2024-03-29T10:06:02Z
https://nastinfo.nlai.ir/?_action=export&rf=summon&issue=256
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
تحلیل انتقادی نسبت فلسفه اطلاعات و علم کتابداری و اطلاعرسانی براساس دیدگاه لوچیانو فلوریدی
محمد
خندان
هدف: تولید دانش درخودنگرانه در علم کتابداری و اطلاعرسانی و تقویت مبانی نظری آن از طریق بررسی ارتباط و تعامل بین فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاعرسانی.روششناسی: تحلیل مفهومی آرای لوچیانو فلوریدی درباره نسبت فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاعرسانی و ارزیابی انتقادی آن.یافتهها: برای ایجاد مبنای نظری مناسب در علم کتابداری و اطلاعرسانی، تفکر فلسفی یک ضرورت است. فلسفه اطلاعات میتواند مبنای فکری مناسبی برای علم کتابداری و اطلاعرسانی فراهم کند. با وجود این، رابطه فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاعرسانی یکسویه نیست، بلکه بین آنها رابطهای دوسویه برقرار است. کتابداری و اطلاعرسانی در مقام فلسفه کاربردی اطلاعات میتواند در توسعه هرچه بیشتر فلسفه اطلاعات، بهویژه در حل مسائل کاربردی و اخلاقی سپهر اطلاعات، نقشی فعال ایفا کند.نتیجهگیری: دیدگاه فلوریدی درباره نسبت بین فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاعرسانی، گرچه واجد بصیرتهای مهمی است، لیکن رویکردی حذفگرایانه دارد و سایر نحلههای فکری را کنار میگذارد. فلسفه اطلاعات میتواند یکی از منابع فکری لازم برای قوامبخشیدن به مبانی نظری علم کتابداری و اطلاعرسانی را فراهم کند، اما یگانه منبع نیست. در مقابل رویکرد حذفگرایانه فلوریدی، رویکرد تکثرانگارانه پیشنهاد میشود.کلیدواژهها: لوچیانو فلوریدی، علم کتابداری و اطلاعرسانی، فلسفه اطلاعات، معرفتشناسی اجتماعی، اطلاعات معنایی
لوچیانو فلوریدی
علم کتابداری و اطلاعرسانی
فلسفه اطلاعات
معرفتشناسی اجتماعی
اطلاعات معنایی
2018
04
21
7
32
https://nastinfo.nlai.ir/article_2253_af76b2ca24d0291f4a31602efdabf911.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
روند پژوهشهای حوزه کتابخانههای دیجیتالی: گذشته، حال و آینده
مهدی
علیپورحافظی
مریم
یزدیپور
بهروز
رسولی
هدف: شناسایی روندهای پژوهشی در حوزه کتابخانههای دیجیتالی از منظر سه رویکرد گذشتهنگر، وضعیت کنونی، و آیندهنگاری.روششناسی: رویکرد پژوهش حاضر ترکیبی است. در مرحله نخست برای شناسایی گذشته و حال کتابخانههای دیجیتالی، محورها و موضوعهای مطرح در کنفرانسهای خاص این حوزه از رویکرد کمّی و مرور محورهای کنفرانسها بهره گرفته شد. درباره آینده آن نیز از رویکرد کیفی و روش خیالپردازی علمی استفاده شد.یافتهها: مسائل گذشته کتابخانههای دیجیتالی هنوز هم در پژوهشهای این حوزه مطرح است. دغدغههای تازهای نیز در سالهای اخیر پدید آمده است. در سالهای آینده احتمالاً پژوهشهای کتابخانههای دیجیتالی بیشتر معطوف به موضوعهایی مانند شبکه اجتماعی پژوهشگران، اشتراکگذاری نتایج پژوهشها، اشتراکگذاری معنایی اطلاعات، حفاظت از کتابخانههای دیجیتالی، دادههای بزرگ و نوآوریها خواهد بود.نتیجهگیری: این پژوهش کمک خواهد کرد تا نقشه راهی برای راهنمایی، ارزیابی، و بهبود آموزشها و پژوهشها در حوزه کتابخانههای دیجیتالی حاصل شود.
