://nastinfo.nlai.ir/article_2283_954a16333de37b3f70221435c2ab049b.pdf