کتابخانههای دیجیتالی
تحلیل روند
همایشها و سمینارها
زمینههای پژوهشی
2018
04
21
33
49
https://nastinfo.nlai.ir/article_2215_724b8f1951bf27157c3b7508f82dfb6f.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
نقض حق نشر در خودآرشیوی ریسرچ گیت
حمیدرضا
جمالی مهموئی
هدف: بررسی میزان نقض حق نشر ناشران توسط اعضای ریسرچگیت در خودآرشیوی متن کامل مقالهها.روششناسی: طی یک نمونهگیری تصادفی دومرحلهای، یک نمونه ۵۰۰تایی از مقالههای انگلیسیزبان تماممتن مجلهها که در ریسرچگیت موجود بود، انتخاب و اطلاعات آنها و نویسندگانشان از ریسرچگیت گردآوری شد. سپس نقض حق نشر با توجه به سیاست ذکرشده ناشر مجله در سایت مجله یا سایت شرپا/ رومئو بررسی شد.یافتهها: ۶۴ مقاله (4/13%) پیش از چاپ (پیش از داوری)، ۲۶ مقاله (2/5%) پس از چاپ (پس از داوری)، و ۴۰۷ مقاله (2/81%)، فایل نهایی ناشر بودند. یافته اصلی این بود که 2/40 درصد مقالههای تماممتن برخلاف سیاست حق نشر ناشر و با نقض توافقنامه آنها در ریسرچگیت بارگذاری شدهاند. درمجموع، حوزه علوم اجتماعی مقاله کمتری نسبت به سایر علوم داشت، اما تعداد موارد نقض حق نشر در علوم اجتماعی بیش از سایر حوزهها بود.نتیجهگیری: مشکل عمده نقض حق نشر مربوط به مواردی است که نویسندگان از فایل نهایی ناشر برای خودآرشیوی استفاده میکنند. نظر به اینکه دوپنجم مقالههای تماممتن ریسرچگیت حق نشر را نقض کردهاند، لازم است این سایت برای رصد نقض حق نشر سازوکاری در نظر بگیرد.
حق نشر
ریسرچگیت
نقض حق نشر
مقاله
مجله
خودآرشیوی
سپردنگاه
دسترسی آزاد
نویسندگان
2018
04
21
51
65
https://nastinfo.nlai.ir/article_2119_322df1a8642b815d4f7625fb08e08a66.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
تفاوت عملکرد جستجوی مروری کاربران با سبکهای شناختی و تجربیات متفاوت: نمونهپژوهی وبسایتهای فروش کالا
نعیمه
بحرینی
مهدیه
میرزابیگی
هاجر
ستوده
هدف: شناخت تفاوت عملکرد جستجوی مروری کاربران با سبکهای شناختی و تجربیات متفاوت در هنگام جستجو در وبسایتهای فروش کالا.روششناسی: پژوهش حاضر کاربردی است و از تحلیل محتوای کمّی برای استخراج دادههای حاصل از تحلیل گزارشهای تراکنش کاربران با محیط وب استفاده شده است. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه شیراز و نمونه پژوهش شامل 90 دانشجوی کارشناسی داوطلب بود.یافتهها: در عملکرد کاربران باتجربه و مبتدی تفاوت معناداری وجود دارد؛ کاربران باتجربه در زمان کمتر، موفقیت بیشتری در انجام وظایف نسبت به کاربران مبتدی بهدست آوردند. سبک شناختی کاربران تأثیری بر عملکرد آنها در جستجوی مروری نداشت، اما تعامل سبک شناختی و تجربه کاربران تفاوتهایی را در عملکرد آنها بهوجود آورد؛ کاربران کلامی- مبتدی نسبت به کاربران کلامی- باتجربه زمان بیشتری را صرف انجام وظایف کردند.نتیجهگیری: کاربران کلامی- مبتدی در جستجوی مروری بهکمک و توجه بیشتری نیاز دارند. بنابراین، هنگام طراحی و آموزش سامانههای اطلاعاتی این مهم میبایست مد نظر قرار گیرد.
عملکرد جستجو
سبک شناختی تصویری
سبک شناختی کلامی
جستجوی مروری
تجربه کاربران
وبسایتهای فروش کال
2018
04
21
67
84
https://nastinfo.nlai.ir/article_2197_46655bdeeafc8d56134c50736914832d.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
ارزیابی عملکرد مراکز دانشنامهنگاری در حوزه فرهنگ و تمدن اسلامی براساس مدل منشور عملکرد (نمونهپژوهی: بنیاد دائرهالمعارف اسلامی)
سیمین
قطبی
فاطمه
فهیمنیا
حسن
طارمیراد
عبدالرضا
نوروزی چاکلی
هدف:ارزیابی عملکرد بنیاد دائرهالمعارف اسلامی براساس مدل منشور عملکرد.روششناسی: این پژوهش از نوع کاربردی با رویکردی آمیخته از روشهای کتابخانهای، مطالعه موردی و پیمایشی انجام شد. با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند، مطلعان کلیدی انتخاب و شاخصهای ابعاد منشور عملکرد شکل مشخص شد. براساس پرسشنامههای پژوهشگرساخته، نظر ذینفعان کلیدی با توجه به پنج وجه مدل منشور عملکرد ارزیابی شد.یافتهها: سطح مطلوبیت (نامطلوب، نسبتاً مطلوب و مطلوب) عملکرد بنیاد دائرهالمعارف اسلامی از نظر ذینفعان (هیأت امنا، اعضای هیأت علمی، مؤلفان، و تأمینکنندگان مالی) در پنج بُعد منشور عملکرد (انتظارات ذینفعان، راهبردها، فرایندها، توانمندیها و مشارکت ذینفعان) بررسی شد: براساس نظر هیأت امنا تمام ابعاد عملکرد بنیاد، در سطح مطلوب، از نظر اعضای علمی و مؤلفان در سطح نسبتاً مطلوب و براساس تأمینکنندگان مالی در بُعد فرایندها، در سطح مطلوب و چهار بُعد دیگر در سطح نسبتاً مطلوب قرار داشت.نتیجهگیری: ارتباط و توازن یکسانی میان همه ابعاد منشور عملکرد وجود دارد. بنابر ارزیابی ذینفعان، عملکرد بنیاد در همه ابعاد در سطح نسبتاً مطلوب و مطلوب قرار دارد که نشاندهنده توجه سازمان به نیازهای همه ذینفعان و در نتیجه، رضایت آنان و عملکرد موفق سازمان است. از آنجا که ارزیابی، عملکرد مقایسه بین وضع موجود و وضع مطلوب را امکانپذیر و نقاط قوت و ضعف سازمان را روشن میسازد، مدیریت بنیاد دائرهالمعارف اسلامی با تکیه بر اطلاعاتی که از سنجش شاخصها بهدست آمده است، میتواند با برنامهریزی، شاخصهایی را که در سطح نامطلوب یا نسبتاً مطلوب قرار دارد به سطح مطلوب برساند و موفقیت سازمان را افزایش دهد.
ارزیابی عملکرد
مدل منشور عملکرد
مراکز دانشنامهنگاری
بنیاد دائرهالمعارف اسلامی
2018
04
21
85
101
https://nastinfo.nlai.ir/article_2204_815c2821bbb6f20c546020f4c72dbbac.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
ارزیابی کیفی وبسایتهای آرشیوهای ملی جهان با دو روش وبکیوایام و فاز-وب در جهت طراحی نظام استنتاج فازی
نسرین
علیپور
امیر
غائبی
زویا
آبام
هدف: ارزیابی کیفی وبسایتهای آرشیوهای ملی جهان با دو روش وبکیوایام و فاز- وب و در نهایت، طراحی یک نظام استنتاج فازی.روششناسی: پژوهش حاضر بهلحاظ هدف از نوع کاربردی بود که به روش توصیفی- پیمایشی انجام شد. 65 وبسایت آرشیو ملی جهان با سیاهه وارسی که براساس روش وبکیوایام و برای جامعه پژوهش طراحی و وزندهی شده بود و از طریق ابزارهای پیوسته روش فاز- وب ارزیابی شد. سپس با استفاده از دادههای روش فاز- وب در نرمافزار Matlab یک نظام استنتاج فازی طراحی شد.یافتهها: میانگین امتیاز وبسایتهای آرشیوهای ملی جهان با روش وبکیوایام 51/0 و با روش فاز- وب 505/0 بهدست آمد. بین نتایج ارزیابی با دو روش وبکیوایام و فاز- وب اختلاف معناداری مشاهده نشد.نتیجهگیری: وبسایتهای آرشیوهای ملی جهان از نظر قابلیت استفاده و قابلیت عملکرد، نسبت به سایر معیارها نقاط ضعف بیشتری داشتند. بر این اساس، طراحان وبسایتهای آرشیوی باید برای برطرف کردن این نقاط شعف تلاش کنند. چون استفاده از نظام استنتاج فازی امکان بازبینی را میدهد، از این طریق میتوان کیفیت وبسایتها را بهطور مستمر بررسی کرد
وبکیوایام
نظام استنتاج فازی
وبسایت آرشیوهای ملی
ارزیابی کیفی
فاز- وب
2018
04
21
103
118
https://nastinfo.nlai.ir/article_2222_fd4317b2a2ed109240c7389289fc21c0.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
شناسایی نیازهای کودکان و نوجوانان ایرانی جهت استفاده مطلوب آنها از کتابخانه دیجیتالی بینالمللی کودکان و نوجوانان (ICDL)
فائقه
محمدی
هدف: آگاهی از رفتار جستجو و انتخاب کتاب و نیازهای موضوعی و تکنولوژیکی کودکان و نوجوانان ایرانی از کتابخانه دیجیتالی بینالمللی کودکان و نوجوانان (ICDL) و انتظارات آنها از این کتابخانه. در این پژوهش، بخش فارسی کتابخانه دیجیتالی بینالمللی کودکان و نوجوانان برای پاسخگویی به سؤالات پژوهش انتخاب شد.روششناسی: روش این پژوهش از نوع کیفی بود و از مطالعه موردی اکتشافی استفاده شد. در این مطالعه موردی 16 نفر کودک و نوجوان شرکت کردند که عضو کتابخانه "شورای کتاب کودک" و " کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان" بودند. ابزار گردآوری دادهها مشاهده بود و از مصاحبه بهعنوان ابزار مکمل و کمکی برای درک بهتر نتایج استفاده شد.یافتهها: بعد از زبان انگلیسی، بیشترین تعداد کتاب به زبان فارسی اختصاص داشت؛ اما کودکان ایرانی نیاز دارند تا سریع و آسان به مجموعهای غنیتر دسترسی داشته باشند. این مجموعه شامل منابع فارسی در زمینههای مورد علاقه و قالبهای گوناگون است.نتیجهگیری: توسعه کتابخانه بینالمللی دیجیتالی کودکان و نوجوانان (ICDL) برای استفاده کودکان ایرانی بهمنظور بهرهگیری هرچه بیشتر از آن ضروری بهنظر میرسد این کار به دو روش امکانپذیر خواهد بود: غنیسازی مجموعه فارسی این کتابخانه و ادغام مجموعه مذکور با "پایگاه اطلاعاتی فرهنگ و ادبیات کودکان ایران". به این ترتیب، کودکان ایرانی قادر خواهند بود تا به منابع مورد علاقه خود بهآسانی دسترسی داشته باشند.
کتابخانه دیجیتالی
کودکان ایرانی
نیازهای کودکان
کتابخانه بینالمللی کودکان و نوجوانان
کتابخانه کودکان
2018
04
21
119
134
https://nastinfo.nlai.ir/article_2221_5d1c5e68fcf96119e3bfd1da510c8447.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده آموزش علم اطلاعات و دانششناسی ایران
احسان
گرایی
غلامرضا
حیدری
مرتضی
کوکبی
هدف: شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده آموزش علم اطلاعات و دانششناسی در ایران.روششناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روشهای مرور منابع و پیمایش انجام شد. جامعه پژوهش شامل طیف متنوعی از ذینفعان آموزش علم اطلاعات و دانششناسی ازجمله اعضای هیأت علمی، دانشجویان و دانشآموختگان دوره دکتری و پژوهشگران حوزه آموزش رشته بود. تحلیل نهایی روی 235 پرسشنامه بازگشتی انجام شد.یافتهها: نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده آموزش علم اطلاعات و دانششناسی در دو گروه نیروهای پیشران درونی (11 مورد) و بیرونی (5 مورد) قرار گرفتند. از میان نیروهای پیشران درونی تأثیرگذار، تخصصگرایی در برنامهریزی درسی با میانگین 48/4 و ضریب اهمیت 62/89% در جایگاه نخست بود. از میان نیروهای پیشران تأثیرگذار بیرونی، سیاستگذاری و مدیریت نظام آموزش عالی کشور با میانگین 36/29 و ضریب اهمیت 39/73% بهعنوان مهمترین نیرو شناسایی شد.نتیجهگیری: سیاستگذاران و برنامهریزان آموزش علم اطلاعات و دانششناسی باید به تمامی نیروهای پیشران درونی و بیرونی تأثیرگذار بر آموزش علم اطلاعات و دانششناسی توجه داشته باشند و از این طریق پویایی و حیات آن را تضمین کنند.
آموزش علم اطلاعات و دانششناسی
نیروهای پیشران درونی
نیروهای پیشران بیرونی
ایران
2018
04
21
135
148
https://nastinfo.nlai.ir/article_2198_a1f24089a61debc290c5fcd3e43c0a90.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
تعامل کودکان با فهرستهای رایانهای: واکاوی ویژگیها و عناصر مطرح در محیط رابط کاربری
محمدرضا
بدیعزادگان
رحمتالله
فتاحی
اعظم
صنعتجو
هدف: شناسایی عناصر مطرح در طراحی فهرست پیوسته کودکان با در نظر گرفتن ویژگیهای کودکان و طراحی یک فهرست پیوسته نمونه برپایه این عناصر و بررسی چگونگی رفتار کودکان در استفاده از این فهرست.روششناسی: با رویکرد ترکیبی و با استفاده از ابزارهای مصاحبه، روش بلند فکر کردن، و فایلهای جستجو و ثبت رخداد دادههای پژوهش گردآوری شد و برپایه تعامل آزمودنیها با یک فهرست رایانهای نمونه (آزمایشی) که توسط پژوهشگر طراحی شده بود انجام گرفت.یافتهها: ویژگیهایی مانند بهرهگیری درست از نمادهای تصویری، رنگ و تقسیمبندی صفحهها (چیدمان عناصر) به استفاده از فهرست توسط کودکان کمک میکند. همچنین کودکان بیشتر از شیوه جستجوی مروری موضوعی برای جستجوی کتابها در فهرست رایانهای استفاده میکنند. همچنین این پژوهش سیاههای از ویژگیها و عناصر مناسب برای طراحی فهرستهای پیوسته کودکان ارائه میدهد.نتیجهگیری: رفتار اطلاعیابی کودکان در استفاده از فهرست بهمیزان قابل ملاحظه از نوع واکنشی است که در طراحی فهرستهای کودکان باید در نظر گرفته شود.
فهرست برخط
محیط رابط کاربر
کودکان
طراحی فهرست رایانهای
2018
04
21
149
162
https://nastinfo.nlai.ir/article_2121_d8d89b12aead5af04a949bb8f8265f34.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
طراحی و ساخت سامانه ارزیابی و سنجش کیفیت خدمات کتابخانههای دانشگاهی ایران
مریم
خسروی
رؤیا
پورنقی
هدف: طراحی و ساخت سامانهای با بهرهگیری از مدل لایبکوآل، برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانههای دانشگاههای مختلف ایران.روششناسی: ابتدا ابزار سنجش کیفیت خدمات کتابخانهای پرسشنامه لایبکوآل شناسایی و اعتباریابی شد سپس سامانهای با استفاده از این مدل استاندارد راهاندازی شد. روش این پژوهش، پیمایش توصیفی، و طراحی سیستم بود. ابتدا پیشینههای مرتبط و سامانههای همانند آن در جهان مرور شد. سپس، با استفاده از روشهای استاندارد ترجمه وارون و رویکرد کمیته، پرسشنامه لایبکوال ترجمه و بومیسازی شد. اعتبارسنجی پرسشنامه ترجمهشده با ضریب آلفای کرنباخ محاسبه شد. در نهایت، برپایه یافتههای گردآوریشده از سامانههای مشابه و بومیسازی برای کتابخانههای ایران، زیرساخت نرمافزاری سامانه تولید و اطلاعات گردآوریشده در آن بارگذاری شد.یافتهها: سامانهای برایارزیابی و سنجش کیفیت خدمات کتابخانههای ایران طراحی و راهاندازی شد که در محیط وب برای دریافت دیدگاه کاربران درباره کیفیت خدمات کتابخانهها، در دورههای زمانی گوناگون، بهصورت برخط عمل میکند. سپس این دیدگاهها را تحلیل میکند و نتیجه را در چهارچوبهای گوناگون در اختیار سیاستگذاران، مدیران کتابخانهها و جامعه علمی کشور میگذارد. این سامانه، اولین سامانه ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانهای است که در ایران با آدرس raf.irandoc.ac.ir راهاندازی شده است.نتیجهگیری: دستاوردهای ارزیابی بهکمک این سامانه میتواند دیدگاههای کاربران را در یک چهارچوب علمی به گوش مسئولان کتابخانهها برساند و به آنها برای بهبود کیفیت خدمات کمک کند و رضایت بیش از پیش کاربران را در پی داشته باشد.
ارزیابی عملکرد
سامانه ارزیابی
مدل لایبکوآل
کیفیت خدمات کتابخانهها
کتابخانههای دانشگاهی
طراحی سیستم
2018
04
21
163
181
https://nastinfo.nlai.ir/article_2217_8abb4141c8e5b9116f7bd2a8a1d32a51.pdf
مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
1397
29
1
گزارشی از نهمین کنفرانس وب معنایی در کتابخانهها (4-6 دسامبر 2017)، هامبورگ، آلمان
معصومه
نیکنیا
2018
04
21
182
189
https://nastinfo.nlai.ir/article_2266_2e24164e118bafed195951f2adeed3ee.pdf